کم کم به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی نزدیک می شویم ولی ممکن است ویروس کرونا همچنان در کشور باقی مانده باشد و تا رسیدن ماه رمضان مجبور باشیم با احتیاط عمل کرده و در خانه بمانیم.
بنابراین، شاید بهتر باشد بهره برداری از فرصت خانه نشینی و قرنطینه را غنیمت شمرده و با دعاهای امام سجاد (ع) مقدمات حضور در ضیافت الهی را فراهم کنیم. از دعاهای چهل و دوم تا چهل پنجم صحیفه سجادیه می توان توشه ای برداشت تا هنگام ورود به ماه مبارک طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه دعای ختم قرآن امام سجاد (ع) است ولی ما می خواهیم قبل از تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان از دعای سیدالساجدین توشه برچینیم تا شاید در میهمانی ماه رمضان بهره بیشتری نصیبمان شود. صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
امام سجاد (ع) دعای چهل سوم را نیز هنگام رویت هلال ماه رمضان نجوا می کردند و دعاهای چهل و چهارم و چهل و پنجم را هنگام ورود و وداع با این ماه می خواندند.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است.
امام سجاد (ع) هنگام ختم قرآن در دعای چهل و دوم اینگونه دعا کردند؛ خدایا! بر محمد و خاندان او درود فرست و سنگینی گناهان را از دوش ما بردار و بهترین خلق و خوی نیکوکاران را به ما عطا کن و ما را به راه کسانی رهنمون ساز که در طول شبانه روز به قرآن عمل می کنند تا آن که از هرگونه پلیدی پاک گردیم و ما را در راه کسانی قرار ده که به نور قرآن نورانی هستند و هرگز آرزوهای دور و دراز آنان را از عمل کردن بازنمی دارد و آرزوهای طولانی با مکر و فریب مخصوص خود، راه را بر آنان نمی بندد.
در این بخش امام سجاد (ع) آثاری را که قرآن کریم باید در روح انسانی ایجاد کند، به صورت دعا برشمرده و از خدا درخواست کرده این آثار را در روح ما باقی بگذارد. اگر این آثار بر قرآن مترتب نبود، درخواست آن به صورتی که بر قرآن مترتب باشد، معقول نبود. درهرحال از این دعا می فهمیم آثار خاصی باید بر خواندن قرآن بار شود و صرف قرائت آن بدون عمل و درنظر گرفتن مضامین آن کم خاصیت، بلکه شاید خواندن قرآن به صورت لقلقه زبان و نادیده گرفتن مضامین آن و دستورهای الهی نهفته در آن، عملا نوعی بی‌تفاوتی به دستورهای الهی باشد.
وی افزود: آری به کار بستن این دستورهاست که قهرا وزر و وبال روحی انسان را می ریزد و انسان، اخلاق ابرار و نیکان را می یابد و به طور طبیعی سحرخیز می شود و لحظات شبانه روز را به غفلت نمی گذراند و به یاد الهی قرین روز و یار و همنشین شب های او می گردد و آثار نماز شب که موجب تطهیر جان و روح است، در دل و جان او پیدا می شود و نور قرآن کریم در سراسر وجود او تابناک و درخشان و چراغ راه گردیده و آرزوهای دور و دراز نمی تواند او را بفریبد و به طور کلی دارای زندگی معقول شده و کارهای حکیمانه از او سر می زند.
این استاد اخلاق اضافه کرد: بدینسان قرآن کریم نسخه حکیمانه عالم غیب و دستورالعم الهی است. بنابر این، تبرک جستن به جلد و اوراق آن بدون رابطه با محتوای آن در واقع استفاده ابزاری و صوری از قرآن است. این که همراه نوعروس قرآن روانه کنند و در بدو ورود به منزل نو، قرآنی را در آن بگذارند ولی تمام مراسم عروسی، خلاف قرآن و اساس زندگی در آن خانه، بر بی بند و باری و خلاف دستورهای قرآنی باشد، از هیچ اساس معقولی برخوردار نیست.
وی با استناد به آیه ۳۰ سوره فرقان از شکایت قرآن در قیامت خبر داد و تاکید کرد: چنانکه در آیه کریمه آمده پیامبر اکرم (ص) در روز قیامت اینگونه خواهد فرمود که «پروردگارا! قوم من این قرآن را مهجور گذاشته و به آن عمل نکردند.»
آشتی با قرآن عبارت از همراه نوعروس بودن و یا در خانه قرار دادن آن نیست؛ بلکه عمل کردن به دستورهای آن است و آثاری را درپی دارد که امام سجاد (ع) در این فراز یادآور شده اند و گرنه انسان، هم چنان با قرآن قهر است.
این استاد حوزه اضافه کرد: البته کارهایی از این دست و نیز مزین کردن جلد و اوراق قرآن به گرانترین جواهرات اگرچه از دیدگاه شرع مقدس مطلوب و نوعی رابطه و تعلق قلبی به قرآن است که البته بی تاثیر نخواهد بود؛ اما آثار ارتباط با قرآن در سایه عمل به آن حاصل می گردد که عبارت از ریختن پلیدی ها و هم افق گردیدن با صالحان و عابدان شب و آگاه در روز بودن و به دور از آرزوهای خام و فریفته نشدن به ظواهر دنیاست که در اینجا مورد اشاره قرار گرفته است.