دکتر سید «جواد دلاوری» روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در ارتباط با اینکه همه‌گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح ملی و استانی ایجاد کرده است، اظهارداشت: ویروس کرونا بر روی اقتصاد دنیا تاثیر گذاشته و به تبع بر اقتصاد کشور و استان ما هم تاثیر گذاشته است.
کرونا جهت نیازهای مردم را تغییر داده است
وی با بیان اینکه تاثیرات کرونا از یک جنبه در کرمانشاه متفاوت است، گفت: کرمانشاه نسبت به خیلی از استان‌های دیگری که مقصد گردشگری و مهمانپذیری به خصوص در ایام عید بودند، تاثیر کمتری پذیرفته اما در مجموع بسیاری از مشاغل از جمله کسب و کارهای خدماتی با شیوع کرونا یا تعطیل و یا نیمه فعال شده است. به عنوان مثال هتل ها، رستوران ها، باشگاه های ورزشی و خدمات حمل و نقل و سرویس مدارس را اگر نگاه کنیم می بینیم که همه تعطیل شده و فروش کالا و خدماتی مثل آجیل، میوه و شیرینی در ایام عید و بعد از آن نیز دچار رکود شده و عملا درآمد فعالان این حوززه با مشکل روبرو شده است.
وی در مورد تاثیر کرونا بر سایر بخش ها نیز اظهار داشت: در کاهش تولیدات واحدهای تولیدی استان تاثیر داشته و در بخش کشاورزی هم به دلیل اینکه فصل کشاورزی با زمان شیوع کرونا (زمستان) شروع نشده بود مشکل چندانی ایجاد نکرده است.
وی افزود: اما کرونا پیامدهای شومی به دنبال داشته است. تغییر جهات نیاز مردم به سمت مواد بهداشتی شرایط بدی را در جامعه ایجاد کرد. فروش مواد بهداشتی الکل و ماسک یک بازار سیاه ایجاد کرد که خوشایند جامعه نبود و ثروت را به برخی افراد و گروه ها در جامعه رسانده که جالب نبود و در شکل نامناسبی اتفاق افتاد که از پیامدهای این موضوع است.
وی اضافه کرد: کرونا علاوه بر این آثار اجتماعی و روانی دارد وقتی مشاغلی بیکار می شوند، روی اقتصاد تاثیر می گذارد و ممکن است خلاف اجتماعی و حتی نارضایتی سیاسی به دنبال داشته باشد.
توسعه فروشگاه های اینترنتی پیامد کرونا
این استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه گفت: از یک جنبه دیگر نگاه کنیم کرونا یک تاثیر عمده دیگر داشت این موضوع اینکه مردم ناخواسته به سمت خدماتی رفتند که به شکل اینترنتی، مجازی و غیرحضوری ارایه می شد. کاری که مدتها تلاش شد که جامعه به این سمت برود اما شاید به دلیل اینکه اراده و همت مسوولان بالا نبود و یا اینکه همیشه تغییر برای مردم سخت است به این سمت گرایش پیدا نشده بود. در دنیا مردم به این سمت روی آوردند که جنبه مثبتی بود اگرچه ممکن است بگویند که خریدهای اینترنتی باعث کاهش رفت و آمد می شود و این موضوع بر روی حمل و نقل اثر می گذارد اما پیامدهای این موضوع می تواند مثبت باشد تا منفی چرا که شکل های تازه ای از ارایه خدمات در جامعه اتفاق افتاده است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد اینکه شما کدام موارد از تغییرات نام برده را پایدار می‌دانید به طوری که تا مدت نه چندان کوتاهی پس از کرونا برقرار بماند یا حتی به ویژگی بلندمدت بشر و جامعۀ انسانی تبدیل شود، گفت: الگوی خرید مردم در بخش کالا و خدمات و از فروشگاه‌ها یا سایت ها به صورت اینترنتی و یا تلفنی تغییر می کند و این بخش جزیی از فرهنگ مردم خواهد شد و در واقع هدفی که سالها در جامعه توسط بخش دولتی مطرح می شد در این شرایط محقق شده و در بلندمدت آثارش بر جامعه می‌ماند.
دلاوری افزود: از جنبه اجتماعی نیز اگر نگاه کنیم در یک مقطع رفت و آمدهای فامیلی و خانوادگی قطع شد این هم آثار خودش را دارد و ممکن است در بلندمدت باقی بماند اگرچه شاید با فرهنگ عاطفی ما همخوانی نداشته باشد. همچنین نیاز به یکسری کالاها و خدمات قبلا کم و یا نبود الان بیشتر می شود مانند ماسک و الکل و مواد ضدعفونی کننده که اکنون تقاضا برای آن بالا رفته است که این مسایل در اقتصاد خانوارها تاثیر دارد و در درازمدت بخشی از فرهنگ و اقتصاد ما خواهد شد.
وی در ادامه توضیح داد: کاهش مراجعات حضوری برای خرید کالاها و دریافت کالا و خدمات به صورت الکترونیکی یکی از جنبه های مثبت است که به دلیل شیوع کرونا در میان مردم رواج پیدا کرده و فروش خدمات اینترنتی از این به بعد افزایش خواهد کرد و به عنوان یک فرهنگ در جامعه به صورت ماندگار باقی می ماند.
کرونا منجر به تغییر الگو خواهد شد
استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه سخنانش در پاسخ به این سوال که برخی سیاستمداران کرونا را بزرگترین بحران جامعۀ خود در دهه‌های اخیر دانسته‌اند، آیا کرونا در حوزۀ اقتصاد پدیده‌ای بحران زا تلقی می‌شود که دردسرهای فراوان و عظیمی ایجاد کرده باشد، گفت: کاملا درست و منطقی است شاید ما در چند دهه گذشته هیچ موردی نداشتیم اینجوری همه‌گیر شده باشد، حتی جنگ های جهانی هم تا این حد تاثیر نگذاشته است. کرونا بر روی همه کشورها اعم از کشورهای ثروتمند، توسعه یافته، صنعتی، کمتربرخوردار و فقیر تاثیر گذاشته و همه را تحت تاثیر قرار داده است. موضوعی که زمانی ما در فیلم های تخیلی و کارتون ها می دیدیم الان در شکل واقعی نمود پیدا کرده و همه با آن روبرو شدند و مسوُولان و سیاستمداران بیشتر با این قضیه درگیر هستند.
وی ادامه داد: اما ما (ایران) شاید شرایط خاصی داشتیم و این قضیه کرونا را خوب حس نکنیم. ما در چند دهه گذشته حوادث عجیب و غریبی را پشت سر گذاشتیم. انقلاب، جنگ، درگیری ها و ناآرامی ها به خصوص در غرب کشور، حوادث طبیعی و افزایش قیمت‌ها از جمله موضوعاتی است که با آن روبرو بوده ایم و شاید این موضوع کرونا در ما مساله ای باشد مثل مابقی موارد اما در سطح جهانی معمولا اینجوری نیست. در کشورهایی که در طول سال ها یک ثبات سیاسی و اقتصادی و روند ثابت و بدون هرگونه تنشی داشته اند و یک دفعه با موضوعی روبرو می شوند که تمام زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد این مسایل تکان دهنده و شوک آور است. این کشورها که دوره طولانی مدت امنیت را پشت سرگذاشته اند با شیوع کرونا چند ماه از خانه بیرون نمی آیند و این پدیده ای کم سابقه برای آنهاست.
او تصریح کرد: این موضوع حتما یک تغییر الگوهایی در سطح جهانی از نظر سیاسی، اقتصادی فرهنگی و اجتماعی به دنبال دارد. مباحث سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در جامعه جدا از هم نیستند و هرکدام را تحت تاثیر قرار دهد مابقی نیز تاثیر می پذیرد. برتری و قدرت در دنیا امروز از آن کشورهایی است که از نظر اقتصادی برتر هستند. از نظر اقتصادی در طی زمان تغییراتی در شکل ثروت و قدرت اقتصادی در طی زمان اتفاق افتاده مثلا زمانی زمین و نیروی کار به عنوان قدرت و ثروت اقتصادی در نظر گرفته بودند بعد فناوری و اطلاعات و فناوری که الان حاکم است و شاید از این به بعد دگرگونی های کلی در سطح جهانی داشته باشیم به طوری که عوامل تازه ای قدرت را در جهان تعیین کنند علاوه بر این موارد الگوی قدرت در جهان تغییر کند و از این رو اگر سیاستمداران بگویند کرونا بزرگترین بحران بوده اظهار نظر منطقی است.
فعالیت اقتصادی را نباید تعطیل کرد
این کارشناس اقتصادی در ادامه در پاسخ به این سوال که با فرض طولانی‌تر شدن کرونا، شما چه پیشنهاداتی، در حوزۀ اقتصاد، برای زیست در شرایط کرونا دارید، گفت: بیشترین تاثیر کرونا کمتر شدن روابط افراد و الزام به کاهش روابط اجتماعی است. عمده‌ترین چیزی که جلب توجه می کند روابط افراد را کمتر می کند اما نمی شود فعالیت اقتصادی را تعطیل کرد و امکان ندارد. وی اضافه کرد: باید فعالیت اقتصادی جامعه از نظر فردی و اجتماعی ادامه داشته باشد چرا که تعطیلی اقتصاد برای چند ماه و یکسال امکان پذیر نیست. بنده در این ارتباط مطالعه و پژوهش داشتم و در این موضوع شناخت دارم. امروز گرایش جهانی به سوی شرکت های کوچک و مشاغل خانگی است. در یک مقطعی در چند دهه گذشته در سطح جهان به سمت شرکت های بزرگ و کارتل ها روی آوری شد الان در سطح جهانی از ۲ دهه پیش به این سمت از جهان گرایش پیدا شده به مشاغل خانگی و شرکت های کوچک بها داده می شود.
او گفت: در گزارش سالانه اتحادیه اروپا از مشاغل خانگی به عنوان ستون فقرات اقتصاد در کشورها نام برده شده است. فکر می کنم این الان می تواند در جامعه ما پاسخگو باشد و جامعه را به سمتی سوق دهیم که افراد در خانه و یا محیط‌ها و شرکت‌های کوچک فعالیت اقتصادی داشته باشند و این یک شبه انجام نمی شود و برنامه ریزی می خواهد و لازم است زیرساخت هایی داشته باشد. با تقویت مشاغل خانگی هم فعالیت‌های اقتصادی انجام می شود و ارتباطات را در حد معقولی کاهش می دهیم و این عملی هم هست اما یک برنامه‌ریزی باید در سطح دولت و کلان داشته باشیم.
کرونا سبک مدیریت و فرهنگ مردم را تغییر می دهد
استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا ایران پس از کرونا، متقاوت از ایران پیش از کرونا خواهد بود، گفت: مطمئنم که ایران پس از کرونا متفاوت تر خواهد بود. الگوهای زندگی در جامعه تغییر می کند. اگر الگوهای فرهنگی و مصرف ما تغییر کند تاثیرات زیادی بر اقتصاد هم خواهد گذاشت. مدیریت کلان ما تغییر خواهد داشت و مسیر توزیع را در بر می گیرد. بسیاری از کارها و مشاغلی که در جامعه هست و تا مدتها کمرنگ خواهد بود مانند مراکز اقامتی، رستوران ها و فروشندگان دوره گرد و یا انتظاراتی که از آنها می رود متفاوت خواهد بود و باید این انتظار را داشته باشیم.
وی توضیح داد همچنین در تعطیلات تابستان و خریدهای اینترنتی تقاضاها کمرنگ و یا کیفیتی که از اینها انتظار می رود متفاوت است. این باعث می شود مردم هر خوراکی را از هر جایی نخرند. رعایت بهداشت یک موضوع اساسی خواهد بود. در ناخوداگاه جامعه این موضوع شکل گرفته چرا که سه ماه با این موضوع بودند و در تهیه کالا یا خدمات بهداشت جایگاه ویژه داشته باشد.
وی اضافه کرد: در جامعه پساکرونا شاهد تغییراتی در سطح خرید مردم خواهیم بود مثلا خوراکی های فله ای حذف و مردم به سمت خوراکی های بسته بندی و بهداشتی می روند و یا اینکه استفاده از مراکز اقامتی و رستوران ها کاهش خواهد یافت. همچنین مردم بیشتر مسایل بهداشتی را رعایت می کنند.
محیط زیست با شیوع کرونا زنده شد
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا جهان پس از کرونا، متفاوت از جهان پیش از کرونا خواهد بود نیز گفت: بله حتما تفاوت خواهد داشت. کرونا یک زنگ خطر برای دنیا به صدا در آورد و مطمئنم بسیاری از کشورها برای مقابله با بحران های مشابه خود را آماده می کنند و برای این موضوع نیز بودجه و منابع لازم را اختصاص و هزینه می کنند.
وی توضیح داد که با تمام بدی هایی که این موضوع داشت یک واقعیت دارد مثل هر موضوع دیگری می تواند مشکلاتی ایجاد کند خوبی هایی هم داشته باشد. مهمترین مزیت اینکه طبیعت و محیط زیست ما دوباره جان گرفت و زمین دوباره زنده شد و کارهایی که سالها فعالان محیط زیست تلاش کردند در برخورد با خودشان و طبیعت و حیوانات و آنچه به زمین و زندگی مربوط می شد تعامل باشد محقق نمی شد و عمده مردم رعایت نمی کردند اما در موضوع کرونا مردم ناچار شدند که بسیاری مسایل را رعایت کنند و محیط زیست و حیات جانوری و زمین جان دوباره گرفته است. تاثیر بسیار خوبی بر روی طبیعت گذاشته چندین دهه انسان ها تخریب کردند اما در این چند ماه بازسازی شد که خوشحال کننده است.
وی افزود: در زندگی خود افراد هم می بینیم در این سه ماه گذشته کسی سرما خوردگی نگرفته و این ناشی از رعایت موارد بهداشتی توسط مردم بوده است. وجود این ویروس در جامعه خوب اما امیدواریم که درس هایی که برای جامعه داشته در درازمدت برای همه محیط و زندگی و تمام سرزمین مفید باشد.
دلاوری در پاسخ به آخرین سوال که شما چه تمهیدانی برای زیست بهتر در ایران پس از کرونا پیشنهاد می کنید، گفت: این یک موضوع ملی است اول باید نگاه کنیم به دولت به عنوان نماینده مردم که جامعه را اداره می کند و انتظاری که از آن می رود و ما باید از شکل کلان به آن نگاه کنیم بسیاری از کشورها بعد از این قضیه خودشان را آماده می کنند دیگر این چنین موضوعی در صورت تکرار پیش از اینکه تبدیل به بحران شود با آن برخورد شود و جمع شود و دولت ما هم این وظیفه را دارد و امیدوارم این موضوع دیگر تکرار نشود.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون ۲۱۵ هزار و ۹۶ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۱۳۴ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۱۰ هزار و ۱۳۰ نفر رسید.
سیما سادات لاری روز پنجشنبه درباره آخرین آمار مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در کشور و موارد فوت ناشی از آن بیان کرد: از دیروز تا امروز پنجم تیر ۱۳۹۹ و براساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۲ هزار و ۵۹۵ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک‌هزار و ۳۰۵ مورد بستری شدند. با این حساب، مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۱۵ هزار و ۹۶ نفر رسید.