سریال‌ها و مجموعه‌های مناسبتی که برای ایام خاصی از سال (عید نوروز، ماه محرم، ماه مبارک رمضان) ساخته می‌شوند، یکی از قسمت‌های مهم و از پیش برنامه‌ریزی شده در کنداکتور پخش تلویزیون هستند؛ مجموعه‌هایی که سبقه و تاریخچۀ ساخت آنان امروز به چیزی حدود سه دهه می‌رسد و بخشی از مهمترین تولیدات تلویزیون پس از انقلاب را اتفاقا همین دست آثار تشکیل می‌دهند.
در این روزها تلویزیون دوشادوش فضای مجازی و مطبوعات رسالت عمده‌ای در سرگرم ساختن و اطلاع‌رسانی به مردم دارد؛ رسالتی که به دلیل شیوع بحران کرونا و ترغیب مردم به خانه‌نشینی و اعمال فاصله‌گذاری اجتماعی، هرگز تا بدین حد پررنگ نبوده است.
تلویزیون امسال و بر سیاق سال‌های پیش مجموعه‌هایی را برای پخش در ماه رمضان و پس از اذان مغرب تدارک دیده که عمدتاً با درون‌مایه‌های کمدی ساخته‌شده‌اند. مجموعه‌هایی که شاید بتوانند در این شب‌های خاص، حتی برای ساعاتی مخاطبان را مشغول و سرگرم کنند.
زیرخاکی
مجموعه تلویزیونی زیرخاکی به تهیه‌کنندگی رضا نصیری‌نیا و کارگردانی جلیل سامان که این شب‌ها و از شبکه یک سیما روی آنتن می‌رود، ازجمله آثاری است که سعی دارد بخشی از فرآیندهای اجتماعی کشور را با نگاهی متفاوت روایت کند.
این سریال که درگیر حواشی مربوط به یکی از بازیگرانش یعنی گوهر خیراندیش شده بود و بیم آن می‌رفت که اجازه پخش نیابد، پس از تصمیم مدیران سیما موفق شد تا در لیست سریال‌های مناسبتی امسال قرار گیرد؛ البته همین حواشی و مسائل باعث شد تا نگاه‌ها نسبت به این سریال معطوف شده و مخاطبان کنجکاو به دیدن آن باشند.
ژاله صامتی بازیگر نقش پریچهر پیش از این درباره این حواشی گفته بود: «خدا را شکر سریال پخش شد. ما همه نگران بودیم. افراد از من جویا بودند که سریال چه سرنوشتی خواهد داشت و من جوابی نداشتم. از این‌که به خاطر خطا، صحبت و یا رفتار یک فرد تمام افراد مورد مواخذه قرار بگیرند و زحمات یک عده زیر سؤال برود بسیار سخت و طاقت‌فرساست».
نکته جالب‌توجه این سریال بازسازی باورپذیر فضاهای مربوط به زمان قبل از انقلاب است. تجربه نشان داده است که رجوع به وقایع و حوادث ایران در قبل از انقلاب و ارائه مستنداتی از آن دوران به‌اضافه شیوه لباس پوشیدن، روابط اجتماعی و شرایط گذشته همواره برای مخاطبان جذاب است و فیلم‌ها و سریال‌هایی که بر این اساس ساخته می‌شوند، بسته به قوت و استحکام فیلم‌نامه و بازیگران و عوامل، پتانسیل‌های زیادی برای اقبال نزد مخاطب دارند؛ موضوعی که زیرخاکی از آن بهره برده و تا بدین جا موفق شده است تا مخاطبان را به خود جذب کند.
حضور پژمان جمشیدی به‌عنوان یکی از باورپذیرترین بازیگران کمدی که بازی روان و گیرایی (و البته شاید کلیشه‌ای) دارد، به‌عنوان نقش اول مرد و حضور ژاله صامتی که همواره نقش‌هایی پخته را ارائه می‌دهد، در همراهمی با بازیگران صاحب‌نام و کاربلدی چون هادی حجازی فر (و نادر فلاح، امید روحانی، ایرج سنجری، اصغر نقی‌زاده٬ گوهر خیراندیش و...) باعث شده است تا زیرخاکی برگ برنده‌های خود را برای مخاطب رو کند.
این مجموعه در لوکیشن‌های متعددی جلوی دوربین رفته و داستان آن درباره مردی است که به دنبال «زیرخاکی» می‌گردد و برای یافتن گنج درگیر ماجراهایی می‌شود. رضا نصیری‌نیا تهیه‌کننده تلویزیون به همراه جلیل سامان کارگردان زیرخاکی، پس از ساخت سریال نفس، دومین تجربه مشترک خود را امتحان می‌کنند.
بهرنگ ملک‌محمدی مدیر گروه فیلم و سریالِ سیمافیلم که مجموعه تلویزیونی زیرخاکی را تولید کرده، دراین‌باره گفته است: «مجموعه تلویزیونی زیرخاکی با توجه به مضمونی که روایت می‌کند، با زبان شیرین طنز، یکی از آثار قابل‌توجه در حوزه تاریخ معاصر و انقلاب خواهد بود. این مجموعه به‌نقد دوره پهلوی و ساواک با لحنی مفرح می‌پردازد و حتماً توان جذب مخاطب را دارد».بچه مهندس
سریال بچه مهندس به کارگردانی علی غفاری و تهیه‌کنندگی سعید سعدی یکی از سریال‌های پرحاشیه‌ای است که امسال و در ماه رمضان ۹۹، سومین فصل خود را به مخاطبان عرضه کرده است.
فصل سوم این مجموعه تلویزیونی که در ۳۵ قسمت به قلم حسن وارسته ساخته شده است، داستان زندگی شخصیتی به نام جواد جوادی را مطرح می‌کند که در یک پرورشگاه بزرگ‌شده و حالا به دوران جوانی رسیده است. سریال در تاریخ معاصر و در سه قسمت کودکی (فصل اول)، نوجوانی (فصل دوم) و جوانی (فصل سوم) شخصیت اصلی برخی از موضوعات اجتماعی را برجسته می‌سازد.
فصل پیشین این مجموعه (فصل دوم) حواشی متعددی را موجب شد که انتقادات مختلفی را از جناح‌های گوناگون جامعه برانگیخت. برخی منتقدان سازندگان این مجموعه را مروج سند ۲۰۳۰ یونسکو و تساهل و تسامح در آزادی و ارتباط خارج از عرف و شرع دختر و پسرهای نوجوان دانسته و ادعا کردند که هدف این سریال ترویج و آزادی بین نامحرم است. از سوی دیگر برخی این سریال را ازآن‌جهت نقد کردند که موجب ترویج کودک همسری و بدآموزی‌هایی از جهت بیدار کردن هیجانات جنسی نوجوانان است.
موضوعی که بدین جا محدود نماند و حتی انگشت انتقاد را به سمت بازیگران این مجموعه گرفت؛ به صورتی که بهاره رهنما بازیگر نقش مددکاری با نام سارا عباسی را مجبور به واکنش کرد؛ رهنما دراین‌باره گفته بود که به‌هیچ‌عنوان مقصود سازندگان این سریال کودک همسری نبوده است.
به‌رغم این مسائل فصل سوم سریال بچه مهندس ساخته شده و در این شب‌ها از شبکه دو سیما روی آنتن می‌رود و شاید یکی از دلایلی که بسیاری از بازیگران دو فصل قبلی در فصل جدید حضور ندارند و سریال با شخصیت‌هایی کاملاً جدید ساخته‌شده است، بی‌ارتباط با حواشی گذشته آن نباشد. فصلی که در غیاب بازیگران قبلی خویش و این بار در فضاهایی متفاوت ساخته شده و شاید خیلی ارتباطی با دو فصل پیشین ندارد.
سعید سعدی تهیه‌کننده بچه مهندس، درباره این فصل در گفتگویی بیان کرده است: «داستان، فیلم‌نامه، تعدد لوکیشن و کاراکترهای متفاوت و متنوع فصل سوم بچه مهندس، نشان‌دهنده جاذبه عجیب‌وغریبی است که می‌تواند بیننده را پای تلویزیون بنشاند. این سریال هم فضای شاد دارد و هم تراژدی و به عبارتی جوابگوی هر سلیقه‌ای است. سعی کرده‌ایم مخاطب با تماشای فصل سوم، هم نکات آموزنده را دریافت کند و هم به تنوع ساخت سریال پی ببرد».این سریال البته و در همان ابتدای پخش فصل سوم بازهم بی‌نصیب از حاشیه نبود و در تازه‌ترین رخداد، روزبه حصاری بازیگر نقش جوادی و شخصیت اصلی داستان که در پخش اولین قسمت از این مجموعه اسمش در تیتراژ نیامده بود، در صفحه اینستاگرامش به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت:
«خیلی هیرو طور
خیلی مرموز طور
خیلی مخفی طور
قراره وارد سریالشم
حتی اسمم هم تو تیتراژ نیست.
خوبه کسی نمی‌دونه.
پس الان من یه جواد مخفی‌ام»
باید منتظر بود و دید که مخاطبان در پایان فصل سوم چه نظری در رابطه با این مجموعه دارند و آیا این زنجیره حواشی و انتقادات گسسته خواهد شد. در کنار روزبه حصاری بازیگر نقش اصلی داستان، بازیگران دیگری همچون فرهاد قائمیان، ثریا قاسمی، کامران تفتی و اتابک نادری در این فصل از سریال حضور دارند.
سرباز
سریال سرباز به کارگردانی هادی مقدم دوست و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی عنوان سریال مناسبتی شبکه سوم سیما برای پخش در شب‌های ماه رمضان است. سریالی که البته عمر آن بلندتر از ماه رمضان است (۵۰ قسمت) و تا اواسط خردادماه ادامه خواهد داشت.
سریال سرباز حکایت یک عاشقانه حماسی از سرباز وظیفه‌ای به نام یحیی، همسرش یلدا و رفقای هم خدمتی‌اش است و در خلاصه داستان آن آمده است: «در وفای عشق تو مشهور خوبانم چو شمع، شب‌نشین کوی سربازان و رندانم چو شمع».
سریال سرباز ازاین‌جهت با سریال‌های دیگر امسال تفاوت دارد که سریالی آپارتمانی نیست و تعداد بازیگرانش هم زیاد است. سرباز علاوه بر شهرهای متعدد ایران صحنه‌هایی را هم در کربلای معلی دارد و ازاین‌جهت احتمالاً می‌تواند برای مخاطبان جذابیت‌های متعددی برای تماشا داشته باشد.
سرباز علاوه بر دست گذاشتن بر مقطعی حساس از زندگی مردان در ایران (دوران سربازی) که همواره حساسیت‌ها و دغدغه‌هایی را در سنین خاص خود مطرح می‌سازد و نقطه عطفی برای مردان جوان محسوب می‌شود، از موضوعات و مسائل اجتماعی گوناگونی همچون ایثار برای همنوع. حرف می‌زند.یکی از نکات قابل‌توجه سریال سرباز این است که داستان آن از زبان صداپیشهٔ نام‌آشنا و کهنه‌کار سینما و تلویزیون ناصر طهماسب بیان می‌شود و طهماسب راوی و دانای کل روایت سرباز است.
نکته دیگر تیتراژ این سریال است که توسط محمد معتمدی خواننده سنتی کشور خوانده‌شده است.
در این سریال بازیگرانی ازجمله: آرش مجیدی، الیکا عبدالرزاقی، پدرام شریفی، رؤیا تیموریان، نیما شعبان نژاد، سیاوش خیرابی، علی عامل هاشمی، جمال اجلالی، اسماعیل محرابی، گلوریا هاردی، افسانه کمالی، جواد خواجوی، فرحناز منافی ظاهر، کاوه آهنگر، مهتاب ثروتی، محبوبه صادقی و مهدی مستبصری به ایفای نقش پرداخته‌اند.
پدر پسری
سریال کمدی پدرپسری به کارگردانی محمدرضا حاجی‌غلامی و تهیه‌کنندگی رضا جودی مجموعه‌ای ۴۰ قسمتی است که در شب‌های ماه مبارک رمضان و از شبکه پنج پخش می‌شود.
این سریال اقتباسی از کتاب آخرین نشان مردی به قلم مهرداد صدقی است که به‌صورت طنزگونه و اپیزودیک، هر قسمت با قصه‌ای مجزا، پخش می‌شود. همان‌طور که از اسم داستان مشخص است، این سریال از رابطه پدر و پسری به‌عنوان نقطه ثقل داستان بهره گرفته است تا موضوعاتی را برجسته سازد؛ آنچه تا بدین جا و پس از پخش چند قسمت از این سریال قابل‌برداشت است، این است که موضوع و سوژه جدیدی در این سریال موردتوجه قرار نگرفته و احتمال نمی‌رود که پدر پسری در بین مجموعه‌های مناسبتی امسال شانس زیادی در اقبال مخاطب داشته باشد.
البته این سریال یک تفاوت برجسته دارد و آن این است که در راستای احیای فرم‌های نمایشی جدید، پدر پسری از سیتکام (طنز موقعیت) بهره گرفته و این سریال اولین سیتکام در بین سریال‌های اخیر تلویزیون است.
کمدی موقعیت situation comedy یا سیتکام Sitcom گونه‌ای از کمدی است که در آن شخصیت‌های فیلم یا سریال در مکان‌های عادی مانند محل کار یا خانه حضور دارند و فعالیت‌های روزانه آن‌ها با حرکات یا دیالوگ‌های طنز انجام می‌شود. هنگام گفتن هر نکتهٔ طنزآمیز، معمولاً صدای خنده استودیویی زنده یا از پیش ضبط شده پخش می‌شود.
تیم نویسندگی این سریال بر عهده احسان ثقفی، حسین حقیقی و محمد پایدار است و مهران رجبی، عزت‌الله مهرآوران، مریم سرمدی، افشین سنگ چاپ، محمدجواد جعفرپور، کتایون بختیاری و یدالله شادمانی بازیگران این سریال هستند.