سنگ اندازی های سعودیها مانع از حضور هیات نمایندگی ایران در نشست سازمان همکاری اسلامی در جده برای بررسی طرح ننگین معامله قرن شد. روز گذشته سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه از عدم صدور روادید برای هیات ایرانی خبر داد با این حال سعودیها در آخرین ساعات شب گذشته روادید را برای هیات ایرانی صادر کردندآن هم در حالی که عملا امکان حضور هیات ایرانی در این نشست وجود ندارد. این کارشکنی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که سعودیها چند سالی است به دنبال عادی سازی مناسبات خود با اسرائیل هستند.
از سوی دیگر و در حالی که موضوع فلسطین و قدس، تا سالهای سال موضوع اول جهان عرب و جهان اسلام بوده است و اساسا شکل گیری سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری اسلامی با هدف رسیدگی به این موضوع بوده است، عدم صدور روادید برای هیات ایرانی این شائبه را ایجاد می‌کند که عربستان قصد دارد موضع مخالفان طرح موسوم به معامله قرن یا همان فروش فلسطین را تضعیف کند.
در واقع کارشکنی دولت عربستان از مشارکت هیات جمهوری اسلامی ایران در نشست بررسی طرح معامله قرن میتواند پیام سیاسی مهمی باشد مبنی بر این که عربستان تمایلی ندارد که ایران به عنوان یکی از مخالفان جدی و مهم این طرح ننگین در نشست سازمان همکاری اسلامی شرکت کند.
پیش از این بسیاری از مقامات ایرانی در مورد این معامله ننگین اعلام موضع کردند و سخنگوی وزارت امور خارجه طرح صلح تحمیلی آمریکا موسوم به معامله قرن را خیانت قرن در حق مردم فلسطین و امت اسلامی توصیف کرد و خواستار مقابله دولت ها و ملت های آزاده منطقه و جهان با این طرح ننگین شد. سید عباس موسوی با اشاره به اینکه سرزمین فلسطین از آن مردم فلسطین است، گفت: رژیم صهیونیستی رژیمی غاصب و اشغالگر است و تنها راه حل بحران فلسطین برگزاری همه پرسی در میان ساکنان اصلی سرزمین فلسطین خواهد بود و اینگونه طرح های خباثت آمیز محکوم به شکست است.
موضوع فلسطین که اشغال آن به چهار جنگ خونین میان اعراب و اسرائیل در سالهای ۱۹۴۸، ۱۹۵۶، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ منجر شد، اکنون اهمیت خود را برای کشورهای عربی از دست داده است تا جایی که بسیاری از کشورهای عربی اکنون با رژیم صهیونیستی روابط حسنه برقرار کرده اند. عربستان و رژیم صهیونیستی متحدانی نانوشته هستند که هر از گاهی، نشانه‌هایی از روابط آنها به بیرون درز می‌کند.
چندی پیش روزنامه «معاریو»، رژیم صهیونیستی را حامی پنهان عربستان دانست و با انتقاد از سیاست کابینه اسرائیل در مخفی کردن روابط محرمانه خود با عربستان نوشت: با توجه به نیاز شدید عربستان به اسرائیل، زمان آن رسیده است که این روابط علنی شود. با وجود چنین مناسباتی انتظار نمی‌رود از نشست‌هایی مانند جده صدای مظلومیت فلسطینیان شنیده شود. اگر هم قرار باشد اتفاقی بیفتد در حد برگزاری نشست‌های بی‌نتیجه خواهد بود. واقع امر این است که صهیونیست‌ها و دشمنان امت اسلامی با علم به چنین شرایطی است که روز به روز گلوی ملتهای مسلمان منطقه و در راس آنها فلسطینیان را می فشارند چون اطمینان دارند که در شرایطی که اغلب کشورهای اسلامی قدرتمند درگیر تنش‌های فزاینده هستند راهبران جوان و جویای نامی در حاشیه جنوب خلیج فارس خاک فلسطین را مورد معامله قرار دهند و این رهبران به واسطه عدم مشروعیتشان مخالفت واقعی و عملی با چنین برنامه ها و طرح‌های ظالمانه ای نخواهند داشت.
تشکیلات خودگردان فلسطینی که طرح تازه آمریکا موسوم به معامله قرن را رد کرده، از اتحادیه عرب خواسته بود در نشست فوق‌العاده خود موضعی قاطعانه و با اجماع علیه این طرح اتخاذ کند. ریاض المالکی، وزیر خارجه دولت خودگردان، پیش از نشست وزیران خارجه اتحادیه عرب در قاهره گفت که فلسطینیان انتظار دارند برادران عرب با موضع‌گیری روشن، این طرح را ناکام کرده و پس از آن فعالیت گسترده‌ای را بر روی این موضوع انجام دهند. به گفته این مقام ارشد فلسطینی، پشتیبانی کشورهای عرب، موضع فلسطینی‌ها را برای گفت‌وگو با طرف‌های دیگر، قوی می‌کند.
اتحادیه عرب در نشست خود در روز شنبه ۱۲ بهمن طرح موسوم به معامله قرن را رد کرد و خواستار عدم همکاری با آمریکا برای اجرای این طرح شد. این اتحادیه در نشستی فوق‌العاده اعلام کرد که این طرح حداقل حقوق و آرمان‌های فلسطینیان را تامین نمی‌کند. در این بیانیه همچنین به رژیم صهیونیستی نسبت به اجرای بندهای این طرح و نادیده گرفتن قطعنامه‌های بین‌المللی هشدار داده شده است. با این حال واضح است که از نشست جده هم غیر از بیانیه ای که روز شنبه منتشر شد، خروجی و برونداد جدی و موثری بیرون بیاید.
موضع گیری برخب کشورهای منطقه در خصوص طرح فروش فلسطین تاسف آور است؛ عربستان سعودی که پیشاپیش از تلاش‌های آمریکا برای برقراری صلح در خاورمیانه تقدیر کرده بود، تاکید کرده که درباره ایرادهایی که به طرح صلح ایالات متحده وارد می‌شود باید مذاکره کرد و در امضای هر قرارداد صلحی باید حقوق مشروع فلسطینیان مد نظر قرار گیرد.
امارات متحده عربی از دیگر کشورهای عربی است که محتاطانه از طرح ترامپ پشتیبانی کرده‌است. امارات این طرح را نقطه آغاز مهمی برای بازگشت به مذاکرات صلح خاورمیانه در چارچوب بین‌المللی و تحت رهبری ایالات متحده عنوان کرده است.
واکنش قطر بعنوان یکی از متحدان نزدیک آمریکا در منطقه تا حدودی بی طرفانه بوده است. قطر گفت از هر تلاشی که به صلح پایدار در مناطق اشغالی فلسطینیان کمک کند استقبال می‌کند. با این حال قطر اعلام کرد که بر این باور است که صلح در خاورمیانه بدون به رسمیت شناختن یک دولت مستقل فلسطینی که پایتخت آن شرق بیت‌المقدس باشد پایدار نخواهد بود. قطر همچنین به رسمیت شناختن حق فلسطینی‌ها برای بازگشت به سرزمین‌های خود را یکی از پیش‌شرط‌های موفقیت طرح صلح عنوان کرده و از پیشنهاد اعطای کمک‌های میلیارد دلاری به فلسطین پشتیبانی کرده است.
اردن مخالف معامله قرن است
وزیر امور خارجه اردن اعلام کرد که برای حل مسئله فلسطین تنها یک راه حل وجود دارد و آن انتخاب قدس به عنوان پایتخت فلسطین است. ایمن الصفدی وزیر امور خارجه اردن تاکید کرد که این کشور مخالف معامله قرن است. او گفت: تنها راه حلی که وجود دارد این است که قدس پایتخت کشور مستقل فلسطین شود. اردن به هیچ عنوان شهرک سازی و غصب زمین های فلسطینی ها و تجاوزات ارتش اسرائیل را قبول نکرده و قبول نخواهد کرد.
عدم اجماع اعراب
دولت آمریکا در واکنش به مخالفت اتحادیه عرب با طرح سازش تحمیلی رئیس‌جمهوری این کشور، تأکید کرد که کشورهای عربی بر رد «معامله قرن» اجماع نکردند.
پایگاه خبری «اکسیوس»، روز شنبه به‌نقل از یک مقام ارشد در کاخ سفید اعلام کرد: «ایالات متحده از واکنش‌های مثبت برخی کشورهای عربی درباره طرح صلح‌مان، که روز شنبه در نشست اتحادیه عرب در قاهره اعلام شد، قدردانی می‌کند و فقط به‌فضل آمادگی نسبت به تلاش برای یافتن راه‌هایی جدید، خواهیم توانست در روند حل‌وفصل منازعه‌ای، که به‌دلیل آن ملت فلسطین از دهه‌ها پیش رنج می‌برند، جهشی موفقیت‌آمیز داشته باشیم.»
واگذاری بیت المقدس قابل پذیرش نیست
در مقابل کشورهای غیرعرب مسلمان مواضع روشنتر و صریح تری در دفاع از فلسطین گرفته اند؛ رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، با اشاره به این که بیت المقدس برای مسلمانان مکانی مقدس است گفته است که طرحی که مطابق آن این شهر به اسرائیل واگذار می‌شود به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. اردوغان می‌گوید طرح صلح ترامپ، فلسطینیان را در مقابل یک عمل انجام شده قرار می‌دهد و گرچه تعداد معدودی از کشورهای عرب به آنها پشت کرده‌اند ترکیه در تمام سازمان‌های بین‌المللی از حقوق فلسطینیان دفاع خواهد کرد. پارلمان ترکیه هم در بیانیه‌ای طرح به اصلاح صلح خاورمیانه آمریکا را به شدت محکوم کرد.
مخالفت صریح ایران
ایران از ابتدا و پیش از اعلام جزئیات، با طرح صلح دونالد ترامپ مخالفت کرده بود.
رهبر انقلاب اسلامی در خرداد ماه و هنگامی که هنوز جزئیات طرح رسما ارائه نشده بود، نقشه خائنانه آمریکا با عنوان معامله قرن را از مسایل درجه یک دنیای اسلام خواند و گفت که خیانت برخی کشورهای اسلامی همچون بحرین و عربستان زمینه ساز چنین نقشه خباثت آمیزی شده است. ایشان در عین حال فرمودند که طرح موسوم به معامله قرن هیچ‌گاه به سرانجام نمی‌رسد نکته ای که این روزها ناظران و کارشناسان مسائل منطقه بر آن اذعان داشته و اعتقاد دارند که طرح موسوم به معامله قرن مرده به دنیا آمده است.
چه کسی حامی فلسطین است
در هر صورت این روزها مردم فلسطین روزهای دشواری را سپری می کنند برخی رهبران عرب منطقه که مشروعیت مردمی ندارند در غیاب نقش آفرینی کشورهایی چون مصر، سوریه، عراق، لیبی و یمن و شخصیت‌های مطرح دهه‌های اخیر در این کشورها تبدیل به سخنگویان خودخوانده منطقه شده و به اصطلاح خود را طرف معامله دشمنان فلسطین می‌دانند. رویکردها و رفتارهای بویژه سالهای اخیر به نظر می‌رسد عصبیت رهبران و حکومت‌های عربی که روزگاری موضوع فلسطین برایشان اهمیت حیاتی داشت بیش از هر زمان دیگری رنگ باخته است. و این را می توان در انفعال این رهبران در قبال طرح‌ها و برنامه‌هایی چون انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس و به رسمیت شناختن اشغال بلندی‌های جولان از سوی آمریکا به وضوح مشاهده کرد.
این البته یک روی سکه است روی دیگر سکه حمایت محور مقاومت از آرمان قدس و احتمال تجدید نظر گروه‌های فلسطینی در فرایند مماشات و سازش با رژیم اشغالگر قدس است. از سوی دیگر قدرت‌های غیرعرب محوریت دفاع از آرمان فلسطین را بر عهده گرفته‌اند نکته دیگر اینکه امروز اشغالگری اسرائیل و مظلومیت ملت فلسطین حتی از مرزهای عربی و حتی اسلامی فراتر رفته و بسیاری ازآزادیخواهان جهان خواهان احقاق حقوق ملت فلسطین هستند.