تهران-ایرنا- هشتم تیر ۱۳۶۶ روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی مقارن با هفته حقوق بشر آمریکایی ( ۶ الی ۱۲ تیر)، یادآور قربانی شدن جمعی از مردم ایران در بمبماران شیمیایی توسط رژیم صدام است؛ دیکتاتوری دست نشانده که یکی از مرگبارترین نوع این سلاح را با چراغ سبز بزرگ‌ترین مدعی حقوق بشر از برخی دولت‌های غربی دریافت و علیه ملت ایران بکار گرفت.

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، همان دولت‌هایی که این روزها سخت در تکاپو هستند تا یکی از بزرگ ترین دستاوردهای برجام با عنوان "لغو تحریم تسلیحاتی" ایران را از بین ببرند و اجازه ندهند ایران به حق قانونی برای خرید تسلیحات متعارف برای تقویت تواند بازدارندگی خود دست یابد، در دوران جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه ایران، رژیم صدام را تا دندان به انواع پیشرفته ترین سلاح های متعارف و غیرمتعارف تجهیز کردند و صحنه ای دیگر از برخورد دوگانه با موازین حقوق بین الملل را به نمایش گذاشتند.

رژیم صدام  در هفتم تیر ۱۳۶۶ با استفاده از بمب‌های شیمیایی ساخت کشورهای غربی چهار نقطه پرازدحام سردشت را بمباران کرد که در این جنایت ضدبشری،  ۱۱۹ نفر از ساکنان غیرنظامی شهر شهید و بیش از هشت هزار نفر نیز در معرض گازهای سمی قرار گرفتند و دچار مصدومیت شیمیایی شدند.  بمباران شیمیایی شهر مرزی سردشت فجیع‌ترین تهاجم شیمیایی بود که آثار و مشکلات بسیاری به وجود آورد و در پی آن سردشت اولین شهر قربانی جنگ افزارهای شیمیایی در جهان پس از بمباران هسته‌ای هیروشیما نام گرفت.

بمباران شیمیایی سردشت را می توان یکی از بارزترین نمادهای حقوق بشر آمریکایی دانست؛  پیروان دروغین حقوق بشر با مخفی شدن پشت مترسکی به نام صدام، نسخه ای حقوق بشر را به نمایش گذاشتند که حاصل آن، فقط پیکرهای بی جان زنان و مردان و کودکان بی گناه شیمیایی شده برجا مانده بود.

برخی حکومت های غربی و در راس آن آمریکا که همواره در طول تاریخ نسبت به موضوعات مختلف حقوق بین ­الملل به صورت گزینشی رفتار کرده ­اند؛ با نقض قوانین موضوعه بین­ المللی،  استاندارهای دوگانه و سیاست به اصطلاح یک بام و دو هوای خود را به نمایش گذاشتند که بر اساس آن کی و کجا کاربرد سلاح ­های شیمیایی را برجسته کنند.

این روزها آمریکا به رغم تصویب برجام و قطعنامه­ ۲۲۳۱ شورای امنیت،  بیش از یک سال است که به بهانه­ واهی تهدید جلوه دادن لغو تحریم تسلیحاتی ایران، در تکاپو برای جلوگیری از لغو این تحریم ها، در هفته‌های اخیر تلاش‌هایش را تشدید کرده و می کوشد اروپایی ها را نیز با خود همراه کند. طبق برجام، تحریم تسلیحاتی شورای امنیت علیه ایران قرار است ۲۷ مهرماه امسال تمام شود؛ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پیش‌بینی کرده که این تحریم باید حداکثر پنج سال پس از پذیرش توافق هسته‌ای برجام با قدرت‌های جهانی، پایان بگیرد.  

آمریکا روز ۳ تیرماه پیش نویس قطعنامه‌ای را میان ۱۵ عضو شورای امنیت توزیع کرد که بر اساس آن تحریم‌های تسلیحاتی ایران نامحدود خواهد شد و در آن خواستار ممنوعیت فروش، عرضه یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط از سوی ایران شده است. همچنین کشورها براساس این پیش‌نویش از فروش، عرضه، یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط به ایران، مگر در صورت موافقت کمیته‌ای در شورای امنیت، منع خواهند شد. درعین حال تمامی کشورها موظف خواهند شد که در صورت وجود شواهد یا سوءظن در مورد وجود تسلیحات و کالاهای ممنوعه، محموله‌ها را بازرسی کنند.

آمریکا ادعا کرده است که اگر این قطعنامه در شورای امنیت تصویب نشود با فعال کردن روند موسوم به «مکانیسم ماشه» در چارچوب برجام تلاش خواهد کرد که تحریم‌های هسته‌ای بین‌المللی علیه ایران را فعال کند. این در حالی است که دولت آمریکا اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد و دیپلمات‌ها معتقدند که واشنگتن نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.

این تلاش‌های خصمانه علیه حق مشروع ملت ایران در حالی انجام می‌شود که آمریکا و کشورهای اروپایی بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان تسلیحات در جهان هستند و برخی کشورهای منطقه بزرگترین خریداران این تسلیحات به شمار می‌روند. در واقع تلاش هماهنگ این کشورها، خاورمیانه را تبدیل به انبار تسلیحات در جهان کرده است.  

حال آنکه ایران از معدود کشورهایی است که برخلاف آمریکا و کشورهای غربی که از هیچ تلاشی در طول تاریخ در انباشت و ذخیره سازی انواع و اقسام سلاح­ های مرگبار دریغ نکرده ­اند، نه تنها هرگز اقدامی علیه صلح و امنیت بین ­المللی انجام نداده؛ بلکه خود قربانی همین سلاح ­های انباشت شده­ کشورهای غربی بوده است.   

پیشینه­ کاربرد سلاح­ های شیمیایی

عوامل شیمیایی به ترکیباتی اطلاق می ­گردد که در صورت کاربرد موثر علیه انسان، حیوان یا گیاه منجر به مرگ یا ضایعات قابل توجه دائمی یا موقتی در ساختار اندامی آن­ها می­ گردد. جنگ ­افزارهای شیمیایی نیز به صورت جامد، مایع و گاز تهیه شده و در صورت انتشار دارای آثار مرگبار، آسیب ­زا یا ناتوان کننده در موجودات زنده خواهد بود.

در قرن نوزدهم میلادی برخی اعلامیه ­ها در ممنوعیت سلاح­ های سمی و شیمیایی صادر شد نظیر اعلامیه ۱۸۶۸ سن پطرزبورگ، اعلامیه ۱۸۷۴ بروکسل، اعلامیه ۱۸۹۹ لاهه در خصوص گاز (The Hague Gas Declaration).

اما تاریخ جدید جنگ های شیمیایی به سال ۱۸۹۹ در جنگ انگلستان با بوئرها (Boer) (مهاجرین هلندی ساکن افریقای جنوبی) بر می گردد. در آن جنگ ارتش انگلستان از توپ­ های حاوی اسید پیکریک (Picric acid) استفاده کرد که اثری تهوع زا در افراد بر جای می­ گذاشت. استفاده­ ارتش انگلستان از سلاح­ های شیمیایی مجوزی برای سایر قدرت­ های استعماری شد تا آن­ها نیز به تولید و توسعه­ این گونه سلاح ­ها روی بیاورند. این روند به قدری گسترش یافت که در آستانه­ جنگ جهانی اول طرفین متخاصم مقادیر بسیار زیادی از گازهای سمی را در انبارهای خود ذخیره کرده بودند.

در مجموع در طول چهار سال جنگ جهانی اول (۱۹۱۸-۱۹۱۴ میلادی) حدود ۱۲۰ هزار تن عوامل شیمیایی شامل ۱۲ نوع گاز اشک آور، ۱۵ نوع گاز خفه کننده، ۳ نوع گاز خون، ۴ نوع گاز تهوع آور و تاول­ زا و دیگر گازهای سمی مورد استفاده قرار گرفت.

در فاصله­ بین دو جنگ جهانی با توجه به اثرات مخرب سلاح ­های شیمیایی، پروتکل ۱۹۲۵ ژنو (The Geneva Protocol, ۱۹۲۵)  منعقد شد که بر اساس آن کاربرد گازهای خفه کننده، گازهای سمی یا نظایر آن و ابزار­های میکروبیولوژیکی در جنگ ممنوع شد.

به رغم امضای پروتکل مذکور و برخی تلاش­ های نافرجام جامعه­ ملل در زمینه خلع سلاح، کشورهایی چند از این تسلیحات استفاده کردند. در سال ­های جنگ جهانی دوم نیز کشورهای غربی به دنبال رقابت تسلیحاتی خود به پیشرفت­ هایی از جمله کشف گاز عصبی سارین و تابون دست یافتند.

 زرادخانه ­های کشورهای متخاصم در طول جنگ جهانی دوم انباشته از انواع مختلف و متفاوت سلاح­ های شیمیایی بود. پس از جنگ جهانی دوم نیز به ویژه در جنگ ویتنام (۱۹۷۲-۱۹۶۵ ) آمریکایی ها با پاشیدن مواد سمی بر کشت زارها و جنگل­ ها که چریک ­های ویتنام از آنها در استتار خود استفاده می کردند، حیات گیاهی و جانوری را از بین بردند و از بمب ناپالم (Napalm) نیز در حد وسیعی علیه ویت کنگ­ ها استفاده کردند.

 اگرچه با ظهور سلاح ­های اتمی به تدریج از اهمیت استراتژیک سلاح ­های شیمیایی کاسته شد اما کاربرد آن در دهه­ ۱۹۸۰ از سوی رژیم صدام  علیه ایران بار دیگر موجب اهمیت یافتن این تسلیحات شیمیایی شد. در واقع فاجعه آمیزترین کاربرد سلاح­ های شیمیایی، استفاده­ رژیم وقت عراق از این جنگ افزارها در طول ۸ سال جنگ تحمیلی بود که با حمایت مستقیم و غیرمستقیم کشورهای غربی صورت پذیرفت.

 نخستین حمله­ شیمیایی ثبت شده­ رژیم بعثی عراق علیه ایران در همان اوایل جنگ و در دی ماه ۱۳۵۹ در ۵۰ کیلومتری غرب ایلام و به دنبال آن، حملات بعدی نیز در سال­ های بعد در پیرانشهر، جزایر مجنون، شبه جزیره­ فاو، اطراف خرمشهر و حلبچه نیز انجام شد که وحشتناک­ ترین آن در سردشت رخ داد. صدام در طول جنگ تحمیلی مجموعا ۲۵۲ مرتبه از سلاح ممنوعه شیمیایی علیه ملت و رزمندگان جمهوری اسلامی ایران استفاده کرد که نتیجه آن ۱۰۷ هزار مجروح و بیش از هشت هزار شهید بود.

انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با صدور اطلاعیه‌ای به مناسبت سی و سومین سالگرد بمباران شیمیایی سردشت، استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی و شیمیایی در نقاط مختلف جهان به‌خصوص در خاورمیانه را یکی از حربه‌های استکبار جهانی دانسته و آن را توهین به بشریت عنوان کرده است.

ممنوعیت سلاح ­های شیمیایی در حقوق بین ­الملل

رویه کشورهای غربی در زمینه­ وضع مقررات حقوق بین ­الملل همواره بدین منوال است که پس از دست یافتن خود به اینگونه سلاح­ های مخرب و پس از انباشتن کامل انبارهای خود، زنگ خطر آن را برای سایر کشورها به صدا در آورده و شتابان در محافل بین ­المللی درصدد وضع مقررات محدود کننده برای سایرین بر می ­آیند.

در مه ۱۹۲۵ میلادی کنفرانسی در ژنو درباره روش ­های کنترل تجارت بین­ المللی تسلیحات برگزار شد که ماحصل آن پروتکل ۱۹۲۵ ژنو بود؛ اما این سند بین ­المللی دارای نقایصی جدی بود از جمله فقدان ضمانت اجرا؛ فقدان مقرراتی پیرامون رفتار با کشور خاطی و ناقض پروتکل و نیز عدم توجه به مقوله­ توسعه، تولید و انباشت سلاح ­های شیمیایی.

اما به هر روی پروتکل ۱۹۲۵ ژنو سند حائز اهمیتی است که در این زمینه تصویب شده است. به دنبال تاسیس سازمان ملل متحد در ۱۹۴۵ میلادی و پس از کاربرد گسترده­ سلاح ­های شیمیایی از جانب آمریکایی ­ها در جنگ ویتنام، کمیته­ ای تحت عناوین مختلفی چون کمیته­ ۱۸ ملیتی خلع سلاح (ENDC)؛ کمیته­ خلع سلاح (CCD) و کمیته­ خلع سلاح ژنو مامور بررسی ابعاد مختلف این موضوع شد.

 در ۵ دسامبر سال ۱۹۶۶ میلادی مجمع عمومی با صدور قطعنامه ­ای سلاح ­های کشتار جمعی را تهدیدی علیه بشریت توصیف کرد. در سال ۱۹۷۲ میلادی کنوانسیون منع سلاح ­های شیمیایی (BWC) تصویب و در سال ۱۹۷۵ میلادی لازم الاجرا شد. همچنین در سال ۱۹۹۳ میلادی در پاریس کنوانسیونی تحت عنوان منع گسترش، تولید، انباشت و بکارگیری سلاح های شیمیایی و انهدام آنها تصویب شد که جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۱۳۷۶ خورشیدی با تصویب مجلس شورای اسلامی به این کنوانسیون پیوسته است. در ماده­ (۱) این کنوانسیون آمده است: هردولت عضو این کنوانسیون متعهد می‌شود که هرگز تحت هیچ شرایطی دست به‌اقدامات زیر نزند:

‌الف - توسعه، تولید، اکتساب به‌هر طریق، انباشت یا نگهداری سلاح های شیمیایی، یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم سلاح های شیمیایی به دیگران،

ب - استفاده از سلاح های شیمیایی،

پ - زمینه‌سازی جهت هر نوع آمادگی ­های نظامی برای کاربرد سلاح های شیمیایی،

ت - کمک‌رسانی، تشویق یا ترغیب دیگران، به ‌هر صورت ممکن برای درگیرشدن در فعالیت­ هایی که به‌موجب این کنوانسیون برای دولت های عضو ممنوع ‌شده است.  [...]

کنوانسیون ۱۹۹۳ سلاح ­های شیمیایی توسط دولت های عضو منعقد گردید تا ساخت، تولید، ذخیره سازی و استفاده از سلاح­ های شیمیایی را ممنوع و بحث نابودی آن را پیگیری کند.  

کنوانسیون سلاح­ های شیمیایی دو هدف عمده و اساسی را دنبال می کند:

۱- عاری کردن جهان از سلاح ­های شیمیایی

 ۲-همکاری در عرصه­ علوم شیمیایی برای اهداف صلح آمیز

 همچنین سازمان منع سلاح­ های شیمیایی (OPCW) در سال ۱۹۹۷ با شعار «کار مشترک برای جهانی عاری از سلاح ­های شیمیایی» تشکیل و مسئولیت اجرای کنوانسیون منع توسعه، تولید، ذخیره و استفاده از سلاح­ های شیمیایی و انهدام آنها را برعهده گرفت.  هر چند ممنوعیت کاربرد سلا­ح های شیمیایی و تقبیح اقدام رژیم صدام حتی در فقدان تمام اسناد فوق نیز تنها به استناد شرط مارتنس (Martens Clause)که نخستین تجلی آن در مقدمه­ کنوانسیون لاهه­ ۱۸۹۹ و ۱۹۰۷ به چشم می خورد، کافی می ­نمود: «تا زمان تدوین مقررات کاملی راجع به جنگ، طرفین معظم متعاهد چنین مقتضی خواهند دانست که در قضایایی که مقرراتی از سوی آن ها مصوب نشده است، ساکنین و رزمندگان تحت حمایت و تحت قانون اصول ملل متمدن، حقوق بشر و دستورات وجدان عمومی قرار گیرند».

مشارکت کشورهای غربی در تجهیز صدام به سلاح­ های شیمیایی به رغم الحاق آن ها به اسناد بین­ المللی را می­توان سرمنشا مسئولیت بین ­المللی این دولت ­ها دانست. برای مثال آمریکا به دلیل کمک به رژیم بعثی عراق در تامین سلاح ­های شیمیایی و نقض تعهدات بین ­المللی از جمله پروتکل ۱۹۲۵ ژنو دارای مسئولیت بین ­المللی است که باید همواره از جانب ایران مورد پیگیری قرار گیرد.

 بخشی از اقدامات، ناظر به آگاهی بخشیدن به جامعه­ جهانی در مورد فجایعی است که ایران را قربانی خود ساخته است. حضور هرساله اعضای انجمن مصدومان شیمیایی سردشت در نمایشگاه عکس و اسناد این بمباران در حاشیه اجلاس سالانه سازمان جهانی منع گسترش سلاح‌های شیمیایی (OPCW) در لاهه هلند، درخواست‌های کشورمان برای مطرح شدن این جنایت در محاکم بین المللی، برگزاری آیین یادبود و مراسم تکریم از جانبازان شیمیایی با حضور مسئولان کشوری و استانی در سالروز این واقعه تلخ،  بخشی از تلاش‌ها برای زنده نگهداشتن نفس‌های سردشت طی سال‌ها پس از این بمباران شیمیایی بوده است.

حقوق بشر آمریکایی از دیدگاه مسوولان جمهوری اسلامی ایران 


حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب 14 خرداد ماه امسال در سخنرانی زنده تلویزیونی به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی حوادث جاریِ این روزهای آمریکا را بروز واقعیات پنهان نگه‌داشته‌شده‌ آمریکا دانستند و گفتند: زانو زدن پلیس بر روی گردن یک سیاهپوست و فشار دادن آن تا جان باختن شخص و تماشای این صحنه از طرف چند پلیس دیگر، چیز جدیدی نیست بلکه همان اخلاق و طبیعت حکومت آمریکا است که قبلاً نیز با بسیاری از کشورهای دنیا مثل افغانستان، عراق، سوریه و قبل از آن در ویتنام، همین کارها را کرده‌اند.
ایشان شعار امروز مردم آمریکا یعنی «نمی‌توانیم نفس بکشیمِ» را حرف دل همه ملت‌های تحت ظلم دانستند و افزودند: البته آمریکایی‌ها با رفتارهایشان در دنیا رسوا شده‌اند. آن از مدیریت ضعیفشان در کرونا که به علت فساد موجود در هیئت حاکمه آمریکا، تلفات و مبتلایان به بیماری در آمریکا چندین برابر کشورهای دیگر است و این هم از برخورد وقیحانه‌شان با مردم که آشکارا جنایت می‌کنند، عذرخواهی هم نمی‌کنند و بعد هم می‌گویند حقوق بشر، انگار آن مرد سیاهی که کشته شد، بشر نبود و حقوقی نداشت.
حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به احساس خجالت و سرافکندگیِ بجایِ ملت آمریکا از حکومت‌های خود و حکومت فعلی‌شان افزودند: با این وضع پیش‌آمده، برخی از ایرانی‌های داخل یا خارج از کشور هم که شغلشان حمایت از آمریکا و بزک آن بود، دیگر نمی‌توانند سر بلند کنند.

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری  15 خرداد ماه امسال تصریح کرد: آمریکا اکنون در یکی از بدترین شرایط تاریخ سیاسی و اجتماعی  قرار دارد و  شاهد هستیم که به سیاه پوستان و به آنهایی که در این کشور زندگی می کنند و مهاجران و به مردمی که از لحاظ سیاسی امروز کاخ سفید و تفکر ساکنان آن را رد می کنند چه ظلم بزرگی می‌شود.
رییس جمهوری اظهار داشت: ماجرای «جرج فلوید» به ماجرایی جهانی و عجیب در رابطه انسان‌ها با یکدیگر تبدیل شده است. یک مظلوم وقتی در دنیا کشته می‌شود  همه جهان به حرکت در می آید. برای ما مهم نیست که این فرد کشته شده در آمریکا مسلمان یا مسیحی و آمریکایی و یا غیر آمریکایی بوده است. یک فرد در شدت مظلومیت با روش وحشیانه کشته شد و این داستان عجیبی است و به ما می گوید هنوز تا رسیدن به تمدن جهانی و بشری که مورد توجه انبیا و پیامبر اسلام (ص) بوده بسیار فاصله وجود دارد.
روحانی با ابراز همدردی با مردم آمریکا که در خیابان‌های این کشور به سیاست‌های کاخ سفید اعتراض کرده اند گفت: ما جنایت‌هایی که امروز در آـمریکا واقع شده  و کاخ سفید که فرمان آنها را صادر می‌کند، به شدت محکوم می کنیم.