بر اساس آمار پزشکی قانونی مازندران ، در دوره چهار ماهه اجرای طرح سالمسازی دریا در سال گذشته در مجموع ۴۷ نفر به خاطر غرق شدن در آب های ساحلی این استان جان باختند که محل غرق شدن و مرگ ۴۵ نفر خارج از محدوده طرح‌های سالمسازی بوده است.
علاوه بر حضور ناجیان غریق در طرح های سالمسازی و نظارت آنها بر شنای شهروندان از طریق تعیین محدوده خاص و نشانه گذاری ، انتخاب جاهای مشخصی از ساحل با کمترین ناهمواری و موانع برای اجرا طرح ، سبب می شود تا شنا در این مناطق از امنیت بالایی نسبت به سایر مناطق برخوردار باشد.همچنین حضور انبوه جمعیت در طرح های سالمسازی سبب می شود تا کمک طلبی شناگران هنگام مواجهه با مشکل بلافاصله با واکنش و تلاش برای نجات فرد مشکل دیده مواجه شود.
امنیت شنا در محدوده طرح های سالمسازی حتی از محوطه ها و پلاژهای خصوصی سواحل دریای مازندران نیز بیشتر است. آمار پزشکی قانونی مازندران نشان می دهد که پارسال ۱۰ نفر هنگام شنا در محدوه های در اختیار شهرک ها و پلاژهای خصوصی جان باختند . اگر چه طبق مقررات طرح ساماندهی دریا ، مسئولیت حفظ جان شناگران در شهرک های خصوصی و پلاژها بر عهده متولیان این اماکن است ، ولی بسیاری از این محوطه ها از به کارگیری ناجی غریق طفره می روند و سبب افزایش آمار مرگ و میر ناشی از غرق شدن در دریای مازندران می شوند.
محوطه‌های چهارگانه سواحل دریای مازندران
در واقع آب های ساحلی دریای مازندران همزمان با اجرای طرح های سالمسازی به چهار بخش شامل محدوده اجرای طرح ، پلاژها و شهرک های خصوصی ، مناطق شناممنوع و مناطق غیرقابل پوشش تقسیم می شود.
همزمان با اجرای طرح سالمسازی که هماهنگ کننده اصلی آن استانداری است ، ناجیان غریق در مناطق اجرای طرح و مناطق شناممنوع مستقر می شوند. البته در مناطق شناممنوع که با نصب تابلویی با همین عنوان مشخص شده ، ماموران انتظامی هم حضور دارند تا مانع ورود گردشگران ، مسافران و مجاوران به آب در این مناطق شوند.
بر اساس گزارش استانداری مازندران ، در مجموع ۳۷۰ نقطه در طول سواحل دریای خزر در این استان به خاطر حادثه خیزی منطقه شنا ممنوع شناخته شده است. امسال ۹۰۰ ناجی غریق به همراه ماموران انتظامی در این مناطق مستقر هستند. سال گذشته هم این مناطق زیر پوشش ناجیان غریق و ماموران انتظامی بود ولی با این وصف ۳۱ نفر از قربانیان دریای مازندران در این نقاط جانشان را از دست دادند.
اصرار بر شنا در این مناطق به بهانه شلوغی طرح های سالمسازی و یا حضور در قسمت کم عمق آب با وجود منع ناجیان غریق و ماموران انتظامی به بهانه، حضور و شنا هنگام شب و استراحت ناجیان و ماموران انتظامی و همچنین گاهی تبدیل خطر شنا در مناطق ممنوع توسط جوانان و نوجوانان به بازی مشابه " گرگم و گله می‌برم " مهم ترین علل بالا بودن آمار قربانیان شنا در این مناطق است .
طبق گزارش پزشکی قانونی پارسال ۱۶ نفر از مجموع قربانیان در ساعاتی خارج از فعالیت طرح و ناجیان غریق جانشان را از دست دادند. همچنین طبق همین گزارش ۳۵ نفر از قربانیان بین ۱۱ تا ۴۰ سال سن داشتند که نوجوان یا جوان محسوب می شوند.
طبق مصوبه ستاد ساماندهی دریا در مازندران ، فعالیت روزانه طرح های سالمسازی از ساعت ۸ صبح شروع می شود و ساعت ۲۰ پایان می گیرد. البته زمان کار روزانه طرح ها در سال های اول تا ساعت ۱۷ بود ولی بعدها به خاطر بالا بودن آمار قربانیان شنا طی ساعات اولیه تعطیلی طرح ، سه ساعت به آن اضافه شود. ناجیان غریق و ماموران انتظامی مستقر در مناطق شناممنوع نیز بر همین اساس فعالیت می کنند و ساحل دریا از ساعت ۲۰ به بعد که تاریکی شب فرا می رسد فاقد هرگونه امکانی برای شنا کردن است.
مشاهدات میدانی خبرنگاران ایرنا از سواحل مازندران طی سال های گذشته و همچنین روزهای اخیر حاکی از شلوغ شدن مناطق شناممنوع همزمان با ترک ناجیان غریق و ماموران انتظامی است ، مشکلی که تنها راه رفع آن اهمیت قایل شدن شهروندان برای حفظ سلامت و جانشان است.
بی‌مسئولیتی پلاژها و شهرک‌های خصوصی
گزارش پزشکی قانونی مازندران همچنین نشان می دهد که سال گذشته دستکم ۱۰ نفر در محدوده آب های ساحلی در اختیار پلاژها و شهرک های خصوصی جان باختند ، آماری که به اعتقاد کارشناسان و مسئولان ستاد ساماندهی دریا حاکی از بی مسئولیتی پلاژداران و متولیان شهرک های خصوصی است .
طبق مقررات ستاد ساماندهی دریا در مازندران ، مسئولیت حفظ جان شناگران در محوطه های اجرای طرح سالمسازی دریا با مجریان طرح و در محدوده پلاژها و شهرک های خصوصی با متولیان این اماکن است . در واقع متولیان طرح های سالمسازی و پلاژها و شهرک های خصوصی باید علاوه بر فراهم کردن امکانات زیرساختی و رفاهی مورد نیاز برای استقرار و شنای شهروندان ، ناجیان غریق را هم به تعداد مورد نیاز به کار بگیرند تا از جان شناگران حفاظت کنند.
یکی از انتقادات اعضای ستاد ساماندهی و بویژه هیات نجات غریق مازندران طی سال های گذشته و همچنین در سال جاری این است که پلاژداران و متولیان شهرک های خصوصی از به کارگیری ناجیان غریق خودداری می کنند و به همین دلیل هم آمار قربانیان در این مناطق هر ساله رو به افزایش است.
اگر چه در سال های گذشته مسئولان مختلف مازندران به پلاژداران و متولیان شهرک های خصوصی در باره حفاظت از جان شناگران هشدار داده اند ، ولی تاکنون هیچ برخوردی با آنان صورت نگرفته است .
قربانیان مناطق غیرقابل پوشش
گزارش پزشکی قانونی مازندران همچنین نشان می دهد که پارسال چهار نفر از شناگران در بخشی از آب های ساحلی که از آن با عنوان " غیرقابل پوشش " نامیده شده ، جان باختند. محدوده غیرقابل پوشش منطقه ای است که اگر چه حادثه خیز و شناممنوع نیست و در اختیار بخش خصوصی شامل پلاژها و شهرک های خصوصی قرار ندارد ، ولی به دلایل مختلف مانند اشراف داشتن ساختمان ها به شناگران یا کوتاه بودن طول ساحلی و یا هر علت دیگری هرفاقد امکانات زیرساختی اولیه برای شناست. بر خلاف مناطق شناممنوع که با هزینه دولت تحت پوشش ناجیان غریق و ماموران انتظامی قرار دارد ، در این مناطق هیچگونه نظارتی وجود ندارد و بیشتر نقطه کور شباهت دارد.
آمار مشخصی از تعداد نقاط غیرقابل پوشش در سواحل مازندران وجود ندارد ، ولی می توان حدس زد در طول ۳۳۸ کیلومتر ساحل این استان قطعا دهها نقطه غیرقابل پوشش وجود دارد که افراد می توانند بدون هرگونه مزاحمتی وارد آب شوند.
طرح سالمسازی دریا از سال ۹۲ با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید با هدف کاهش مرگ و میر شناگران در سواحل دریای مازندران به اجرا گذاشته شد. این طرح طی هفت سال اجرا ، آمار مرگ ناشی از غرق شدن در دریا را که بیش از ۲۰۰ نفر در سال ۹۲ بود ، به زیر ۵۰ نفر رساند.
دوره اجرای طرح سالمسازی نیز از ۲ ماه و نیم در سال های اولیه به چهار ماه طی ۲ سال اخیر افزایش یافته است. در حالی که طرح در سال ۹۱ و ۹۲ از اواسط تیر ماه شروع شده و تا اوایل شهریور ادامه می یافت ، با گذشت زمان دوره زمانی بیشتری را در بر گرفت به گونه ای که در سال های اخیر از اول خرداد شروع می شود و تا پایان شهریور و گاهی هفته نخست مهر ادامه می یابد.