شرکت‌کنندگان در اجلاس امسال کنفرانس امنیتی مونیخ که از ۲۵ تا ۲۷ بهمن‌ماه با عنوان بدون غرب بودن برگزار شد، تا حدودی تلاش کردند از پیش‌فرض نقش موثر غرب در حل مشکلات بین‌المللی فاصله گرفته و جنبه‌های انتقادی بیشتری را چاشنی مباحث خود کنند.
رئیس جمهوری آلمان به عنوان نخستین سخنران اجلاس امسال هشدار داد که جنگ قدرت سه کشور آمریکا، روسیه و چین، دنیا را به مکانی ناامن تبدیل کرده است.
فرانک والتر اشتاین‌مایر از سیاست‌های این سه کشور برای فاصله گرفتن از رویکرد چندجانبه‌گرایی انتقاد کرد و به طور ویژه به شعار دونالد ترامپ مبنی بر «آمریکا را دوباره عالی کن» تاخت.
وی به کنایه گفت، آمریکا تلاش می‌کند تا با هزینه شرکا و همسایگانش مسیر عالی شدن را طی کند.
رئیس جمهوری آلمان همچنین از خروج آمریکا از برجام انتقاد و تصریح کرد که این اقدام، منطقه را امن‌تر نکرده بلکه خطرناک‌تر کرده است.
رئیس جمهوری فرانسه نیز در روز دوم کنفرانس، به ادعای وزیر امور خارجه آمریکا در این نشست مبنی بر اینکه «غرب درحال پیمودن مسیر پیروزی» است واکنش نشان داد و تصریح کرد: «غرب روبه تضعیف و افول است».
امانوئل مکرون گفت: آمریکا از چند سال پیش سیاستی در پیش گرفته که مربوط به دولت کنونی واشنگتن نیست و طبق این سیاست، آمریکا به نوعی در حال تجدیدنظر در روابط با اروپا و خروج از این مناسبات است.
رئیس جمهوری فرانسه گفت، سیاست اروپایی در سال‌های اخیر درخصوص روسیه با شکست مواجه شده است.
او تاکید کرد که از گفت‌وگوهای فعال‌تر برای حل‌وفصل اختلافات میان روسیه و غرب حمایت می‌کند.
مکرون با ابراز تاسف از تضعیف غرب گفت: اروپا در حال تبدیل شدن به قاره‌ای است که دیگر به آینده اعتقادی ندارد.
ناتو و شکاف دو سوی آتلانتیک
ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو که پس از پایان نشست وزیران دفاع کشورهای این سازمان به اجلاس مونیخ پیوسته بود تصریح کرد که اتحاد میان اعضاء اینک بیش از هر زمان دیگری حیاتی است.
او بدون اشاره مستقیم به آمریکا، به اختلاف نظر عمیق میان اعضای ناتو اذعان و تاکید کرد که نباید با واشنگتن رقابت کرد.
استولتنبرگ مدعی شد: ما راه خود را گم نکرده‌ایم؛ ارزش‌های ما بی‌ارزش نشده‌اند و دموکراسی آزادانه و حاکمیت قانون، صلح و رفاه بی‌سابقه‌ای را به بار آورده است.
در سال‌های اخیر و پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا، پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو دچار چالش‌های بزرگی شده است.
از سویی ترامپ از آغاز ریاست جمهوری خود همواره اعضای ناتو را برای پذیرفتن مسئولیت‌های بیشتر تحت فشار قرار داده است و از سویی دیگر نظرسنجی‌ها نشان دهنده کاهش محبوبیت ناتو در آلمان و فرانسه به عنوان دو عضو کلیدی ناتوست.
ناتو این روزها درگیر افزایش حضور نظامی خود در عراق است تا بخشی از وظایف ائتلاف جهانی ضد داعش را برعهده بگیرد. در واقع تصمیم جدید ناتو در پی افزایش فشارها برای خروج نیروهای نظامی آمریکا از خاک عراق در نتیجه به شهادت رساندن سردار سلیمانی و هم‌رزمانش در این کشور است. اقدامی که به عمیق‌تر شدن شکاف میان آمریکا با متحدان اروپایی‌اش منجر شده است.
دبیرکل ناتو در مورد اختلاف نظرها میان آمریکا و اروپا در نشست امسال مونیخ هشدار داد: ما نباید اختلافاتمان را برجسته ساخته و قدرت خود را خوار کنیم.
غیبت انگلیس در کنفرانس امنیتی مونیخ
یکی از نکات قابل توجه در نشست امسال را می‌توان به غیبت انگلیس اختصاص داد که به تازگی پس از ۴۷ سال از اتحادیه اروپا خارج شد و این روزها به‌شدت درگیر تحولات بنیادین در نظام سیاسی و اقتصادی است.
بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس هفته گذشته کابینه خود را ترمیم و برخی از چهره‌های سرشناس دولت از جمله وزیر دارایی را برکنار کرد. اقدامی که هنوز پس‌لرزه‌های آن در رسانه‌ها و افکار عمومی ادامه دارد.
براساس گزارش اسکای نیوز، مقام‌های کنفرانس امنیتی مونیخ به بوریس جانسون پیشنهاد دادند تا در مراسم افتتاحیه سخنرانی کند اما او آن را رد کرد. تنها مشاور او که گفته می‌شود برنامه مسافرت خانوادگی‌اش را نیمه‌کاره رها کرد، در آخرین روز اجلاس در میزگردی با حضور وزیر امور خارجه فرانسه شرکت کرد که سخنانش چندان بازتابی نیافت.
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در این رابطه به اسکای نیوز گفت: ما به مردم انگلیس برای اینکه خودشان تصمیم‌گیری کنند احترام می‌گذاریم... اما امیدواریم که این غیبت به معنای فاصله گرفتن از رویکرد چندجانبه‌گرایی نباشد.
«وولفگانگ ایشینگر» رئیس کنفرانس نیز در توئیترش به کنایه نوشت: هشتگ بدون-انگلیس-بودن
اجلاس امسال مونیخ را می‌توان صحنه‌ای از بلاتکلیفی در سایه ناامنی و بحران‌های بین‌المللی توصیف کرد که غرب پس از دو دهه شکست در حل مشکلات بین‌المللی، به ویژه در دو سوی آتلانتیک دچار شکاف عمیقی شده است.
۲۰۲۳