اوایل اسفند ۹۸ که بیماری کرونا در کشور شیوع پیدا کرد، خیلی‌ها تصور آن را نداشتند که زمانی ناچار می‌شوند کسب و کارشان را تعطیل کنند و برای مدتی در خانه بمانند اما این اتفاق برای مشاغل زیادی روی داد.
در این میان اما تازه شرایط برای کسب و کارهای اینترنتی و فعالیت آنان بهتر شد، البته این مهم برای همه فعالان در این عرصه هم محقق نشد چرا که در برخی موارد ضررهایی نیز دامن آنان را گرفت.
موضوع رونق کار استارتاپ‌ها در کردستان هم بعد از شیوع کرونا تا حدود زیادی اتفاق افتاد البته با توجه به جا نیفتادن فرهنگ خرید و دریافت خدمات اینترنتی در میان مردم و برخی مشکلات دیگر، رضایت کامل صاحبان این مشاغل بدست نیامد، هر چند نسبت به پیش از دوران کرونا تحولات خوبی برای برخی از آنان به وجود آمد.
شاید یکی از مهمترین عدم موفقیت برخی کسب و کارهای اینترنتی بعد از این بیماری، نبود شرایط مناسب برای ارائه خدمات مورد نیاز به مردم و ناشناخته بودن این نوع مشاغل برای شهروندان بود با این وجود بر اساس اعلام اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات کردستان بعد از کرونا، به تعداد استارتاپ‌ها در استان اضافه شد.
افزایش ۱۰ درصدی تعداد کسب و کارهای اینترنتی در کردستان
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات کردستان در این رابطه می‌گوید: از ابتدای اسفند ۱۳۹۸ تاکنون تعداد کسب و کارهای دارای نماد اعتماد الکترونیک در استان، ۱۰ درصد افزایش داشته است.
فردین سعیدی اظهار داشت: با بررسی وضعیت استارتاپ‌های کردستان در حوزه فناوری اطلاعات، مشخص شد که کسب و کارهای اینترنتی حوزه خدمات عمومی و خرید و فروش الکترونیکی در شرایط بحران کرونا توسعه یافته‌اند.
وی اضافه کرد: اگر چه استارتاپ‌ها با ایده‌هایی نوآورانه در حوزه خدمات می‌توانند در مسیر توسعه و درآمدزایی کشور گام‌های بلندی بردارند، اما نکته مهم این است که در صورت وقوع اتفاقاتی پیش‌بینی نشده، تضمینی برای موفقیت آنها وجود ندارد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات کردستان یادآور شد: پس از شیوع و گسترش بیماری کرونا در دنیا و کشور، استارتاپ‌ها نیز از آسیب این ویروس در امان نمانده و همانند بسیاری از کسب و کارها دچار رکود و چالش شدند.
سعیدی افزود: با این وجود برخی از استارتاپ های استان در حوزه خدمات جابجائی کالا و مرسولات، فروش الکترونیکی، فروش مایحتاج روزانه، خدمات فروش بدون نیاز به کارت بانکی و حوزه آموزش الکترونیک توانسته‌اند بحران کرونا را به فرصتی برای رونق بخشیدن به کسب و کار خود تبدیل کنند.
رونق ۱۵ درصدی کسب و کار
یکی از شرکت‌های برنامه‌نویسی کردستان که محصولات نرم‌افزاری تحت وب و موبایل و در حوزه اینترنت اشیا، دستگاه‌هایی متصل به نرم‌افزارها تولید می‌کند، با شیوع کرونا به تولید محصولی به نام «پل کارت» پرداخته است.
مدیر شرکت توسعه رایانش ابری کردستان می‌گوید: دستگاهی طراحی کرده و در اختیار صاحبان فروشگاه‌ها و کسب و کارهای متقاضی قرار دادیم تا مشتریان از طریق بلوتوث و اسکن کیوآر کد و بدون استفاده از کارت عابر بانک و دستگاه کارت‌خوان، خریدهای خود را انجام دهند که تماسی نیز با سطوح صورت نگیرد.
پیمان نویدی به استقبال مردم از این دستگاه در دوران شیوع کرونا اشاره کرد و افزود: از زمان شیوع این بیماری در کشور، رونق کار ما حدود ۱۵ درصد بیشتر شد اما به دلیل نداشتن منابع مالی برای بازاریابی و معرفی این محصول به مردم، نتوانستیم بهره لازم را برای رونق کسب و کار خود ببریم، ضمن اینکه در تعطیلات نوروزی رونق کار ما خوب بود اما اکنون کاهش پیدا کرده است.
او مشکل اصلی رونق واقعی کسب‌وکارهای اینترتی را عدم فرهنگ‌سازی استفاده از فناوری برای انجام مبادلات اقتصادی در میان مردم دانست و اضافه کرد: مردم برای ورود به این عرصه زیاد آمادگی و شاید بهتر بگوییم اعتماد ندارند و این مهم نیز با تبلیغ از طریق رسانه‌ها به ویژه تلویزیون امکان‌پذیر بوده که هزینه‌های آن برای استارتاپ‌ها بالا است.
نویدی با بیان اینکه این کار نیازمند حمایت بیشتر دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها است، اظهار داشت: فروردین امسال ۱۵۰ میلیون تومان برای رونق کار خود در کرونا، از پارک و علم وفناوری تسهیلات دریافت کردیم.
این شرکت که از سال ۹۴ به صورت رسمی فعالیت خود را با مجوز بانک مرکزی آغاز کرده در شهرهای سنندج، بانه، سقز و دیواندره نمایندگی دارد و برای حدود ۱۳ نفر اشتغال ایجاد کرده است.
رکود به جای رونق
شرکت ساراتی اما بر خلاف خیلی از کسب‌وکارهای اینترنتی، به جای اینکه در دوران کرونا کارش رونق بگیرد، دچار رکود شده است، در حالیکه انتظار می‌رفت با توجه به حوزه فعالیت‌اش باید استقبال بیشتری از محصولات آن صورت می‌گرفت.
این شرکت که در زمینه تولید سامانه تحلیل نمرات و ارتباط آنلاین مدارس فعالیت دارد، بعد از شیوع کرونا و تعطیل شدن مدارس، در عمل به دلیل عدم استقبال مراکز آموزشی، کار آن در این حوزه متوقف شده است.
مدیر شرکت ساراتی با بیان اینکه پیش از آغاز سال نو، با آموزش و پرورش اقلیم کردستان عراق هم قرارداد بستیم اما به دلیل شیوع کرونا فعالیت در آنجا نیز مختل شده است، افزود: بعد از کرونا به دلیل عدم حمایت آموزش و پرورش و تعطیلی مدارس، ضرر زیادی به شرکت وارد شد.
مسعود زبردست ادامه داد: شرکت‌های دیگر در کشور که در این حوزه فعالیت دارند، فقط در بحث ارتباط آنلاین بین مدارس، دانش‌آموز و دبیر کار می‌کنند، در حالیکه ما غیر از آن بحث تحلیل‌های آموزشی و کاری مدرسه و دانش‌آموز و دبیر، تحلیل پایه‌ای و درس به درس، ارائه گزارش‌های یکدست، نمودار، درصد و میانگین‌گیری که با دست قابل اجرا نیست را می‌توانیم انجام دهیم.
او با بیان اینکه این کارها برای مدارس و آموزش و پرورش وقت‌گیر و دشوار است، افزود: از مهر پارسال از طریق اداره کل آموزش و پرورش استان، پارک علم و فناوری و نهاد ریاست جمهوری پیگیر شدیم که این طرح‌ها را در کردستان به صورت پایلوت انجام دهیم اما تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است که امیدواریم در آینده‌ای نزدیک این مهم محقق شود.
مدیر شرکت ساراتی با اشاره به اینکه بیش از ۱۲ هزار مدرسه در سطح کشور اشتراک داریم، افزود: در طول چهار ماه گذشته نسخه جدید و به روزتر تحلیل نمرات که کارایی بیشتری دارد در حال تست نهایی است تا مدارس از آن استفاده کنند.
زبردست گفت: بعد از شیوع کرونا، آزمون آنلاین، سامانه ویدیو کنفرانس و تدریس مجازی آنلاین را نیز به محصولات خود اضافه کرده‌ایم که در حال تست نهایی است و مدارس به زودی می‌توانند از آن استفاده کنند که اگر مورد استقبال مراکز آموزشی قرار گیرد، ضررهای این مدت تا حدود زیادی جبران خواهد شد.
وی که سابقه ۱۵ ساله دبیری آموزش و پرورش را در کارنامه کاری خود دارد، اضافه کرد: دانش‌آموزان و معلمان می‌توانند از طریق این نرم افزار به شکلی راحت و بسیار نزدیک به فضای واقعی در ارتباط باشند، ضمن اینکه سرور نرم افزار ۱۰۰ درصد ایرانی است و از لحاظ امنیتی تضنین شده و دارای پشتیبانی ۲۴ ساعته است.
مدیر شرکت ساراتی که برای ۱۶ نفر به صورت مستقیم و ۵۰ نفر غیرمستقیم اشتغالزایی کرده و در مریوان، سنندج و سلیمانیه عراق دفتر دارد، اظهار داشت: حدود سه سال است که شرکت را ثبت کرده‌ام و به صورت تیمی و گروهی زیر نظر پارک علم و فناوری فعالیت داریم.
افزایش پنج برابری فروش
سوپرمارکت اینترنتی مان مارت هم یکی از استارتاپ‌های فعال در کردستان است که انواع میوه، مواد پروتئینی و غذایی را به صورت اینترنتی به مشتریان عرضه و بدست آنها می‌رساند.
مدیر این سوپرمارکت اینترنتی با بیان اینکه بیماری کرونا برای ما هم منفعت داشت هم ضرر، افزود: به دلیل شیوع کرونا، در خانه ماندن مردم و تعطیلی شرکت‌ها و باربری‌ها، تقاضا برای خرید مایحتاج روزانه از طریق اینترنت بیشتر شد اما تامین کالاها در مدت زمان کم امکان‌پذیر نبود که نارضایتی برخی مشتریان را در پی داشت.
مبین لطیفی اضافه کرد: این مشکل از ۱۵ اسفند تا اواخر فروردین نمود بیشتری داشت ولی با این وجود فروش کالا در مقایسه با قبل از شیوع کرونا حدود پنج برابر افزایش یافت.
وی با اشاره به اینکه این سوپرمارکت بیش از یکسال فعالیت دارد، گفت: قبل از کرونا ۶ هزار قلم کالا داشتیم که از فروشگاه ها تامین می‌شد اما بعد از شیوع کرونا به ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار قلم کاهش یافت.
البته مدتی است تعداد اجناس عرضه شده این سوپرمارکت به ۶ هزار و ۲۰۰ مورد رسیده و مشتریان هم در حال افزایش هستند، ضمن اینکه مردم کالاهای تقاضای خرید کالای با مارک معتبر را دارند.
لطیفی به فعالیت ۱۰ نفر در این کسب وکار اینترنتی اشاره کرد و افزود: مشتریان از طریق اپلیکیشن کالا را سفارش می‌دهند و در ساعت مشخصی جنس را درب منزل تحویل می‌گیرند.
او که در حال حاضر فقط در سنندج دفتر دارد از برنامه‌اش برای توسعه این سوپرمارکت در سه شهر استان خبر داد.
صاحب سوپرمارکت مان مارت از بی‌توجهی برخی دستگاه‌ها به ویژه سازمان صنعت، معدن وتجارت گلایه دارد و می‌گوید: سال گذشته بحث توزیع کالای تنظیم بازار که پیش آمد، ما پیشنهاد دادیم به صورت رایگان و براساس برنامه‌ریزی خود آن سازمان، اقدام به توزیع عادلانه این کالاها کنیم که از آن استقبال نشد.
لطیفی افزود: پارسال هم با شیوع کرونا در کشور و ضرورت ماندن مردم در خانه، به همان سازمان پیشنهاد دادیم، ماسک، دستکش و مایع صدعفونی را عادلانه بین مردم به صورت اینترنتی توزیع کنیم، به گونه‌ای که مانع از احتکار این اقلام بهداشتی شود اما باز هم همکاری نکردند.
ویروس کرونا هر بدی که داشت، لااقل این باور را برای مردم به وجود آورد که باید به سمت اقتصاد آنلاین پیش رفت، تجربه‌ای که بسیار زودتر به واسطه این بیماری به دست آمد و ایجاد این ساختار نیازمند اطلاع‌رسانی بیشتر، گسترش فرهنگ دریافت خدمات و معاملات اینترنتی در جامعه و حمایت از این کسب و کارها است، چراکه استارتاپ‌ها در موقعیت‌های عادی و به ویژه بحرانی می‌توانند نقشی مهم در راستای ارائه خدمت به مردم و کمک به دولت ایفا کنند.
رییس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت اعلام کرد: تا ظهر چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت در مجموع ۱۱۲ هزار و ۷۲۵ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۵۰ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۶۷۸۳ نفر رسید.