«سهیل شاهین» سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در توئیتی نوشته است :"ما تیم فنی کمسیون زندانیان را برای تثبیت هویت آنها به کابل فرستادیم زیرا مطابق توافقنامه قبلی، وعده آزادی زندانیان باید آغاز می شد اما متاسفانه تا کنون به بهانه های مختلف آزادی آنها به تعویق افتاد".
وی افزوده است: تیم فنی طالبان از امروز سه شنبه نشست های خود را با تیم طرف مقابل پایان می دهد زیرا نشست های چند روز گذشته همچنان بدون نتیجه بوده است.
آمریکا و طالبان در دهم اسفند ماه سال ۱۳۹۸ توافق نامه صلحی را امضا کردند که براساس آن ۵ هزار زندانی طالبان می بایست در ازای آزادی هزار زندانی دولت از ۱۰ تا ۲۰ اسفند ماه آزاد می شدند و هم زمان با آن گفت وگوی بین افغان ها صلح آغاز می شد.
اما به دلایل مختلف تاکنون این توافقات عملی نشده است، به همین دلیل کارشناسان یکی از دلایل تعویق آغاز مذاکرات بین افغان ها را همین عدم توافق نهایی دولت افغانستان و طالبان برای آزادی زندانیان نی دانند.
دولت افغانستان پس از امضای توافق نامه آمریکا و طالبان که در آن بر آزادی زندانیان طالبان تاکید شده بود، ابتدا با یک واکنش تند اعلام کرد که حتی یک زندانی را نیز رها نخواهد کرد و آن را خط قرمز خود در این زمینه می داند.
رئیس جمهوری افغانستان گفته بود که هیچ زندانی را نیز پیش از آغاز گفت وگوی بین افغان ها آزاد نمی کند و اگر طالبان آزادی زندانیان را پیش شرط قرار می دهد، وی نیز شرط می گذارد که طالبان خاک پاکستان را ترک کنند و پس از آن حاضر به گفت وگو با آنها خواهد بود.
اما با فشار دولت آمریکا این خط قرمز دوام نیاورد و رئیس جمهوری افغانستان در روز برگزاری مراسم تحلیف گفت که فرمان رهایی ۵ هزار زندانی طالبان را در دو مرحله صادر می کند.
این فرمان صادر شد که براساس آن یکهزار و ۵۰۰ زندانی طالبان پیش از آغاز گفت وگوی بین افغان ها و ۳ هزارو ۵۰۰ تن دیگر هم در جریان گفت وگو می بایست آزاد می شدند.
اما طالبان بازهم این روش را نپذیرفته و تأکید دارد که تمام زندانیان باید به یکباره و براساس لیستی که آنها پیشتر اعلام کرده بودند و پیش از آغاز گفت وگو آزاد شوند و در غیر این صورت توافق نامه صلح آمریکا با این گروه نقض خواهد شد.
از اینرو آمریکا بر دولت افغانستان فشار آورد تا زندانیان طالبان را آزاد کند و در همین راستا یک هیأت سه نفره طالبان در ۱۲ فروردین ماه وارد کابل شد و تا روز گذشته نشست‌های مشترکی را با یک هیأت از دولت افغانستان برگزار کرد.
با سخنان دیروز یک مقام بلندپایه دولت افغانستان روشن شد که دو طرف برسر آزادی تعدادی از فرماندهان طالبان هنوز به توافق نرسیده و این اختلاف باعث توقف گفت وگو شده است.
«عبدالمتین بیگ» رئیس «سازمان های محلی» افغانستان می گوید که طالبان خواهان آزادی زندانیانی است که در حملات و جنایت‌های بزرگی علیه مردم این کشور دست دارند.
وی علت شکست گفت وگو و تعویق آزادی زندانیان را به همین موضوع مرتبط دانست و گفت: طالبان خواستار رهایی ۱۵ تن از زندانیانی خطرناکی است که در طراحی حملات بزرگ علیه مردم افغانستان دست داشته‌اند.
بیگ تأکید کرد که دولت افغانستان نمی تواند این زندانیان را رها کند زیرا دست آنها به خون مردم آلوده است.
به باور این مقام افغان نرمش بیش از حد دولت باعث شد که توقع طالبان بالا رفته و خواهان آزادی فرماندهان جنگی خود نیز شوند.
بیک می گوید تعهد آزادی ۵ هزار زندانی طالبان را آمریکا به این گروه داده و دولت افغانستان فقط پذیرفت تا به شکل مشروط این تعداد از زندانیان طالبان را آزاد کند؛ اما هیات طالبان تاکید دارد زندانیان مهم این گروه پیش از شروع مذاکرات بین‌افغان رها شوند که این کار ممکن نیست.
به گفته او، دولت افغانستان موافقت کرد تا ۴۰۰ زندانی طالبان را در مرحله اول به طور مشروط آزاد کند، اما وی به این شروط دولت اشاره ای نکرد.
کارشناسان افغان ریشه مشکلات موجود را در توافق های طالبان و آمریکا می دانند که دولت افغانستان را این توافق ها نادیده گرفته بود و اکنون طالبان خواستار آزادی زندانیان خود براساس توافق با آمریکا است اما دولت خود را مستقل دانسته و به توافقی که خود در آن نقش نداشته است پابندی نشان نمی دهد.
«عبدالباقی امین» کارشناس روابط بین الملل نیز ریشه این اختلاف برای نیل به توافق نهایی را توافق یکجانبه آمریکا و طالبان می داند که دولت را در این گفت وگوها لحاظ نکرده بودند.
به باور وی، هنوز ابهامات زیادی در این رابطه وجود دارد مبنی بر اینکه یا دولت افغانستان از این توافقات بصورت کامل خبر نداشت و یا خبر داشت و امروزه زیر بار آن نمی رود، بنابر این مقصر اصلی این موضوع آمریکایی‌ها هستند که دولت افغانستان را بصورت کامل در جریان توافقات خود با طالبان قرار نداده بودند.
وی باور دارد که احتمالا در جریان گفت وگوهای بعدی نیز دشواری های بیشتری بروز کند زیرا مشکل اصلی در توافق نامه‌ای است که طرف اصلی طالبان یعنی دولت، در جریان آن حضور نداشت و گروه طالبان نپذیرفت که نماینده دولت افغانستان در جریان گفت وگو و توافق آنها با آمریکا حضور داشته باشد.
گفت وگوی آمریکا و طالبان حدود یکسال به درازا کشید تا توافق نامه دو طرف در ۲۹ فوریه امضا شود، اما هنوز در باره شکست و پیشرفت آن شک و تردیدهای زیادی وجود دارد.