یکی از مهمترین رسالتهای رسانه علاوه بر ارائه اخبار دقیق و درست به مخاطب، پایبندی و ملحوظ نظر داشتن اخلاق است؛ اخلاق رسانه یکی از عناصر جداییناپذیر برای رسانههایی است که ادعای حرفهای بودن دارند.
اخلاق رسانهای به یک رسانه کمک میکند تا علاوه بر حرکت در یک مسیر مشخص با چارچوبی از باید و نبایدهای اخلاقی، علاوه بر اخذ یک رویکرد حرفهای، مجموعه موازینی را برای خویش درنظر بگیرد تا در نهایت باعث ارتقای جامعۀ هدف باشد.
حفظ امنیت، نظم عمومی، سلامت و آرامش روانی جامعه و پرهیز از ترویج شایعات و خبرهای غیرموثق مصادیقی از اخلاق رسانهای هستند. موضوعی که به نظر میرسد شبکههای فارسی زبان خارج از ایران و به ویژه شبکهای چون ایران اینترنشنال کوچکترین اهمیتی برای آن قائل نیستند. در واقع چنین شبکههایی اگرچه همزبان با مردم جامعۀ مخاطبشان هستند اما به دلیل عدم برخورداری از منافع یکسان با این جامعه، رویکردی اخلاقی را زیر پا میگذارند.
در حقیقت شبکههایی چون شبکۀ مذکور اگرچه هدف و کار خود را برای مردم عنوان میکنند اما نگاهی به خبرها و تحلیلهای آنان که تلاشهایی مستمر برای تزریق اضطراب در جامعه و ایجاد یأس و ناامیدی در بین مردم است گویاتر از آنچه بیان میکنند، پرده از نیتشان برمیدارد.
ایران ایرنترنشنال به دنبال تشویش اذهان مردم است
مهدی رحمانیان، مدیر مسئول روزنامۀ شرق در گفت وگو با خبرنگار ایرنا و در نقد نوع تولید خبر و شیوۀ کار شبکۀ فارسی زبان ایران اینترنشنال بیان کرد: در هیچ جایی گفته و نوشته نشده که تشویش اذهان مردم به نفع مردم است. چطور میشود جامعهای را مشوش و بعد اعلام کرد که به خاطر خود شما این کار را میکنیم؟ رسانههایی چون ایران اینترنشنال به نفع کسی کار میکنند که از آن پول میگیرند و کسی که خرج این شبکه را میدهد، به دنبال تشویش در داخل کشور ما است و با نیروهای خود ما و نیروهای فارسیزبان این کار را انجام میدهد و بهره خودش را میبرد.
کسانی که زیر یک پرچمی کار میکنند که در تضاد و تقابل با کشور خودشان است، انتخاب خودشان را کردهاند؛ بنابراین نباید انتظار دیگری از آنان داشت.
زمانی صدراعظم قاجار گفته بود که جایی چاه بکنند، مقنی گفت این چاه آب ندارد و صدراعظم گفت برای ما آب ندارد برای تو که نان دارد! روال کار شبکهای چون ایران اینترنشنال هم به همین ترتیب است که اینها به نانشان میرسد و اینکه چه مشکلاتی را برای مردم ایجاد میکنند، مسئلهشان نیست.وی ادامه داد: مدل رفتار آنها یعنی ایجاد تشکیک مداوم در هر آمار و موضوعی، شیوهای کاملاً غیرحرفهای و غیراخلاقی است. من نمیگویم آنچه در کشور ما میگذرد همه درست و قابل دفاع است و هیچ ایرادی و مشکلی ندارد اما به این معنا نیست که آنچه در این کشور میگذرد، یکسره سیاه و تاریک است و یک نقطه خاکستری هم پیدا نمیشود که این رسانه بتواند به آن بپردازد.
یکسره سیاه انگاری با هیچ اصل رسانهای همخوانی ندارد
مدیر مسئول روزنامه شرق یادآور شد: ما بهعنوان یک کشور، نقاط سیاه داریم، همچنان که نقاط سفید و خاکستری داریم. یکسره سیاه انگاری و آسمان به ریسمان بافتن با هیچ اصل رسانهای همخوانی ندارد.
داشتن مخاطب، مؤید حقانیت یک فرد یا رسانه نیست؛ مثلاً یک فرد غیراستاندارد رکورد لایو اینستاگرام را در دنیا (و نه صرفاً در ایران) شکسته است، آیا این موضوع نشان میدهد که این آدم استاندارد است؟ طبیعتاً نیست.
وی تصریح کرد: اینکه آنها مخاطب دارند، ربطی به خودشان ندارد و ربط به سیاستها داخلی ما دارد. جهان، جهان قبض و بسط است. وقتی شما رسانههای داخلی را دچار قبض میکنید، بسطی ایجاد میشود (آنهم بدون خواست و میل کسانی که در داخل این کار را کردهاند) که آن بسط، همین شکلگیری رسانههای اینچنینی است.
ایران اینترنشنال؛ ملغمهای از اخبار دروغ و راست
رحمانیان در تشریح شیوه کار این دست رسانههای فارسی زبان، گفت: اینها راست و دروغ را با هم ترکیب کرده و به خورد مردم میدهند و مردم هم فکر میکنند که اینها راست میگویند. در این مخلوط کردن خبر (دروغ و راست) مخاطب پیدا میکنند، چراکه اگر بخواهند یکسره دروغ بگویند، مخاطب متوجه خواهد شد؛ و البته که یکسره هم راست نمیگویند.
مردم دنبال خبر هستند و اگر به خبر درست دسترسی پیدا نکنند، بالاخره دنبال خبرهای نادرست میروند و این آگاهی را ندارند که اینها نادرست است؛ چون اگر این را بدانند مراجعهای به آن سمت ندارند
این فعال رسانهای در تبیین راهحل حذف رسانههایی که از اخلاق رسانهای پیروی نمیکنند، خاطرنشان کرد: لازمه کوتاه شدن دست بچنین رسانههایی، باز گذاشتن دست رسانههای داخلی شناسنامهدار، معتبر و دلسوز کشور و اعتماد به آنهاست. اجازه دهیم که قدری در فضای رسانهای با فراغ بال بهتر و بیشتری فعالیت کنند. اگر این کار را بکنیم آن مسئله رجوع به شبکهها اینچنینی خودبهخود رفع میشود.
وقتی بخواهیم وارد خانهای بشویم، باید از درب آن وارد شویم و اگر از پنجره وارد شویم همین میشود. درب رسانه هم آزا گذاشتن رسانههای داخلی است که دلسوزند و منتقد.