این بخشی از مکالمه حضوری همراه یک بیمار بستری شده در یکی از مراکز درمانی خصوصی یزد با یکی از کارکنان این بیمارستان بود.
از همراه بیمار، اصرار بر تخفیف و از آن کارمند هم انکار که امکان ندارد و شما باید بیمارستان دولتی می‌رفتی نه اینجا و حالا هم هزینه ها را پرداخت و بیمارت را مرخص کن!.
نخستین تعبیری که از این مکالمه به ذهن خواننده (حتی از نوع کم‌سواد یا بی‍سوادش) خطور می کند این است که پولدارها به مراکز درمانی خصوصی میروند و بی‌پولها مجبورند به مراکز دولتی مراجعه کنند! شاید این قانون نانوشته‌ای باشد که همگان آن را بعنوان یک اصل و شاید هم یک اجبار، پذیرفته‌اند و با آن کنار آمده‌اند!.
نخستین پرسشی که به ذهن خطور می کند هم این است که حالا آیا به راستی بیمارستان های خصوصی از لحاظ درمانی، بهتر و با کیفیت تر از مراکز دولتی هستند؟.
پرسش دیگر اینکه چرا اغلب شکایتها از مراکز درمانی دولتیست و بیمارستانهای خصوصی، شاکی کمتری دارند؟ به راستی مراکز درمانی خصوصی، خدمات بهداشتی و درمانی بهتری ارائه می دهند؟ اگر جواب مثبت است چرا نباید بخش دولتی‌ها هم بتواند با خصوصی ها رقابت کند و از آنها عقب نماند؟ و اگر جواب منفیست پس چرا رغبت متخصصان برای فعالیت در مراکز خصوصی، بیشتر است و مردم هم میل بیشتری برای استفاده از خدمات این بخش دارند؟.
در این زمینه با طیف های مختلف و البته دست اندرکار این موضوع به گفت و گو نشستیم؛ آنچه از این گفت گوها حاصل شد این بود که مراکز درمانی دولتی از لحاظ برخورداری از متخصصان مجرب و حاذق و امکانات و تجهیزات بیمارستانی، چیزی کمتر از مراکز درمانی خصوصی ندارند.
تنها تفاوت آنها در مسائلی چون ضعف بخشی از قوانین مرتبط با پرسنل، میزان، نحوه و زمان پرداختی‌ها و همچنین برخورد پرسنل با یکدیگر و برخورد بیماران با پرسنل و بالعکس است.
بیماران چه گفتند؟
به سراغ یک بیمار بستری در بخش چشم بیمارستان دولتی شهید صدوقی یزد رفتیم و از نحوه خدمات در این مرکز درمانی سوال کردیم.
این خانم بیمار که به تازگی، عمل جراحی چشم انجام داده گفت: در اینجا همه شرایط یک بیمارستان خوب، فراهم است از لحاظ نظافت و رسیدگی پرستاران و حتی خود عمل چشم، راضی هستم و هیچ گله‌ای ندارم و شاید تنها مشکل این بیمارستان، کیفیت غذای آن باشد که اگر بهتر شود قطعا موجب رضایت بیشتر بیماران خواهد بود.
وی علت انتخاب این بیمارستان برای عمل را ارزان‌تر بودن خدمات درمانی در آن ذکر کرد .
یک بیمار بستری در یکی از بیمارستانهای خصوصی یزد هم‌صحبت ما شد و گفت: در اینجا همه چیز عالیست و حتی نوع غذای آن هم بسیار با کیفیت است، برخورد پرسنل نیز عالیست و رسیدگی میشود.
وقتی از وی در مورد علت انتخاب این بیمارستان سوال کردیم اظهار داشـت: همیشه به ما گفته‌اند رسیدگی در بیمارستانهای خصوصی بهتر از دولتی‌هاست و ما هم باور داریم.
از وی پرسیدم تاکنون از خدمات درمانی مراکز دولتی استفاده کرده‌ای که پاسخش منفی بود؛ پرسیدم وضع مالی شما چگونه است که گفت: معمولیست اما ترجیح می دهم درمان خود را در بیمارستان خصوصی انجام دهم.
فعالان مراکز درمانی دولتی، در زمره بهترین پزشکان هستند
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، تفاوت‌های موجود میان مراکز درمانی دولتی و خصوصی را رد نکرد اما گفت: افرادی که در بیمارستانهای دولتی، فعالیت دارند جزو بهترین پزشکان هستند؛ اکثر آنها عضو هیات علمی دانشگاه بوده و به لحاظ دانش و کار عملی، به روز هستند.
دکتر "محمود نوری شادکام" در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه بخش خصوصی، خیریه و دولتی در حوزه درمان فعالیت دارند، تصریح کرد: نگاه مردم به نحوه ارائه خدمات در بخش خصوصی و دولتی متفاوت است که البته ریشه در عوامل متعددی دارد که در بعضی از موارد قطعا درست و منطقی است.
وی با اشاره به اینکه در بیمارستانهای خصوصی مثل بسیاری از ارگان های خصوصی دیگر ، پرسنل باید در گفتار، رفتار و عملکرد خود مراقبت جدی داشته باشند و اصل بر رضایت مندی بیمار است و بر عملکرد افراد به شدت نظارت می شود اظهار داشت: در این بخش، دست مسوولان بیمارستانها باز است و اگر کسی کارش را خوب انجام ندهد رییس بیمارستان او را با فرد دیگری جایگزین می نماید.
این مسوول ادامه داد: ولی در بخش دولتی اینطور نیست، چرخه بکارگیری و جابجایی نیرو در بخش دولتی بسیار سخت و پیچیده است.
وی موضوع مهم دیگر را تفاوت مبلغ و زمان پرداختی های پرسنلی در بیمارستان های خصوصی و دولتی اعلام کرد و گفت: این موضوع میتواند بر روی انگیزه پرسنل در ارائه خدمت تاثیر داشته باشد.
دکتر نوری شادکام اظهار داشـت: به علت تاخیر در پرداخت بیمه ها ما نتوانستیم پرداخت های پرسنلی در بیمارستان های دولتی را به موقع تسویه کنیم و در حال حاضر پرداخت های پرسنلی حدود ۹ ماه عقب است و این در حالیست که در بیمارستان های خصوصی پرداخت های پرسنلی با یک ماه تاخیر داده میشود که وضعیت این پرداختی ها می تواند در کیفیت کار و عملکرد افراد، موثر باشد.
وی گفت: ما در حال حاضر با کمبود تجهیزات و لوازم مصرفی در بخش های دولتی روبرو نیستیم و خوشبختانه در سالجاری نوسازی خوبی در بخش تجهیزاتی بیمارستان های دولتی صورت گرفته است.
پزشکان چه گفتند؟
با تعدادی از متخصصان و فوق تخصصان شاغل در بیمارستانهای دولتی و خصوصی یزد نیز همکلام و نظر آنها را در این زمینه جویا شدیم.
تمایل اغلب آنها به کار در بیمارستانها و مراکز درمانی خصوصی بود و علت آن را هم پرداخت های به موقع، پرداخت های کامل و همچنین نوع برخوردها در این بیمارستانها اعلام کردند؛ برخی از آنها مخالفتی با نام خود و اعلام رشته تخصصی نداشتند و البته اغلب آنها مایل نبودند در این گزارش از آنها نامی برده شود.
چند نفر از این متخصصان هم خیلی دلشان پر بود و گله‌هایی داشتند و البته پس از گله‌گذاری اعلام کردند با ما فقط درد دل کردند و مطلبشان درج نشود!.
یک روانپزشک گفت: بی تردید کیفیت خدمات درمانی و پرستاری و هتلینگ در بخش خصوصی و دولتی با هم تفاوت دارند و افراد با تمکن مالی یا دارندگان بیمه های تکمیلی ترجیح میدهند تا از خدمات درمانی در بخش خصوصی استفاده کنند،
"امیر رضا چمنی" افزود: باتوجه به منطقی بودن تعرفه و دستمزدهای درمانی در بخش خصوصی، پزشکان نیز ترجیح میدهند در انجا مشغول به کار شوند؛ البته این امر مختص خدمات پزشکی نیست و شما این تفاوت را در کیفیت خدمات شرکت‌های مهندسی و خدماتی دربخش خصوصی و دولتی هم میبینید.
وی راهکار را ارتقا سطح بیمه های همگانی و تکمیلی مردم دانست و گفت: البته این امر نیاز به بودجه بیشتر و سرانه درمان بالاتر است، امری که در اولویت بندی بودجه کشور لحاظ نمیشود و به نظر میرسد برای متولیان ما امر بهداشت و درمان از اولویت های اول تا چندم نیست!.
یک متخصص بیماری‌های عفونی هم گفت: در طول سالیانی که بعنوان پزشک فقط در بیمارستان های دولتی کار کرده ام میتوانم بگویم که سیستم بهداشت و درمان دولتی در ایران که وظیفه آموزشی گروه های پزشکی و پیراپزشکی نیز بر عهده دارد علی رغم گستردگی و کمبود بودجه، در حد قابل قبولی وظایف خود را انجام داده و مورد تایید سازمان جهانی بهداشت نیز هست.
دکتر "زهره آخوندی میبدی" افزود: وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، حقیقتا وظایف سه وزارتخانه را در یک وزارت انجام میدهد که هر کدام مقوله مهم و جداگانه و در عین حال بسیار وابسته بهم هستند ولی از نظر دولتمردان و هیات دولت ایران، در قالب یک وزارتخانه محسوب میشوند.
به گفته وی اینکه بگوییم مراکز دولتی با حجم وسیعی از اقدامات نسبت به مراکز خصوصی کارایی کمتری دارد ، قضاوت ناعادلانه ای است چرا که هر کدام را باید در جایگاه خود و بر اساس شرایط سنجید.
وی تصریح کرد: طرح تحول سلامت با هدف گسترش خدمات دولتی و کاهش هزینه های مردم انجام شد ولی بار سلامت کشور پهناوری چون ایران ، تنها از عهده دولت برنخواهد امد؛ این یک ایده‌آل سلامت بود ولی بستر آن از واقعیت به دور بود.
این متخصص با بیان اینکه افزایش بار مراجعات به مراکز دولتی و عدم تعادل پیشرفت امکانات با آن، مسلما باعث کاهش یکسری خدمات خواهد شد افزود: در مجموع با توجه به وجود نیروهای بسیار توانمند در مراکز دولتی و نظارت مداوم بر آنها، ارائه خدمات در آنها مناسب و خوب است ضمن آنکه نباید فراموش کرد که مراکز دولتی خصوصا دانشگاهی ، محل ارجاع بیماران سخت و پیچیده از نظر تشخیص و درمان هستند.
آخوندی این را هم گفت: به نظر نمیرسد برقراری تعادل در مراکز دولتی با خصوصی و نزدیک تر کردن تعرفه های این دو ، باعث شود که بیماران کم بضاعت و سخت تر را بتوان راحت‌تر در مراکز دولتی و دانشگاهی پذیرش کرد و همکاران در بخش های خصوصی که همواره یاری گر بار درمان به دولت بوده اند ، پذیرای بیماران با شدت بیماری کمتر و بضاعت مالی مناسب تر باشند.
یک متخصص پوست، مو و زیبایی گفت: به نظر من هرجا دلگرمی و احترام متقابل باشد کارها به درستی انجام میشود حال چه خصوصی باشد چه دولتی؛ وقتی فردی با توهین و عصبانیت وارد اورژانس میشود و انتظار دارد سه نفر به پیشبازش بروند آیا میشود با این فرد با عطوفت رفتار کرد؟؟!.
وی اظهار داشت: دوم اینکه مردم مشکلات درمان و دارو را صرفا از چشم پزشک و پرستار و یا کادر درمانی می بینند که خود حدیث مفصلی دارد.
وی با بیان اینکه تا وضعیت بیمه کشور درست نشود و از یک نهاد اقتصادی بیرون نیاید امر درمان هم اصلاح شدنی نیست تصریح کرد: آیا مردم میدانند که بیمه تامین اجتماعی، طی ۱۴ ماه گذشته، حق‌العلاج پزشکان، داروخانه‌ها و بیمارستانها را نداده است؟ کدام صنفی را میشناسید که اینطور نسیه کار کند؟.
یک متخصص مغز و اعصاب هم گفت: انتخاب میان مراکز درمانی دولتی و خصوصی، مدتها دغدغه اصلی من بود که کدام مسیر را انتخاب کنم تا اینکه عقل گفت برو خصوصی.
وی تاکید کرد: با توجه به عدم اهمیت دادن مسوولان به کیفیت دانش و تجربه و مهارت پزشکان، اکثر پزشکان لایق، به بخش خصوصی رفتند و خواهند رفت؛ اکثر پزشکان سهمیه‌ای، مسندهای بخش دولتی را به خود اختصاص داده اند چون میدانند تو بخش خصوصی جایی ندارند و همین‌ها برای سایر پزشکان تصمیم گیری می‌کنند.
وی راهکار خود را پاکسازی علم پزشکی از سهمیه‌ها، بها دادن به پزشکان لایق، ایجاد مجدد بخشهای VIP در بخش دولتی و استفاده از نخبگان هر رشته تخصصی در کرسی ها و کارگروه های دانشگاه اعلام کرد که متاسفانه بعلت عدم تمایل مسوولان وقت، عملی نیست.
یک متخصص گوارش و بیماری های داخلی هم اظهار داشت: درمان‌ها در هر مراکز دولتی و خصوصی مانند هم هست اما سرویس دهی متفاوت هست؛ چون تعرفه پزشکان در بخش خصوصی، بیشتر است دستمزد خود را زودتر میگیرند ضمن آنکه در بخش خصوصی، احترام بیشتری داشته و کلاس اجتماعی مناسبتری هم دارند.
یک فوق تخصص دیگر هم اعلام کرد: امکانات فراوان و خوبی در مراکز دولتی داریم ولی مدیریت‌ها ناکارامد و بی‌تفاوت به پول دولت هست و از متخصصینی که داریم استفاده مفید نمیکنیم، نباید فقط به عنوان استناد دانشگاه اکتفا کرد.
وی انتخاب مدیران لایق و کاری و دلسوز را راهکار خروج بخش های دولتی از انزوا دانست و گفت: در برخی بیمارستان های دولتی، جراح به اندازه کافی هست اما مدیریت نیست.
یک فوق تخصص مغز و اعصاب هم گفت: ۹ سال تمام وقت در یکی از بیمارستانهای دولتی بودم، در این مرکز، امکانات به حد کافی موجود است اما احترام لازم کمتر هست؛ هم بیماران و هم پرسنل، کمتر برای هم احترام قائل هستند.
وی علت تصور مردم از بهتر بودن مراکز درمانی خصوصی را اینطور تشریح کرد: یک نوشابه ۶۵۰۰ تومان، پیتزای ۲ نفره ۷۰ هزار تومان، آرایشگاه مردانه از ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان، یک پرس غذای رستوران خوب از ۷۰ تا ۳۰۰ هزار تومان، ویزیت متخصص در بغداد ۴۰ دینار و ویزیت فوق که ندارند ۵۰ درهم است، دستمزد یک ساعته یک معلم فیزیک، ۴۰۰ هزار تومان و معلم شیمی ۳۰۰ هزار تومان است آن هم بدون بدون استرس، مالیات و درگیری، اگر ۵۰۰ میلیون کلاهبرداری بشه قبل از شروع هرگونه اقدامی وکیل محترم از شما ۵۰ میلیون درخواست میکند تا شاید بتواند کاری کند اما ویزیت فوق تخصص در مطب شخصی، ۵۲ هزار تومان است.
به گفته وی عمل جراحی دیسک کمر در بیمارستان دولتی، فقط حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان برای جراح درآمدزاست.
یک جراح عمومی هم با بیان اینکه مقایسه مراکز درمانی دولتی و خصوصی، خیلی پیچیده است گفت: در بیمارستان های دولتی متخصصان باید طبق قانون بر بالین بیمار حضور یابند ولی به دلیل آموزشی بودن آنها، اغلب بار روی دوش رزیدنت‌ها است اما در بخش خصوصی، همه کار با متخصص است.
وی اینکه گفته می شود پولدارها به خصوصی می روند و بی پولها به دولتی را رد کرد و گفت: پولداری داریم که برای خودش هم خرج نمیکنه و بی پول هم داریم که برای سلامتی خودش یا خانواده، کل زندگی را میدهد.
وی با بیان اینکه اغلب افراد دارای بیمه مکمل به خصوصی میروند در پاسخ به این سوال که چرا پزشکان مراکز درمانی خصوصی را بر دولتی‌ها ترجیح می دهند، تصریح کرد: اگر یک مرکز درمانی، حق الزحمه شما را سروقت و دیگری با تاخیر بدهد کدامیک را انتخاب می کنید؟.
وی تاکید کرد: مثل بقیه جاهای دنیا این دولت است که باید برای سلامتی مردم هزینه کند.
یک متخصص طب سوزنی هم گفت: کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی در ۲ بخش خصوصی و دولتی قطعا متفاوت است و در تمام دنیا هم اینطور است و علت تمایل پزشکان به مراکز خصوصی هم جوابدهی بهتر آنهاست.
با تعدادی از روسای بیمارستان های دولتی و خصوصی استان نیز تماس گرفتیم که برخی از آنها حاضر به پاسخگویی نشدند و برخی هم پاسخ دادند اما گفتند درج نشود!.