یکی از مهمترین مسائلی که جوامع امروزی با آن مواجهند مساله اعتماد عمومی است. مقوله اعتماد عمومی در تمامی اعصار و قرون یکی از مهمترین موضوعات مهم حیات بشری بوده و با گذشت زمان بر اهمیت آن افزوده شده است. امروزه دولت ها در پی آن هستند که اعتماد شهروندان به مدیریت دولتی را افزایش دهند لذا زمان و منابع زیادی را بدین منظور صرف می کنند تا بتوانند رابطه طولانی مدت رضایت بخشی با شهروندان برقرار کنند و در صورت عدم دستیابی به توفیقات لازم با کاهش اعتماد عمومی مواجه خواهند شد.
با کاهش اعتماد عمومی احتمال مشارکت عامه مردم در فرایندهای سیاسی و اجتماعی کاهش می یابد و کنار کشیدن شهروندان در مشارکت می تواند تبعات جبران ناچذیری برای کشور به همراه داشته باشد.
در بحث مقابله با ویروس کرونا نیز که این روزها بازار آن بسیار داغ است ، دولتمردان تلاش دارند تا با کمک همه نیروها و امکانات از شیوع بیشتر این بیماری جلوگیری نمایند تا سلامت جامعه را هر چه سریع تر به حالت عادی بازگردانند اما پایین بودن اعتماد عمومی در جامعه این حرکت رو به جلو را با کندی مواجه ساخته و انرژی زیادی از دولتمردان گرفته است.
بی اعتمادی فعلی که ریشه در گذشته های نه چندان دور دارد در این برهه سخت و حساس نمود بیشتری پیدا کرده و بازگرداندن این آب رفته از جوی نیازمند شفاف سازی مسئولان در ارائه عملکرد و آمارها است تا هزینه کمتری در مقابله با کرونا ویروس پرداخت شود.
مشارکت جمعی نیازمند اعتماد عمومی
یک کارشناس امور اجتماعی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : وقتی اعتماد عمومی مطرح می شود مردم انتظار دارند مقامات و سازمان های دولتی با اقدامات خود در تعامل با آنها که در این تعامل نوعی عدم اطمینان و عدم شناخت از نحوه انجام امور در سازمان های دولتی وجود دارد، به انتظارات آنها پاسخ داده شود.
کامران بهرامیان با بیان اینکه امروزه اعتماد عمومی در جامعه دچار افول شده است ، افزود : عوامل زیادی در کاهش اعتماد عمومی نقش داشته اند و این بی اعتمادی در کوتاه مدت شکل نگرفته و به گذشته باز می گردد.
وی اظهار داشت : مهمترین عنصر سرمایه اجتماعی اعتماد است که ضامن توسعه هر کشوری است و متاسفانه در جامعه امروز ایران بسیار کمرنگ شده است.
این کارشناس امور اجتماعی داشتن اعتماد عمومی را پیش شرط مشارکت جمعی عنوان کرد و افزود : اگر نیازمند مشارکت جمعی در جامعه هستیم باید دیوار بی اعتمادی بین مردم و مسئولان فرو بریزد و چاره ای جزء این نداریم.
وی یادآور شد : جلب اعتماد عمومی و ارتقای امید در جامعه، عواملی حیاتی و ضروری برای نیل به موفقیت های فردی، سازمانی و اجتماعی به شمار می روند و اعمال شفافیت در کارکرد ارگان های مختلف حاکمیتی به اعتماد سازی میان دولت و شهروندان می انجامد و سبب حفظ یکپارچگی و وحدت در روابط اجتماعی می شود.
فضای مجازی ، حلقه وصل شهروندان
یک شهروند مازندرانی ساکن غرب استان در این باره گفت : فضای امروز جامعه ایران با حجم عظیمی از اطلاعات غلط و نادرست بمباران می شود و روزی را مشاهده نمی کنی که موضوعی به دروغ مطرح شود و مسئولان به دنبال صدور تکذیبیه برای آن نباشند.
رامین رادمهر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : اگر اطلاع رسانی درست و بموقع از منابع موثق صورت نگیرد ، شایعات به سرعت در جامعه منتشر می شود و پاک کردن آن از اذهان عمومی هزینه سنگینی به همراه خواهد داشت.
وی به اطلاع رسانی دولت در مورد بیماران مبتلا به کرونا اشاره کرد و اظهار داشت : با وجود اطلاع رسانی متمرکز در این زمینه باز عده ای تلاش دارند تا خبرها در مورد کرونا را از فضای مجازی و رسانه های فارسی زبان خارج از کشور دنبال کنند و حاضر به شنیدن حرف مسئولان نیستند.
رادمهر خاطرنشان کرد : متاسفانه بی اعتمادی در جامعه وجود دارد و فضای مجازی در بحث کرونا به شدت تلاش دارد تا به این موضوع دامن بزند و فضای جامعه را ملتهب تر از آنچه هست نشان دهد و نگرانی ها را تشدید نماید.
به گفته این شهروند ، مسئولان در کنار تلاش هایی که برای کنترل و مهار کرونا انجام می دهند باید فضای روانی جامعه را نیز به دست گیرند و عرصه را برای دشمنان خارجی و فریب خوردگان داخلی خالی نگذارند.
وی یادآور شد : مردم، داوران خاموش رفتارهای مسئولان کشور هستند و آنها باید به این موضوع واقف باشند و نسبت به عملکرد خود حساسیت بیشتری داشته باشند تا رضایتمتندی حداکثری حاصل گردد.
با وجود آنکه فضای مجازی می تواند به یک فرصت برای دولتمردان و مسئولان نظام در مدیریت بحران ها و بویژه در بحران اخیر کشور (کرونا ) جهت اطلاع رسانی و روشنگری افکار عمومی تبدیل شود ، متاسفانه با رها سازی این فضا و حتی نادیده گرفتن بخش زیادی از رسانه های رسمی ، به تهدیدی جدی مبدل گشته است و کسی هم در این زمینه پاسخگو نیست.
کاهش اعتماد مردم به اطلاعات رسمی
یک جامعه شناس بی اعتمادی مردم به رسانه های داخلی را از دیگر عوامل تشدید بی اعتمادی در جامعه دانست و گفت : وقتی مردم واقعیت های جامعه و زندگی خود را می بینند و مشکلات را از نزدیک لمس می کنند اما در رسانه های داخلی هیچگونه انعکاسی در این زمینه داده نمی شود و یا به ندرت داده می شود که تا حدی بی اعتمادی ایجاد خواهد شد.
کاوه مهری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : جامعه امروز همچون اتاق شیشه ای است که نمی توان چیزی را از اذهان عمومی پنهان کرد و در سریعترین زمان ممکن اطلاعات و اخبار منتشر و بازخورد آن دیده می شود.
وی اظهار داشت : امروزه مردم در هر موضوعی به دنبال حقیقت هستند و برای به دست آوردن آن به هر رسانه داخل و خارجی و پیام رسان های داخلی و خارجی در فضای مجازی مراجعه می کنند و نمی توان جلوی این پدیده ارتباط جمعی را گرفت.
مهری، دادن اطلاعات اشتباه از سوی برخی مسئولان به رسانه های داخلی و انتشار آن را عامل دیگری بر بی اعتمادی مردم دانست و تصریح کرد : متاسفانه برخی مسئولان به دلیل پایین بودن سواد رسانه ای یا عدم شناخت درست از مخاطبان دچار اشتباهاتی در دادن اطلاعات و اخبار پیرامون موضوعی می شوند که جبران آن هزینه و زمان زیادی را می طلبد.
وی یادآور شد : کرونا آزمونی بزرگ برای مسئولان ، مردم و رسانه های داخلی در جلب اعتماد عمومی است و باید تلاش کنیم تا سربلند از آن بیرون بیاییم.