ایران بر روی کمربند خشک و نیمه خشک قرار گرفته به این معنا که میزان ریزش‌های آسمانی آن بین یک سوم تا یک چهارم کمتر از متوسط جهانی است از سوی دیگر تبخیر آن نیز معمولا ۵۰ درصد بیشتر از متوسط جهانی است بنابراین با یک حساب سرانگشتی می توان فهمید که ایران در خصوص منابع آبی در مضیقه است اما با این وجود بر اساس اعلام کارشناسان و منابع مرتبط، سرانه مصرف آب در ایران دو برابر استاندارد جهانی است.
با وجود چنین کمبودی، اما ایران در میان کشورهایی قرار دارد که سالانه نزدیک به ۸۰ درصد ذخیره آب در دسترس خود را مصرف می‌کند این یعنی ما در وضعیت «خیلی بحرانی» قرار داریم که جای تامل دارد، حال در این میان چندی است که سر و کله ویروسی جدید با نام کووید ۱۹ پیدا شده که متخصصان پزشکی معتقدند راه مقابله با آن شست و شوی مداوم دست به مدت ۲۰ ثانیه است، حال باید دید این نحوه مصرف با منابع آبی کشوری مانند ایران که در لبه پرتگاه کاهش منابع آبی قرار دارد چه خواهد کرد.
در واقع متخصصان و فعالان محیط‌زیست معتقدند که شیوع ویروس کرونا فرصتی برای محیط زیست و تنوع زیستی موجود در آن بوده است، هوا در کلانشهرهای دنیا بهتر شده و حیوانات آزادانه حتی در فضاهای شهری تردد می کنند اما از سوی دیگر برای برخی منابع مانند آب مشکلاتی ایجاد شده که بنا به گفته مسوولان ذیربط در زمان شیوع کرونا مصرف آب در کشور بین ۲۵ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است؛ در شهری مانند تهران این چشمگیرتر است که مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده بود که میزان آب مصرفی تهران در ۲۹ اسفند معادل ۳.۵ میلیون متر مکعب در ۵۰ سال اخیر در فصل زمستان بی‌سابقه بوده است، در حالی که اگر در زمان شستن دست شیر آب را ببندند تا ۷۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود.
این اعداد و ارقام می تواند زنگ خطری برای کشوری مانند ایران باشد که بر روی کمربند خشک و نیمه خشک قرار دارد؛ باید مراقب باشیم که یک بحران منجر به رقم خوردن بحران دیگری نشود که اصغر محمدی‌فاضل رییس انستیتوی محیط‌زیست سازمان همکاری اقتصادی (اکو) دراین باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: با همه گیری جهانی ویروس کرونا، مصرف آب به مرز نگران کننده ای رسیده و کارشناسان معتقدند الگوی کنونی مصرف منجر به کمبود شدید منابع آبی در کشورهای مختلف شود.
وی افزود: اگرچه راهبردهای مختلفی برای پیشگیری و مقابله با گسترش این ویروس در جهان مطرح شده اما راهکار ساده ای که توسط عموم مردم قابل انجام است شست وشوی دست به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون است، سازمان بهداشت جهانی معتقد است شست و شوی مکرر و کامل دست ها می تواند به کاهش احتمال ابتلا به بیماری های عفونی و نیز کووید ۱۹ کمک کند، این سازمان به آمارهای جهانی سال ۲۰۱۷ استناد می کند که اثبات می کند بهداشت ضعیف و دسترسی محدود به امکانات شست و شوی دست، منجر به مرگ ۱.۵ میلیون نفر در سراسر جهان شده است.
وی ادامه داد: این توصیه در حالی که جهان درگیر یکی از بدترین بیماری های همه گیر خود است، زنگ خطر چگونگی تأمین آب سالم را برای جامعه بشری به صدا درآورده است، بازگرداندن توجه انسان ها به یکی از بزرگترین خطرات زیست محیطی یعنی فقدان منابع آب سالم بسیار دشوار است، تهدید ویروس کرونا از یک سو و بحران جهانی آب از سوی دیگر باعث نگرانی کارشناسان مضاعف این حوزه شده است.
ویروس کرونا چگونه می تواند به بحران جهانی آب منجر شود؟
محمدی فاضل گفت: فرض کنید یک شیر آب معمولی در طول ۲۰ ثانیه شست وشوی دست ۱.۵ تا ۲ لیتر آب مصرف کند، در این شرایط بحرانی و توصیه پزشکان برای شست وشوی مداوم دست ها، با فرض ۱۰ بار تکرار می توان نتیجه گرفت روزانه حدود ۱۵ تا ۲۰ لیتر آب سرانه مصرف آب فقط برای شست وشوی دست ها خواهد شد، با این محاسبه یک خانواده پنج نفری روزانه حداقل ۱۰۰ لیتر آب اضافه مصرف دارد.
وی افزود: کمبود آب نیز همانند ویروس کرونا یک مشکل جهانی است که نیاز به اقدام جمعی دارد، فرصت دیگری برای رسیدگی به بحران آب در جهان وجود ندارد اکنون که به طور مداوم به مردم یادآوری می شود از آب برای مقابله با گسترش ویروس استفاده کنند می بایست توصیه های نحوه شست وشوی دست ها با حداقل آب مورد نیاز را هم به مردم گوشزد کرد تا بحران دیگری ایجاد نشود.
رییس انستیتوی محیط‌زیست سازمان همکاری اقتصادی اظهار داشت: تاکنون بحران ویروس کرونا به ما آموخته که اقدامات جمعی، راه حلی مناسب برای برطرف کردن یک مشکل مشترک است، به اشتراک گذاشتن دانش در جامعه به شیوه ای فراگیرتر، به دیگران کمک می کند تا راه حل های خلاقانه ای را برای حفاظت از منابع آب، کاهش تولید فاضلاب و توسعه پروژه های بهداشتی ابداع کنند و در نهایت رهایی از این بیماری همه گیر شود.