اکنون بیش از هر زمان دیگری کشاورزی قم به دنبال تغییر است تا از این راه علاوه بر حفظ پوشش سبز زمین‌های زراعی و باغی استان، سهم اقتصادی این بخش را در عرصه تولید و اشتغال گسترش دهد.
قم دیگر برای ادامه حیات کشاورزی سنتی و حفظ گیاهان پرآب بر توانی ندارد و از طرف دیگر نمی‌خواهد به بیابانی خشک و بدون مزرعه تبدیل شود، بنابراین چاره‌ای جز تغییر رویکردها نیست و این همان نکته‌ای است که مسئولان و متولیان بخش کشاورزی استان آن را در قالب راهبرد تغییر الگوی کشت دنبال می‌کنند.
اجرای طرح تغییر الگوی کشت، استمرار حیات کشاورزی قم را در سایه بهره‌گیری از روش‌های جدید کشت گیاهان و استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری زمین‌های کشاورزی، بیمه می‌کند و این همان موضوعی است که در گفت‌وگوی خبرنگار ایرنا با مسئولان این بخش موردتوجه قرار گرفت.
طرح تغییر الگوی کشت در قم با قدرت دنبال می‌شود
رییس سازمان جهاد کشاورزی قم در این رابطه گفت: طرح تغییر و اصلاح الگوی کشت در این استان فراتر از پیش‌بینی‌های انجام‌شده، باقدرت ادامه می‌یابد.
عباس پورمیدانی بیان کرد: موضوع تغییر الگوی کشت در قم به دلیل تنش‌های محیطی اهمیت بسیار زیادی دارد و در چنین شرایطی لزوم استفاده از ارقام مقاوم به تغییرات آب و هوایی برای ادامه یافتن حیات کشاورزی استان امری ضروری است و بهره‌برداران این بخش باید نسبت به موضوع نوسانات دما و محدودیت منابع آبی، حساسیت لازم را داشته باشند.
وی افزود: نحوه کشت و نوع رقم، تاریخ کشت، تاریخ برداشت، دوره آبیاری، زمان استفاده از سموم و نوع کود، ازجمله شاخص‌هایی است که اثر تغییرات دمایی و محدودیت منابع آبی استان باید موردتوجه کشاورزان باشد.
وی ادامه داد: الگوی کشت کنونی باید با توجه به تغییرات دمایی و محدودیت‌های آبی موجود تغییر کند و کشاورزان استان از روش‌هایی همچون کشت گلخانه‌ای برای تولید محصولات کم آب و مقاوم به تنش‌های محیطی استفاده کنند.
پورمیدانی گفت: سرمایه‌گذاری برای ترویج کشت‌های نوین و آموزش کشاورزان دراین زمینه، منجر به کارایی بیشتر زمین‌های کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آبی می‌شود.
وی افزود: افزایش جمعیت در سال‌های اخیر نیاز به استفاده از منابع آبی در بخش کشاورزی را برای تولید محصول بیشتر، ضروری کرده، در چنین وضعیتی، مدیریت سطح زیر کشت و استفاده از روش جدید در این زمینه برای پایداری بخش کشاورزی در استان کم‌آبی همچون قم، ضروری است.
وی ادامه داد: هم‌اکنون طرح‌های تغییر الگوی کشت با نظارت سازمان جهاد کشاورزی، حضور کارشناسان برجسته و مشارکت فعال بهره‌برداران در سطح اراضی کشاورزی درحال اجراست و قم به‌عنوان استان پیشگام در اجرای این طرح، برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را تدارک دیده است که نقش مؤثری در بهبود عملکرد حوزه کشاورزی استان خواهد داشت.
اجرای طرح تغییر الگوی کشت افزایش درآمد کشاورزان قمی را درپی دارد
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قم نیز پیرامون اهمیت این موضوع گفت: اجرای طرح تغییر الگوی کشت که طی سال‌های اخیر با پشتیبانی دولت درقم آغاز شده که علاوه بر کاهش مصرف آب و ارتقا بهره‌وری، با کمک به اقتصادی شدن فرآیند تولید محصولات، افزایش درآمد کشاورزان استان را در پی داشته است.
محمدعلی سلامی بیان کرد: دراین طرح، تولید محصولات مناسب کشت دراقلیم قم که پاسخگوی نیاز استان به مواد خوراکی انسانی و دامی باشد، مورد توجه بوده و در همین رابطه محصولات سالم و باکیفیتی در حوزه گیاهان دارویی و گیاهان علوفه‌ای تولید شده‌است.
وی ادامه داد: در همین راستا سطح زیر کشت داروهای گیاهی در مزارع قم به بیش از ۵۰۰ هکتار رسید و در سال‌جاری نیز این راهبرد باقدرت بیشتری دنبال می‌شود.
سلامی گفت: بسیاری از گیاهان دارویی همچون گل محمدی مناسب کشت در اقلیم قم است و می‌تواند درآمدزایی خوبی برای بهره‌برداران بخش کشاورزی به همراه داشته باشد.
وی ادامه داد: با حمایت‌های دولتی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی درحوزه کشاورزی قم، محصولات کشت شده در مزارع و باغات استان ازنظر کمی و کیفی دارای جایگاه مناسبی در سطح کشور هستند.
طرح الگوی کشت مصرف آب در کشاورزی قم را ۲۵ درصد کاهش می‌دهد
مجری طرح الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی قم گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته اجرای این طرح میزان مصرف آب در بخش کشاورزی قم را حدود ۲۵ درصد کاهش می‌دهد که رقم بسیار قابل توجهی است.
محمدحسین احمد پور بیان کرد: در شرایط عادی میزان مصرف آب در بخش کشاورزی قم سالانه حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب است که در گام نخست اجرای طرح تغییر الگوی کشت باید این میزان به ۶۰۰ میلیون مترمکعب برسد.
وی افزود: این میزان کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی بسیار چشمگیر است و نقش مؤثری در حفظ منابع آبی زیرزمینی استان و تقویت حجم سفره‌ها، خواهد داشت.
وی ادامه داد: اجرای طرح تغییر الگوی کشت درقم علاوه بر کاهش میزان مصرف آب، اهداف مهم دیگری را نیز دنبال می‌کند که ازجمله آن‌ها، فراهم شدن شرایط تولید حداقل ۵۰ درصد علوفه موردنیاز دامداری‌های استان درمزارع کشاورزی داخل قم است.
احمد پور گفت: قم یکی از قطب‌های دامپروری کشور است و تولید علوفه موردنیاز دامپروری‌ها در داخل استان، نقش مهمی در کاهش هزینه فعالان این حوزه و رونق یافتن بیش‌ازپیش آن خواهد داشت.
وی بیان کرد: هدف دیگر اجرای طرح الگوی کشت درقم، تلاش برای پایداری محیط زیست استان است، ما در این طرح به دنبال آن هستیم که سطح زیر کشت استان را با مدیریت حجم مصرف آب و سایر نهاده‌ها حفظ کرده و با تقویت پوشش گیاهی از بلند شدن گردوخاک در اثر افزایش بیابان‌ها جلوگیری کنیم.
وی ادامه داد: همچنین در این طرح ارتقا درآمد پایدار کشاورزان قمی و حفظ اشتغال موجود در بخش کشاورزی استان را با استفاده از همه ظرفیت‌های سازمان جهاد کشاورزی دنبال می‌کنیم.
توسعه گلخانه‌ها نقش مهمی در راهبرد تغییر الگوی کشت دارد
همچنین رییس سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی قم پیرامون این موضوع گفت: با توجه به شرایط اقلیمی استان، سیاست تغییر الگوی کشت با محوریت کشت‌های گلخانه‌ای طی سال‌های گذشته مورد توجه مسئولان بخش کشاورزی قرار گرفته‌است.
عباس خرمی بیان کرد: در همین رابطه سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی قم برای تشویق و هدایت کشاورزان استان به سمت کشت‌های گلخانه‌ای و صدور مجوزهای لازم برای احداث گلخانه وارد عمل شد.
وی ادامه داد: هم‌اکنون برای بیش از ۲۰۰ هکتار گلخانه درقم پروانه تأسیس و بهره‌برداری صادرشده است و این روند با توجه به سیاست‌های استان برای گسترش کشت‌های گلخانه‌ای با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد.
وی افزود: فرآیند دادن مجوز به متقاضیان تأسیس گلخانه برای تشویق کشاورزان بسیار آسان شده‌است و بهره‌برداران می‌توانند با تائید کارشناسان نظام مهندسی کشاورزی از تسهیلات بانکی مناسبی که برای ایجاد گلخانه پرداخت می‌شود، استفاده کنند.
خرمی گفت: کاهش قابل‌توجه مصرف آب، عامل مهم دیگری است که ضرورت توسعه کشت‌های گلخانه‌ای درقم را نشان می‌دهد و می‌تواند بستر خوبی برای مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی استان باشد.
وی بیان کرد: درکشت‌های گلخانه‌ای علاوه بر کاهش مصرف آب، میزان تولید محصول افزایش می‌یابد و این به معنای بالا رفتن درآمد سرانه کشاورزان استان است.
وی ادامه داد: کارشناسان سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی قم بر فرآیند ساخت‌وساز و همچنین روند تولید محصول در گلخانه‌های استان نظارت کامل دارند تا فعالیت گلخانه‌ها در قم با بالاترین سطح استانداردهای تعیین‌شده در این بخش صورت گیرد.
رییس سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی قم گفت: با توجه به شرایط مطلوب پیش‌آمده برای احداث گلخانه در استان و استقبال بسیار خوب کشاورزان، درسال‌های آینده، قم به‌عنوان یکی از استان‌های پیشرو کشور درکشت های گلخانه‌ای مطرح خواهد شد.
بیشتر بهره‌برداران بخش کشاورزی قم که نقش مهمی در اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت دارند را روستاییان استان تشکیل می‌دهند به‌نحوی‌که کشاورزی به‌تنهایی ۴۵ درصد اشتغال روستائیان در بخش‌های مختلف استان را به خود اختصاص داده است.
طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، قم دارای ۱۲۷ روستا با جمعیت بالای ۲۰ خانوار است؛ جمعیت ساکن مناطق روستایی این استان بیش از ۵۵ هزار و ۸۶۵ تن است که در قالب ۱۷ هزار و ۳۸۵ خانوار زندگی می‌کنند.
در بخش کشاورزی کل زمین‌های قابل‌کشت قم برابر ۱۰۵ هزار و ۷۳۰ هکتار است که این رقم ۴۶ صدم درصد کل اراضی قابل‌کشت کشور هست؛ مجموع کشت سبز استان شامل ۲۱ هزار هکتار باغ و ۴۴ هزار هکتار زراعت است.
میزان متوسط تولید بخش کشاورزی استان قم در سال برابر ۷۴۶ هزار تن شامل ۴۲۵ هزار تن محصولات زراعی و باغی، یک هزار و ۵۰۰ تن آبزیان و ۳۲۰ هزار تن محصولات دامی است.