رئیس جمهوری آمریکا تصمیم دارد برلین را به دلیل پرداخت نکردن سهمش از بودجه ناتو و نادیده گرفتن سیاست‌های تحریمی واشنگتن علیه روسیه، مجازات کند و در این راستا از کاهش تعداد نظامیان آمریکایی در آلمان به عنوان اهرم فشاری استفاده می‌کند. چنین تصمیمی انتقادهای داخلی و خارجی به ویژه در بین همپیانان ترامپ در آمریکا و ناتو، به همراه داشته است.
در جدیدترین واکنشها به طرح رئیس جمهوری آمریکا برای خارج کردن نزدیک به ۱۰ هزار نظامی این کشور از آلمان، انتقاد شدید هم حزبی‌های وی در کنگره بوده است.
خبرگزاری آلمان چهارشنبه گذشته در این باره نوشت: «مایکل مک کول» نماینده پیشرو جمهوریخواهان و ۵ نفر از هم حزبی‌های وی در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، طی نامه‌ای از ترامپ خواستند، در این تصمیم تجدید نظر کند. آنها هشدار دادند که خروج نظامیان آمریکایی از آلمان امنیت ملی ایالات متحده را به خطر می‌اندازد.
ترامپ دوشنبه دو هفته پیش اعلام کرد که تعداد سربازان آمریکایی در آلمان باید به ۲۵ هزار نفر کاهش یابد. در حال حاضر حدود ۳۴ هزار و ۵۰۰ سرباز آمریکایی در آلمان مستقر هستند. ترامپ با این اقدام، می‌خواهد آلمان را به خاطر آنچه که او پرداخت نکردن سهم واقعی از هزینه‌های دفاعی ناتو می‌نامد، مجازات کند. او همچنین انتقاد می‌کند که آلمان میلیاردها دلار برای دریافت انرژی به روسیه می‌پردازد ، اما در عین حال می‌خواهد که ایالات متحده از منافع این کشور محافظت کند.
بازی ترامپ با کارت لهستان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
روزنامه «نیویورک تایمز» گزارش داده که برخی از سربازان آمریکایی باید از آلمان به لهستان، برخی به دیگر کشورهای عضو «پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) اعزام شوند و برخی نیز باید به ایالات متحده بازگردند.
ترامپ سال گذشته در دیدار رئیس جمهوری لهستان از آمریکا گفته بود که سرگرم بررسی تاسیس نخستین پایگاه نظامی همیشگی خود در این کشور است و رئیس جمهوری لهستان نیز پیشنهاد کرده که حدود ۲ میلیارد دلار از کل هزینه‌های ساخت این پایگاه با نام «فورت ترامپ» را تقبل کند.
برخی گزارش‌ها حاکی است که ترامپ با تصمیم خود در خصوص خارج کردن نیروهای نظامی آمریکا از آلمان، همزمان دو هدف را دنبال می کند: تضعیف ناتو و تبلیغات برای انتخابات ۲۰۲۰ در آمریکا.
بر این اساس دولت ترامپ قصد دارد ۲ هزار نیروی نظامی مستقر خود در آلمان را به کشور لهستان منتقل کند. یک منبع آگاه با اعلام این مطلب به نیویورک تایمز گفت که علاوه بر این آمریکا ۳۰ فروند جنگنده اف-۱۶ آمریکا را از آلمان به همسایه شرقی این کشور انتقال می‌یابد.
بر این اساس، بخش اعظم این جنگنده‌ها از پایگاه هوایی آمریکا در شهر «اشپاگدالم» در غرب آلمان که در حال حاضر ۲۸ فروند از این نوع جنگنده را در خود جای داده، به لهستان انتقال خواهد یافت.
در انتقاد به این تصمیم، «بن هاجز» فرمانده نیروهای زمینی آمریکا در اروپا گفت: این تصمیم، برایند یک تحلیل راهبردی نیست، بلکه صددرصد محاسبه سیاسی است که احتمالاً تاثیرگذاری بر رای دهندگان آمریکایی را هدف قرار داده است.
درگیری بر سر تقسیم هزینه‌ها در ناتو
آمریکا برای کاستن از هزینه‌های خود، هدف دو درصدی پرداخت سهم در ناتو برای همه اعضا، تعریف کرده که بر اساس آن هر یک از اعضای این پیمان باید تا سال ۲۰۲۴ حداقل دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای امور دفاعی اختصاص دهند. هر چند آلمان طی سال‌های اخیر سهم خود را در هزینه‌های نظامی ناتو به میزان قابل توجهی افزایش داده، اما در سال ۲۰۱۹ این میزان ۱.۳۸ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور بوده و این امر موجب نارضایتی واشنگتن شده است.
نکته قابل توجه اینجا است که نمایندگان کنگره نیز با چنین رویکردی از سوی ترامپ موافق هستند. در نامه‌ای که اخیر از سوی مک کول و همقطارانش به ترامپ نوشته شده، آمده است که آنها از تلاشهای ترامپ برای به اشتراک گذاشتن عادلانه بار در ناتو حمایت می‌کنند. نمایندگان کنگره همچنین اذعان کردند که سهم آلمان در هزینه‌های نظامی ناتو خیلی کم است، با این حال آنها نگران خروج نظامیان آمریکا از آلمان هستند. نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا اینگونه استدلال می‌کنند که بیرون کشیدن نظامیان، ممکن است برلین را متقاعد نکند تا هزینه بیشتری بپردازد و در عین حال این اقدام منافع راهبردی ایالات متحده را نیز به خطر بیندازد.
«آدام کینزینگر» یکی از امضاکنندگان این نامه، در بیانیه‌ای تأکید کرد که کنگره از تلاش برای تقویت مواضع ایالات متحده در سایر کشورهای عضو ناتو پشتیبانی می‌کند، اما این نباید به ضرر آلمان باشد.
آیا مواضع روسیه با عقب‌نشینی آمریکا از آلمان تقویت می‌شود
ترامپ در حالی از «آندری دودا» رئیس جمهوری لهستان در کاخ سفید استقبال کرد که مهمترین مسئله دو طرف تقویت لهستان با حضور نظامی ایالات متحده در این کشور است. در عین حال مقامات دولت ورشو برای دلجویی از آلمان تأکید کرده‌اند که افزایش حضور نظامی آمریکا در لهستان به ضرر آلمان نخواهد بود.
با این حال برخی از نمایندگان کنگره در نامه‌ای هشدار داده‌اند که خروج بخشی از نظامیان آمریکایی از آلمان می‌تواند مواضع روسیه را در این کشور تقویت کند. در این نامه آمده است: اکنون زمان مناسبی برای اقداماتی نیست که می‌تواند باعث شود، «ولادیمیر پوتین» اعتبار بازدارنده ناتو را به چالش بکشد. همچنین متحدان ناتو می‌توانند، تعهد ایالات متحده به امنیت جمعی را زیر سوال ببرند.
به اعتقاد آنها اروپای آرام و مرفه نه تنها به نفع متحدان اروپایی، بلکه به نفع ایالات متحده نیز هست. نمایندگان کنگره هشدار دادند که مخالفانی مانند روسیه و چین مترصد هستند تا از تضعیف روابط در دو سوی آتلانتیک سوء استفاده کنند. بنابر این باید در مورد سازماندهی مجدد نیروهای نظامی با متحدان مشورت شود. دولت برلین پیش از اعلام این برنامه از سوی ترامپ، مورد برنامه‌های وی مطلع نشده بود.
وزیر امور خارجه آلمان سه شنبه گذشته در این رابطه گفت: آلمان اطلاعات مفصلی از ایالات متحده برای خروج نیروهای نظامی خود دریافت نکرده است.
«هایکو ماس» به چندین دهه همکاری نظامی آلمان و ایالات متحده اشاره و تاکید کرد که این همکاری به نفع هر دو کشور بوده است. وی با بیان اینکه برلین تصمیم واشنگتن را به رسمیت می‌شناسد، گفت: ما شرکای خوبی در فراسوی آتلانتیک بوده و مایل به حفظ این مناسبات هستیم، با این حال شرایط اکنون پیچیده است.
نارضایتی ناتو از تصمیم بدون هماهنگی آمریکا
واکنشها به اعلام تصمیم ترامپ نشان می‌دهد که وی این مسئله را به اطلاع همپیمانان آمریکا در ناتو نرسانده و این اقدام نارضایتی سایر اعضای این پیمان نظامی را به دنبال داشته است. هر چند در ظاهر نیروهای نظامی آمریکا در چارچوب فعالیت‌های ناتو در اروپا مستقر شده‌اند، اما ترامپ برای تغییر تعداد و یا خارج کردن بخش بزرگی از آنها نیازی به هماهنگی با مقامات این پیمان نمی‌بیند. در همین رابطه «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو در یک ویدئو کنفرانس خبری گفت: هنوز در مورد کم و کیف و زمان اجرای طرح ترامپ، تصمیم‌گیری نشده است.
استولتنبرگ ۲۷ خرداد یادآور شد که با ترامپ و دیگر مقام‌های آمریکا و همچنین با «آنگرت کرامپ کارن‌باوئر» وزیر دفاع آلمان در این مورد گفت وگو کرده است. وزیر دفاع آلمان هفته گذشته گفته بود که از این تصمیم ترامپ بی‌اطلاع است.
دبیرکل ناتو گفت: این یک قرار دوجانبه میان آمریکا و آلمان است، اما در عین حال موضوعی مورد اهمیت برای این ناتو محسوب می‌شود. وی تاکید کرد که در جریان مذاکره با ترامپ، به وی گفته است که نظامیان آمریکایی در اروپا نه تنها از این قلمرو محافظت می‌کنند، بلکه به واشنگتن امکان می‌دهند فراتر از این قاره قدرت نمایی کند.
پیشتر یک مقام آمریکایی اعلام کرده بود که تصمیم ترامپ ریشه در ماه‌ها تلاش قبلی دارد و با تنش‌های جاری میان رییس جمهوری آمریکا و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان مرتبط نیست. مرکل با خودداری از سفر به آمریکا در بحبوحه شیوع «ویروس کرونا»، طرح ترامپ برای میزبانی اجلاس گروه هفت را ناکام گذاشت.
به گفته دو دیپلمات ناتو، آمریکا هنوز متحدانش در این ائتلاف را در مورد این تصمیم و دلایل آن توجیه نکرده است.
تلاش های داخلی برای جلوگیری از خروج نظامیان آمریکا از آلمان
دمکراتهای پیشرو در کنگره ایالات متحده آمریکا قبلاً اعلام کرده‌اند که می‌خواهند مانع از خروج نیروهای آمریکایی از آلمان با وضع قانون شوند. طبق قوانین آمریکا، رئیس جمهوری می‌تواند دستور خروج نظامیان را به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح صادر کند. با این حال ، برای اجرای آن به پولی نیاز دارد که کنگره باید آن را تصویب کند.
در همین حال مقامات پیشین ارتش آمریکا نیز مخالف چنین تصمیمی هستند. «بن هاجز» فرمانده پیشین نیروهای آمریکایی در اروپا، برنامه ترامپ برای کاهش سربازان این کشور در آلمان را تضعیف واشنگتن و ناتو ارزیابی کرد و گفت: شنیده‌ام که این کار برای مجازات آلمان است. متأسفانه این عدم درک کامل را هم از سوی رئیس جمهوری ایالات متحده و هم از سوی «ریچارد گرنل» سفیر پیشین آمریکا در برلین را نشان می‌دهد. هاجز در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا در آلمان نظامی دارد به خبرگزاری «د. پ. آ» آلمان گفت: آنها در آنجا برای دفاع از آلمان نیستند ، بلکه برای حفظ منافع ما آنجا هستند.
ترامپ استاد خروج از معاهدات بین‌المللی
اعتراضات داخلی و خارجی به تصمیم ترامپ برای خروج بخشی از نظامیان آمریکا از آلمان در حالی انجام می‌گیرد که امید اندکی به اهمیت قائل شدن وی به این درخواست‌ها وجود دارد. رئیس جمهوری آمریکا از زمان ورود به کاخ سفید، علاقه وافر خود به خروج از معاهدات و توافق‌نامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به نمایش گذاشته است.
در جدیدترین این اقدامات، دولت آمریکا اول خرداد به متحدان بین‌المللی خود اعلام کرد که قصد دارد به‌زودی از معاهده آسمان‌های باز خارج شود. ترامپ از مدت‌ها قبل به بهانه اینکه روسیه تعهدات خود در معاهده آسمان‌های باز را نقض می‌کند، مقدمه‌چینی برای خروج از این توافق را آغاز کرده است.
معاهده آسمان‌های باز در سال ۱۹۹۲ در هلسینکی پایتخت فنلاند به امضا رسید و اجرای آن از ابتدای سال ۲۰۰۲ میلادی آغاز شد. ۳۵ کشوری که تاکنون این معاهده را امضا کرده‌اند، متعهد هستند که اجازه پروازهای شناسایی و تجسسی غیرمسلح را بر فراز خاک خود به دیگر کشورهای عضو این معاهده بدهند.
کشورهای عضو معاهده آسمان‌های باز می‌گویند، هدف امضای چنین معاهده‌ای این بوده که فعالیت‌های نظامی با شفافیت بیشتری دنبال شود و کشورهای عضو معاهده درک متقابل بیشتری از فعالیت‌های نظامی یکدیگر داشته باشند. به اعتقاد کارشناسان خروج از این معاهده حساس نه تنها باعث تیره‌تر شدن روابط آمریکا و روسیه خواهد شد، بلکه احتمالاً نارضایتی متحدان اروپایی آمریکا و برخی از نمایندگان کنگره این کشور را نیز در پی خواهد داشت.
دولت ترامپ پیش از این نیز از چندین معاهده و توافق بین‌المللی حساس از جمله «برجام» و «پیمان منع تولید موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» خارج شده است.
خروج نظامیان از آلمان؛ از تهدید تا عمل
با وجود بحث‌ها و گمانه زنی‌های فراوان در خصوص طرح اعلام شده از سوی ترامپ برای خروج بخش از نظامیان آمریکا از آلمان که گفته می‌شود تا پایان تابستان اجرا خواهد، هنوز در خصوص عملی شدن این طرح تردیدهای زیادی وجود دارد.
بن هاجر فرمانده پیشین نیروهای آمریکایی در اروپا با زیرسوال بردن چنین تصمیمی، به خبرگزاری آلمان گفت: ما دقیقاً نمی‌دانیم که این اتفاق می‌افتد یا نه. ما هنوز یک برنامه رسمی برای عملی شدن این تصمیم از سوی ترامپ ندیده‌ایم. اما اگر نظامیان آمریکایی به عنوان مثال از آلمان به لهستان منتقل شوند، بدون پیامد نخواهد بود.
هاجز تاکید کرد: این در حالی است که لهستان نیز هنوز آماده نیست؛ ما با آلمان بر سر دستورالعملی که تمامی جنبه‌های قانونی ماندن سربازان آمریکایی را در بر می‌گیرد ، به توافق رسیده‌ایم. اما هنوز با لهستان این توافق را نداریم.
این مقام سابق ارتش آمریکا با انتقاد از رویکرد سختگیرانه ترامپ در قبال آلمان گفت: گاهی اوقات انتقادات شدیدتری از سوی دولت ترامپ در مورد آلمان نسبت به کره شمالی یا کرملین می‌شنویم. گمان می‌کنم این کمک نمی‌کند و اشتباه است.
هاجز همچنین به آلمان در مورد امیدهای اغراق‌آمیز برای تغییر احتمالی در کاخ سفید پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در ماه نوامبر هشدار داد و یادآور شد: تفکر راهبردی آلمان نباید مبتنی بر این باشد که رئیس جمهوری آمریکا چه کسی خواهد بود. حتی اگر رئیس جمهوری دیگری بر سرکار بیاید، دولت جدید و مردم آمریکا انتظار دارند که آلمان به تعهدات خود عمل کند.
ترامپ و سفیر پیشین آمریکا در برلین طی ماه‌های اخیر خودداری آلمان از پرداخت سهم ۲ درصدی از بودجه ناتو را به باد انتقاد گرفته و خواهان پرداخت این سهم از سوی دولت مرکل شده‌اند. در پی جدی گرفته نشدن این درخواست از سوی برلین، ترامپ تهدید کرده که ۱۰ هزار نظامی آمریکا را از آلمان خارج می‌کند. کارشناسان این تهدید ترامپ را در راستای اعمال فشار به آلمان برای پذیرش دیگر خواسته‌های واشنگتن از جمله توقف پروژه خط انتقال گاز روسیه به اروپا موسوم به «نورد استریم ۲» ارزیابی می‌کنند.
به اعتقاد کارشناسان، فشارهای رو به افزایش واشنگتن بر پروژه خط لوله گازی نورد استریم۲ با هدف مقابله با افزایش نفوذ مسکو در اروپا و وابسته کردن قاره سبز به ایالات متحده صورت می‌گیرد.