بدون شک مصرف انواع سبزی کاملا ارگانیک و عاری از هر گونه مواد شیمیایی که سر سفره های شهروندان استان مازندران است دست مایه روستائیانی است که هر روز محصولات خود را در روز بازارهای شهری و روستایی عرضه می کنند ، اما مشاهدات عینی و بررسی های میدانی نشان می دهد که حدود ۳۰ درصد این سبزی ها به دلایل مختلف به صورت ضایعات از بین می رود.
ربچه ، تره ، شاهی ، اسفناج ، جعفری ، لوبیا سبز ، گشنیز ، چغندر ، نخود فرنگی ، مرزه ، پیازچه ، باقلا ، و ریحان سبز و بنفش از جمله محصولاتی است که روستائیان در ابتدای فصل بهار و پاییز بذرهای آنها را در زمین می کارند تا پس از مدتی که رشد کرد به بازار عرضه کنند.
سبزی کاری از گذشته های دور در بین خانواده های روستاهای مازندران رسم بوده و آنها بیشتر به منظور رفع نیاز های غذایی خود به این کار مبادرت می کردند تا اینکه به مرور زمان و با گسترش شهرنشینی و کمبود زمین کشاورزی، گرایش خانواده های شهری به سبزی های محلی که تازه و با طراوت هستند ؛بیشتر شد و همین مسئله زمینه ایجاد شغل و کسب درآمد برای روستائیان را فراهم کرده است.
ذکر این نکته نیز مهم است که سبزی کاری در مازندران به دلیل وجود رطوبت مناسب و طبیعی، بارندگی های پراکنده ، آب جاری رودخانه ها و آب چاه های نمیه عمیق کاملا معطر و عاری از هر گونه آفت و بیماری های احتمالی بدست می آید.اما طبق بررسی های صورت گرفته از سوی کارشناسان کشاورزی و بازرگانی استان حدود ۹۵درصد آن به صورت تازه خوری وارد بازار مصرف می شود و در واقع جای صنایع فرآوری انواع سبزی در این استان همچنان خالی است و در نتیجه بخشی از این محصولات به ضایعات تبدیل می شود.
اگرچه خشک کردن انواع سبزیجات و صیفی جات در بین خانواده های روستایی مازندران به عنوان یک فرهنگ عمومی همچنان وجود دارد و حتی عرضه و فروش آن در بازار روزها نیز طی سال های اخیر نیز مشاهده می شود، اما با توجه به حجم بالای تولید سبزیجات خانگی عمده آن به صورت تازه خوری در بازار عرضه می شود.
یکی از خانم های سبزی فروش که در ورودی بازار روز امیر مازندرانی بساط کرده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: همه سبزی‌های فروشی حاصل دسترنج خودم در زمین ۳۰۰متر مربعی که در روستای دارم،است.
صفیه مهران فر با بیان اینکه از ۲۰ سال پیش انواع سبزی را در ۲نوبت بهار و پائیزه کشت می کنم و از درآمد آن نیز راضی هستم ،افزود: از آن جایی که سبزی های محلی به صورت واقعی با طراوت ، تازه و خوش بو و صد البته به صورت ارگانیک تولید می شوند ، خانم های شهری مشتریان اصلی سبزیجات تولیدی من هستند.
وی با اعلام این که به هر حال سبزی باید روزانه و حتی به صورت صبح و عصر برداشت و عرضه شود، تصریح کرد : در چند سال اخیر واسطه ها و دلالان سبزی در ورودی بازار روزها و حتی با حضور در روستاها محصول را از زنان خریداری می کنند و خودشان با قیمت بسیار بالا می فروشند.
وی با اظهار این که من به هیچ عنوان محصول خود را به واسطه نمی دهم و مستقیم عرضه می کنم، توضیح داد: به طور یقین اگر سبزی برداشت شده در صبح تا ساعت ۱۴بعد از ظهر به فروش نرود ، به ضایعات تبدیل می شود و این مشکل در بین فروشندگان در بازار روزها به فوور دیده می شود.
وی به رونق فروش سبزی های پاک و آماده مصرف در ۲ سال اخیر اشاره کرد و گفت: امروزه بسیاری از زنان خرده فروش با قرارداد بین فروشگاه های بزرگ محصول خود را در منزل پاک کرده و به این فروشگاه ها تحویل می دهند که این کار نیز به صرفه است.
این سبزی کار با تجربه ساروی گفت: سبزی کاری در مازندران بسیار لذت بخش و در آمد زا است و خشک کردن سبزی برای پختن انواع غذاهای سنتی یکی از فعالیت های جدی زنان روستایی است که این فعالیت نیز در بین زنان شهری نیز در حال گسترش است.
سیده زینب سیدین زن کارآفرین نمونه روستایی سال ۹۷ استان مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که که ۱۲ سال پیش فعالیت خودش را در قطعه زمینی کمتر از هزار متر مربع در قالب کشت سبزیجات شروع کرده ام و اکنون ۵۰ نفر در بخش تولید و فرآوری و بازاریابی سبزیجات مشغول به کار هستند.
وی با بیان اینکه کشت انواع سبزیجات نیز به صورت اورگانیک است، افزود: کشاورزی را باهمراه خانواده خودم آغاز کردم و با استفاده از باغات اطراف بایر هر ساله سطح کشت را افزایش دادم.
وی بیان داشت: امروز پس از چندین سال فعالیت تقاضای بالا شهروندان استانی و خارج از استان فرآوری سبزیجات را مکانیزه کرده و با دریافت تسهیلات فضای گلخانه ای را نیز عملیاتی کردم.
وی توضیح داد: زمین مازندران ارزش بالایی دارد که می تواند همه بیکاران استان را به خود مشغول به کار کند و درآمد مناسبی را برای خانواده ها ایجاد کند.
لزوم توجه به سبزی کاری در زمین های شالیزاری مازندران
مدیر جهاد کشاورزی جویبار با اعلام این که سالانه ۱۳ هزار و ۱۱ تن سبزی و صیفی در زمین های کشاورزی این شهرستان تولید می شود، گفت: سبزی ارزش غذایی بسیار بالایی از نظر نیاز روزانه در سفره خانوار دارد و بسیاری روستائیان استان از دیر باز انواع سبزیجات را برای خود مصرفی می کارند.
غلامرضا سعیدی افزود: از آنجایی که برخی از محصولات مانند ریحان، مرزه و نعناع به عنوان گیاه دارویی نیز محسوب می شوند و اراضی حاصلخیز مازندران سرمایه خوبی برای ایجاد شغل محسوب می شوند، لازم است در این زمینه برنامه ریزی دقیق و اصولی انجام گیرد.
وی با بیان این که به طور یقین راه اندازی صنایع وابسته مثل بسته بندی، فرآوری و عصاره گیری سبب کاهش ضایعات می شود بر لزوم احداث ویژه میدان تره بار سبزیجات در هر شهرستان استان نیز تاکید کرد.
وی گفت: بهینه سازی روش های برداشت سبزیجات، و صیفی جات ، انبارداری و حمل و نقل و بکارگیری فن آوری های نوین محصول سالم و بدون ضایعات بایددر استان مازندران مورد توجه قرار بگیرد .
سعیدی درباره تولید سبزی و صیفی با رویکرد تولید محصول سالم و ارگانیگ و استفاه از کودهای بیولوژیک، گفت: شهرستان جویبار دارای یک هزار و ۱۸۹ هکتار مزرعه سبزی صیفی شامل خیار و فلفل، پیاز و گوجه فرنگی، هندوانه و خربزه، لوبیا سبز و کدوی بهاره است که سالانه ۱۳ هزار و ۱۱ تن محصول در آن تولید می شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جویبار با بیان این که توجه به سبزی کاری به عنوان کشت دوم در زمین های شالیزاری ضروری است ،ادامه داد: این شهرستان دارای ۱۴۷ هکتار سطح زیرکشت خیار با عملکرد ۵ کیلوگرم در هر مترمربع و تولید ۷ هزار و ۳۵۰ تن محصول است.
وی افزود: سطح زیر کشت خیار گلخانه صنعتی این شهرستان، ۵ هکتار با عملکرد ۱۵ کیلوگرم در هر مترمربع و تولید ۲ هزار و ۳۰۲ تن در مدت ۹ ماه است.
مدیر جهاد کشاورزی جویبار با اشاره به کشت فلفل خوراکی در ۱۳۶ هکتار اراضی کشاورزی این شهرستان، افزود: یک هزار و ۸۹۷ تن انواع فلفل تولیدی در مزارع این شهرستان به استان های همجوار صادر می شود.
وی تصریح کرد: کشت فلفل بصورت تولید محصول سالم با استفاده از مواد بیولوژیک، زنبور تریکوگراما و براکون برای مبارزه با آفات در این شهرستان انجام می شود.
سعیدی گفت: آبیاری قطره ای نوار تیپ که بیشتر برای کشت هایی مانند کاهو، کلم و فلفل مورد استفاده قرار می گیرد، در اکثر مزارع فلفل ۱۳۶ هکتاری این شهرستان بعنوان یکی از تجهیزات آبیاری بکارگیری می شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل نیز از کشت سبزی و صیفی در بیش از۱۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی این شهرستان خبر داد و گفت: کشاورزان این شهرستان همه ساله پس از برداشت برنج مبادرت به کشت سبزی و صیفی می کنند.
سید حسن اسلامی با بیان این که آمار این مقدار زمین خارج از کشت سبزی در زمین های خانگی روستائیان است، تصریح کرد: اسفناج، شاهی، گشنیز و تربچه محصولات تولیدی این شهرستان هستند که علاوه بر مصرف داخلی به شهرهای مجاور بویژه استان تهران نیز صادر می شود.
وی گفت: همچنان حدود ۳۰ درصد سبزیجات تولیدی به دلایل مختلف در فرایند مختلف برداشت تا مصرف به صورت ضایعات ازبین می رود که باید توجه شود.
استان مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی است که ۲۳۰ هزار هکتار آن زمین های شالیزاری هستند و طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی حدود نیمی از این اراضی هر ساله به زیر کشت محصولات پائیزه دانه روغنی کلزا ، سویا ، و صیفی و سبزیجات شامل سبزی های برگی و ریشه ای ، شلغم ، هویج ، کاهو ، لوبیا سبز ، کدو سبز ، نخود فرنگی ،سیب زمینی و سیر می رود.