توسعه پایدار با مجموعه‌ای از شاخص های اجتماعی و اقتصادی سنجیده می‌شود که از مهمترین آنها شاخص‌های مربوط به وضعیت غذا و تغذیه جامعه است. در تمامی تعریف‌های توسعه پایدار امنیت غذایی یکی از ابعاد عمده آن را تشکیل میدهد. به این ترتیب تامین امنیت غذایی در برنامه‌ریزی توسعه پایدار از مهمترین اهداف و ضرورتها به شمار می‌رود. باید توجه داشت که امنیت غذایی مفهومی چند بخشی و چند رشته‌ای و البته دارای ابعاد مختلف است به این معنا که امنیت غذایی از یک سو شاخصی کلی برای سنجش توسعه پایدار و از سوی دیگر شاخصی مهم برای سنجش داده‌هایی در زمینه فقر، تغذیه، اشتغال، تولید کشاورزی و مواد غذایی، خوداتکایی، مصرف و صادرات محسوب می‌شود.
از آنجا که نهاده‌های دامی یا همان خوراک دام تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده هر کیلو گوشت سفید و قرمز دارد به دنبال نوسان تولید و تامین آن شاهد تاثیر مستقیم بر قیمت گوشت هستیم. اهمیت نهاده‌های دامی بر هیچ کس پوشیده نیست و به همین منظور در کنار واردات نهاده‌های دامی تلاش در جهت تولید و تامین بخشی از نیاز در برخی استانهای کشور از جمله خراسان رضوی انجام می‌شود.
کارشناسان و صاحبنظران حوزه اقتصادی بر این عقیده‌اند که همان اهمیتی که دو محصول برنج و گندم در کشور ایفا می‌کند نهاده‌های دامی هم دارند بنابر این باید در این زمینه اقدام کرد ضمن این که با توجه به این که امسال به نام جهش تولید نام گرفته است لذا افزایش تولید در بخش گوشت قرمز، تخم مرغ، گوشت مرغ و سایر محصولات دامی در گرو تامین نهاده مورد نیاز است.
استان خراسان رضوی با جمعیت دامی ۱۵.۸ میلیون واحد سالانه بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور تولید می‌کند که از این حیث در کشور برتر و دارنده رتبه‌های متعدد در زیر مجموعه‌های این بخش از تولید و تامین مواد غذایی است.
۷۸ کارخانه خوراک دام در خراسان رضوی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این زمینه با اشاره به اهمیت تولیدات دامی و ضرورت تامین و تولید نهادها و خوراک دام گفت: هم اکنون ۷۸ واحد صنعتی خوراک دام و طیور در این استان دارای پروانه بهره‌برداری و فعال هستند.
محمدرضا اورانی افزود: ظرفیت تولید این واحدها سه هزار و ۵۳۹ تن شامل دو هزار و ۲۸۹ تن خوراک دام و ۶۵۰ هزار تن دان برای خوراک طیور است.
وی با اشاره به این که در سال گذشته ۹۲۰ هزار تن کنستانتره و خوراک دام و ۲۵۰ هزار تن دان برای خوراک طیور در استان تولید شده است ادامه داد: میزان سرمایه‌گذاری در این بخش ۱۷۶۹ هزار میلیارد ریال است که برای سه هزار و ۵۰۰ نفر ایجاد اشتغال مستقیم کرده است.
رییس جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: گردش سرمایه این بخش در هر ماه هفت هزار و ۳۷۲ میلیارد ریال است.
اورانی با اشاره به این که این استان در زمینه تولیدات دامی جزء استانهای مطرح و برتر کشور است و خوراک دام و نهاده های دامی نقش موثری در این زمینه دارند افزود: ظرفیت ذخیره‌سازی واحدهای تولید به میزان یک ماه تولید خوراک دام و طیور معادل ۳۰۰ هزار تن در واحدها طراحی شده است.
وی ادامه داد: علاوه بر تولید نهاده در استان در زمینه تامین و واردات نهاده نیز تلاشهای فراوانی انجام می‌شود تا علاوه بر ذخیره‌سازی، توان تامین نیاز روزانه نهاده برای واحدهای دام و طیور را هم داشته باشیم.
رییس جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در این استان ۱۵ میلیون و ۸۷۰ هزار و ۹۸۴ واحد دامی با اشتغال ۲۲۰ هزار و ۴۱۹ نفر وجود دارد و ارزش تولیدات دامی استان ۱۲۷ هزار و ۱۳۴ میلیارد ریال است.
اورانی افزود: نیاز خراسان رضوی به دان طیور ۹۴۷ هزار و ۲۳۲ تن، علوفه دستی ۲ میلیون و ۱۴۳ هزار و ۸۷۷ تن، علوفه مراتع یک میلیون و ۱۷۹ هزار و ۳۷۲ تن، خوراک دام چهار میلیون و ۸۸۸ هزار و ۶۱۰ تن، خوراک طیور ۹۴۷ هزار و ۲۳۲ تن و کنسانتره دامی یک میلیون و ۵۹۵ هزار و ۸۰ تن در سال است.
وی ادامه داد: نیاز وارداتی خوراک دام و طیور خراسان رضوی به صورت روزانه پنج هزار و ۲۰۳ تن است و سالانه یک میلیون و ۸۹۹ هزار و ۱۱۱ تن خوراک وارد استان می‌شود.
رتبه نخست تولید نهاده دامی کشور در دست خراسان رضوی
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: به هیچ وجه جایی برای نگرانی در خصوص تامین نهاده دام . طیور وجود ندارد و تامین و تولید نهاده در حال حاضر با مشکلی رو به رو نیست .
مجید جعفری افزود: در بخش مرغداری و دامداری تمام نیاز در بازار آزاد و دولتی به صورت مشترک تامین می‌شود.
وی اضافه کرد: خوشبختانه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در استان به گونه‌ای است که هیچ یک از واحدهای دام و طیور به هیچ وجه دچار کمبود دان نشوند.
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: تا کنون هیچ مورد از تلف شدن، فروش دام و یا ابتلا به بیماری ناشی از کمبود نهاده و دان مورد نیاز دامداران و مرغداران در استان گزارش نشده است.
جعفری با بیان این که پارسال در مجموع یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن نهاده دامی در استان خراسان رضوی تولید شده است افزود: این میزان تولید نهاده دامی مقام نخست تولید در این بخش را از میان همه استانهای کشور به نام خراسان رضوی ثبت کرد.
توزیع ۳۳۵ هزار تن انواع نهاده‌های دامی
مدیرتعاون روستایی استان خراسان رضوی با اشاره به تلاش این سازمان در تامین نیاز دامداران و مرغداران به نهاده گفت: پارسال ۳۳۵ هزار تن انواع نهاده‌های دامی توسط شبکه تعاون روستایی استان بین دامداران استان توزیع شد.
ایرج ناصری‌مقدم افزود: این میزان توزیع نهاده در بین دامداران طی سال گذشته نسبت به سال قبل از آن رشد داشته است.
وی ادامه داد:تلاش مجموعه اتحادیه‌ها و تشکلهای تخصصی، استانی و شهرستانی برای رفاه حال دامداران، توزیع انواع نهاده‌های دامی شامل جو، ذرت، سبوس، کنجاله سویا و خوراک دام بوده و خوشبختانه این نهاده‌ها از تنوع مورد نیاز و به حجم کافی برخوردار است که تامین و توزیع شده است.
مدیر تعاون روستایی استان خراسان رضوی گفت: توزیع نهاده‌های دامی به منظور دسترسی آسان دامداران به خوراک دام و کاهش قیمت نهاده‌ها و به منظور کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها صورت گرفته و به همه اتحادیه‌های تخصصی تاکید شده است از تمام ظرفیت‌های موجود برای تامین خوراک دام دامداران مناطق خود استفاده کنند.
افزایش توزیع نهاده‌های دامی در خراسان رضوی
مدیرکل پشتیبانی امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم از افزایش بیش از ۷۰ درصدی توزیع نهاده‌های دامی در این استان طی سال گذشته خبر داد.
سعادت علی‌نیا با اشاره به این که در سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار تن انواع نهاده دامی در خراسان رضوی بین دامداران این استان توزیع شده است گفت: در کل سال ۹۷ در مجموع ۱۱۹ هزار تن نهاده دامی در بین دامداران استان خراسان رضوی توزیع شده است.
وی ادامه داد: توزیع نهاده دامی در بین دامداران به منظور ایجاد تعادل در بازار و حمایت از دامداران استان خراسان رضوی صورت می‌گیرد و این نهاده‌ها شامل جو، ذرت و کنجاله سویای وارداتی و تولید داخل می‌شود.
تحقق جهش تولید در گرو تامین نهادهای دامی
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم با اشاره به این که شرط تحقق جهش تولید در بخش دامی استان به صورت مستقیم با تامین نهاده در ارتباط است گفت: امسال در استان جهش ۱۵۰ هزار تنی تولید در بخشهای مختلف محصولات دامی و لبنی هدف‌گذاری شده است که با توجه به وضعیت موجود قابل تحقق است.
جعفری افزود: جهش ۱۰ هزار تنی تولید گوشت قرمز، جهش ۱۵ هزار تنی شیر و جهش در تولید گوشت مرغ، تخم مرغ و دیگر تولیدات از جمله این اهداف است.
وی اضافه کرد: پارسال حدود یک میلیون و ۱۵۰ هزار تن شیر در استان خراسان رضوی تولید شده است و تقویت و جهش تولید فراورده‌های لبنی و نیز تقویت صادرات این محصولات به شدت مورد توجه است و پیش‌بینی تامین و تولید نهاده‌های دامی در تحقق این هدف‌گذاری بسیار مهم و حیاتی است.
او ادامه داد: برای تحقق رشد تولید در استان و رسیدن به این عملکرد به صورت میانگین در ماه نیازمند حدود ۴۰ هزار تن جو، ۴۵ هزار تن ذرت و بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تن سویا هستیم.
تولید کنستانتره راهی برای افزایش بهره‌وری
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز گفت: به منظور افزایش بهره‌وری در استفاده از نهاده‌های دامی و مدیریت قیمت آن در بازار، شیوه جدیدی با عنوان تولید کنسانتره نهاده دامی در این استان اتخاذ شده است.
علی رسولیان هفته گذشته در نشست کارگروه تنظیم بازار خراسان رضوی در جمع خبرنگاران و مسوولان افزود: این طرح که از سوی سازمان جهاد کشاورزی تدوین شده، کمبود نهاده برای تولیدکنندگان را کاهش داده و به عرضه مطلوب آن و حذف دلال‌ها از این بازار کمک می‌کند.
وی ادامه داد: طرح تولید کنسانتره نهاده دامی پس از تایید ستاد تدبیر خراسان رضوی به اجرا گذاشته خواهد شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: به منظور افزایش نظارت بر روند توزیع نهاده دامی و بهره‌وری در استفاده از آن، طرح تولید کنسانتره نهاده در قالب انعقاد قرارداد بین تشکل‌ها و کارخانه‌های خوراک دام تدوین و به صورت آزمایشی اجرا شده است.
رسولیان افزود: در این طرح قراردادی بین تشکل و کارخانه مربوطه با هماهنگی کمیته کنترل کمی و کیفی خوراک دام در هر شهرستان منعقد می‌شود، اتحادیه‌های مباشر نهاده را برای کارخانه خریداری می‌کنند و آن را از طریق سامانه بازارگاه نهاده‌های کشاورزی در اختیار آنان قرار می‌دهند.
وی ادامه داد: کارخانه با فرمولی که شامل اختلاط چهار نهاده سبوس، جو، سویا و ذرت و تولید کنسانتره از آن است و از سوی سازمان جهاد کشاورزی در اختیارش گذاشته می‌شود کنسانتره‌ای از نهاده‌های دامی تولید کرده و به عنوان خوراک دام عرضه می‌کند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: تاکنون فقط سبوس به کارخانه‌های خوراک دام تحویل می‌شد و کارخانه ها قادر به تولید کنسانتره نبود اما اکنون هر چهار نهاده لازم برای تولید کنسانتره در اختیار کارخانه گذاشته می‌شود.
اورانی افزود: قیمت هر نهاده مشخص و نرخ نهایی کنسانتره به تصویب کمیته کنترل کیفی و کمی نهاده جهاد کشاورزی هر شهرستان می‌رسد و در نهایت کنسانتره با قیمت مصوب از کارخانه تحویل دامدار می شود.
وی ادامه داد: در دنیای توسعه یافته امروز، نهاده دامی دیگر به صورت خام تحویل دامدار یا مرغدار نمی‌شود چرا که تولید کنسانتره از نهاده ضمن افزایش بهره‌وری در استفاده از آن، قیمت را کاهش داده و از ورود تولیدکننده به بازار دلالی جلوگیری می‌کند.