حسن ملکی امروز دوشنبه در نخستین نشست خبری با خبرنگاران پس از انتصاب خود، اظهار داشت: در کتاب های درسی هر گروه، درسی از محتواهایی مربوط به معارف و انقلاب اسلامی گنجانده شده است.
وی افزود: پیش تر نیز مطالب بسیاری درباره معارف انقلاب اسلامی در کتب وجود داشت، اما قرار است در آینده قدری برنامه ریزی شده به این موضوع پرداخته شود.
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: مباحث مربوط به انقلاب اسلامی در ۱۲ عنوان کتاب های درسی در گروه فنی و حرفه ای و کاردانش و ۱۵ عنوان در بخش نظری آورده شده است.
ملکی عنوان کرد: این مباحث در کتاب هایی مانند دانش فنی پایه در رشته زراعت، باغبانی، دامپروری، صنایع غذایی و ماشین کشاورزی، کتاب عملیات آزمایشگاهی در رشته صنایع شیمیایی، کتاب دانش فنی پایه در رشته الکترونیک، مکانیک دریایی و متالوژی در گروه فنی و حرفه ای و کتاب های مانند آمادگی دفاعی، مطالعات اجتماعی، تاریخ معاصر در گروه نظری آورده شده است.
وی همچنین با اعلام اینکه در برخی از کتاب های درسی مطالب و متونی درباره زندگی و فعالیت های قاسم سلیمانی آورده شده است، خاطر نشان کرد: گنجانده شدن مباحث معارف انقلاب اسلامی و شهید قاسم سلیمانی با ساختار کتب درسی هماهنگ است، البته این هماهنگی در ساختار کاری دشوار بود؛ چرا که این کتب محتوای تخصصی و فنی دارند.
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی درباره ضرورت آوردن طرح معارف اسلامی در کتب درسی گفت: این اقدام به دلیل رسالت کلی تربیتی است که مسوولان نظام به اهمیت تربیت انقلاب و آموزش معارف انقلاب تاکید کرده اند.
ملکی یادآور شد: همچنین این اعتقاد در سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی وجود دارد که روحیه انقلابی و علاقه به انقلاب باید در جوانان و نوجوانان تقویت شود تا کشور در مسائل بین‌المللی و در مواجه با نقشه دشمنان در جهان دچار خسران نشود. باید راه تربیتی و فرهنگی برای مواجهه با مشکلات بین المللی را پیش گرفت و روحیه انقلابی باید در برنامه ریزی درسی تقویت شود.
تولید بسته‌های یادگیری در سال ۱۴۰۰
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی گفت: این سازمان برای مهر سال ۱۴۰۰-۱۴۰۱ بسته های یادگیری براساس استانداردهای لازم را تولید می کند.
ملکی افزود: زمینه برای یادگیری دانش آموزان با تولید بسته های کارآمد شکل می گیرد. در حال حاضر تولید بسته های یادگیری در سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی دنبال و مهر ۱۴۰۰-۱۴۰۱ به صورت آزمایشی تدریس می شود.
وی تاکید کرد: قرار است یک حدی از بسته های یادگیری تولید و در یک سری از مدارس به صورت آزمایشی عملیاتی شود، چرا که اگر این اقدام آزمایش نشود، مطلوبیت کار مشخص نمی‌شود.
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی همچنین درباره اهم برنامه های این سازمان اظهارر داشت: اگر بخواهم این سازمان را در یک جمله تعریف کنم، همان عبارت رهبر معظم انقلاب اسلامی را می گویم که فرمودند سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی قلب آموزش و پرورش است.
وی با اشاره به اینکه سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی محور تمامی فعالیت های آموزش و پرورش است، افزود: تمام امور مربوط به آموزش و پرورش به یادگیری و فعالیت این سازمان بستگی دارد، در واقع اگر قلب به درستی کار کند، سایر بخش‌های آموزش و پرورش هم عملکرد مناسبی خواهد داشت.
ملکی گفت: ماموریت اصلی و بنیادین سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی عملیاتی کردن اسناد تحولی است. برنامه‌های جزیی باید به محقق شدن موارد اسناد تحولی یعنی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی منجر شود. یعنی همه برنامه های جزئی در راستای عملیاتی شدن این دو سند طراحی و تدوین شود.
وی در ادامه با بیان اینکه هر آنچه که انجام می شود در ۱۱ حوزه تربیت و یادگیری خلاصه می شود، اظهار داشت: حکمت و معارف، قرآن، علوم انسانی، زبان خارجی، سلامت و تربیت بدنی، هنر و زیبا شناختی ، بنیان خانواده و فناوری از این موارد است.
ملکی خاطر نشان کرد: همچنین براساس دو سند تحول بنیادین و برنامه درس ملی، برنامه های درسی باید ۵ ویژگی داشته باشند که مومن پروری، عالم و آگاه پروری، متفکر پروری، اخلاق محوری و عامل محوری از جمله آنهاست.
وی تاکید کرد: این ۵ ویژگی باید در ۶ ساحت به تربیت دانش‌آموزان بپردازد. اگر این صورت‌بندی در برنامه درسی تحقق پیدا کند، یکی از مراحل اصلی تحول در بعد نرم افزاری رخ می دهد.
ملکی همچنین درباره سخت افزارهای سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی برای تحقق اهداف یادگیری عنوان کرد: سازمان بسته یادگیری تولید می کند که این بسته ها شامل کتاب، فیلم و نشریات می شود.
ملکی همچنین درباره وضعیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: پژوهشگاه در حال حاضر وضع مبهمی دارد و امیدوارم ابهام زدایی ساختاری و تشکیلاتی در این خصوص صورت پذیرد.
وی افزود: این پژوهشگاه وابسته به سازمان پژوهش است، اما از ابتدا ارگانیک و ساختاری نبود. از این رو سازمان پژوهش بهره لازم از ظرفیت علمی پژوهشگاه را نبرد و این امکان برای تعامل با سازمان هم از سوی پژوهشگاه فراهم نشد.
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گفت: یک دیدگاه این است که پژوهشگاه باید مستقل شود. اینکه وزارت آموزش و پرورش بتواند موفق به استقلال پژوهشگاه شود، یا پژوهشگاه ادغام شود، مشخص نیست.
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی ادامه داد: بنده معترض این هستم که در استان‌ها معاون پژوهشی مدیرکل آموزش و پرورش حذف شود. البته بخشنامه‌ای ابلاغ شده که تعداد معاونان باید کمتر شود، اما سوال بنده این است که چرا به سراغ حساس‌ترین معاونت‌ها رفته‌اند؟ تحول منهای پژوهش و ضعیف کردن تحقیق بی‌معناست. بنده به این مسئله اعتراض دارم، چراکه اگر تجدیدنظر صورت نگیرد، خسران بزرگی متوجه آموزش و پرورش می‌شود.
۲ سناریو مدنظر برای سال تحصیلی آینده
ملکی با بیان اینکه برای سال تحصیلی آینده دو سناریو مدنظر است؛ عنوان کرد: قرار است مدارس به صورت ترکیبی از حضوری و غیرحضوری اداره شود و شرایط به گونه‌ای باشد که بخشی از زمان آموزش به صورت حضوری و بخشی دیگر به صورت مجازی دایر شود.
وی اظهار داشت: سازمان پژوهش و دفتر تالیف آموزش‌های نظری و متوسطه الگویی با این نگاه ترکیبی باید آماده کند و از سوی دیگر باید بسته‌ای با این رویکرد نیز مهیا شود. حالت دوم هم این است که شرایط به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان اجازه حضور در مدارس را نداشته باشند. بنابراین آموزش‌ها به صورت مجازی دنبال خواهد شد. در حال حاضر بر روی هر دو الگو در حال برنامه ریزی و تصمیم گیری هستیم، از این رو دو الگوی ترکیبی و صرفا مجازی مدنظر است.
ضروررت آماده سازی معلمان برای تقویت مهارت های زندگی دانش آموزان
رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی در ادامه درباره پژوهش‌های آسیب شناسی آموزش و پرورش گفت: پژوهش‌هایی پیرامون آسیب‌های اجتماعی انجام شده اما واقعیت این است که این آسیب‌ها از نظر نوع و بروز و ظهور پیچیدگی‌های خاصی داشته و به مطالعات بیشتری نیاز است؛ چرا که این مطالعات به ابزار بیشتری نیاز دارد. در شرایط امروز آسیب‌های نوپدید گسترش یافته و در مورد آسیب‌های اجتماعی باید تحقیقات بیشتری صورت پذیرد. ارتباط بین دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش در این زمینه، ارتباط رضایت‌بخشی نیست. از این لحاظ امید است این امکان مهیا شود که ارتباطی ساختارمند بین فضای پژوهشی در آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها ایجاد شود.
ملکی در پاسخ به سوالی درباره هدف‌گذاری این سازمان در دوره مسئولیت جدید درباره آموزش مهارت‌های زندگی و ورود این مباحث به واحدهای درسی دانش آموزان برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی توضیح داد: آموزش مهارت‌های زندگی، موضوعی نیست که مورد غفلت سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی باشد، با توجه به مباحث دینی، اعتقادی، اخلاقی این سازمان موظف است مهارت‌های زندگی را در دوره‌های تحصیلی گوناگون به واسطه آموزش‌های رسمی و فوق برنامه و سایر ابزارهایی که در اختیار دارد، مورد توجه قرار دهد. این موضوع بطور ویژه باید مورد توجه باشد تا در نتیجه شاهد تکرار چنین حوادثی نباشیم.
ملکی افزود: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی نیز پیش از انتصاب بنده از این مسئله غافل نبوده و در قالب کتابی که تالیف بانکی‌پور است، مهارت‌های زندگی را به طور مجزا برای دختران و پسران دانش آموز آموزش داده است. محتوای این کتاب شامل مهارت‌های دوست‌یابی و انتخاب همسر، مهارت‌های اجتماعی و کنترل خشم و ... است. البته هدف از عنوان کردن این مصادیق این نیست که بگویم این‌ها کافی است. بلکه یکی از محورهای ۱۱ گانه حوزه تربیت و یادگیری، مهارت‌های زندگی و خانواده و نیز سلامت و تربیت بدنی محسوب می شود که مهارت‌های زندگی یکی از ارکان اصلی برنامه‌ریزی‌های درسی و بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش است.
وی ادامه داد: اما اگر معلمان همراه با تغییر و تحول برنامه درسی آماده نشوند، مهارت‌های زندگی در دانش آموزان تقویت نمی شود. برای آماده‌سازی معلمان باید برنامه‌های جامع‌تری ایجاد شود. به همین منظور مرکزی با عنوان تربیت نیروی انسانی با همین هدف پیش‌بینی شده که با همکاری و تعامل معاونت‌های آموزش ابتدایی و متوسطه آمادگی معلمان تقویت خواهد شد.