دکتر محمدشریف کریمی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: شیوع کرونا بیشترین تاثیر را بر بخش خدمات مانند گردشگری، رستوران داری و هتل داری می گذارد و باعث بیکاری و رکود در این بخش می شود و بسیاری از فعالیت های این حوزه را تعطیل کرده و خواهد کرد.
مشروح گفت و گوی ایرنا با کریمی را در ادامه بخوانید:
۱- همه گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح استان کرمانشاه ایجاد کرده است؟
زمانی می شود به این سوال پاسخ داد که از شیوع ویروس کرونا یک بازه زمانی مشخص مثلا یکسال گذشته باشد تا بتوانیم داده های آماری را بررسی کنیم و براساس داده ها روشن شود که کرونا بر روی کدام بخش های اقتصاد تاثیرگذار بوده است. اگر کسی در این باره به صورت قطعی سخن بگوید روی هوا صحبت کرده و براساس فرضیات و نظر کارشناسی خودش حرف زده است که می تواند درست یا غلط باشد.
زمانی می توان به صورت قطعی سخن گفت که آمار تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده استان را طی یک سال پس از کرونا داشته باشیم تا بتوانیم زیربخش های خدمات، کشاورزی و صنعت را با سال پیش از آن مقایسه کنیم. زیرا در علم اقتصاد براساس آمار و اعداد سخن می گوییم.
البته این را می توان گفت که شیوع ویروس کرونا سبب تغییر در سبک و سیاق زندگی شده است. کرونا هم می تواند تاثیر مثبت داشته باشد و باعث افزایش اشتغال و هم تاثیر منفی و باعث بیکاری شود.
از دیدگاه حدس و گمان، معتقدم که شیوع کرونا بیشترین تاثیر را بر بخش خدمات مانند گردشگری، رستوران داری، هتل داری، و... می گذارد و باعث بیکاری و رکود در این بخش می شود و بسیاری از رشته فعالیت های این حوزه را تعطیل کرده و خواهد کرد.
البته حمل و نقل رونق پیدا کرده است زیرا مثلا بسیاری از مسافران ترجیح می دهند از تاکسی به صورت اختصاصی و تک سرنشین استفاده کنند و قاعدتا این موضوع سبب افزایش فعالیت در بخش تاکسی های اینترنتی و آژانس ها می شود.
از آنجایی که بیشترین اشتغال استان در بخش خدمات است ما انتظار داریم که مشکل مزمن بیکاری کرمانشاه تشدید شود. در این زمینه لازم است متولیان و مسوولان با روش های مختلف علمی بیشترین تاثیر کرونا بر زیربخش های خدمات را بررسی کنند و با حمایت های مختلف مانند بیمه بیکاری از افراد بیکار حمایت کنند.
۲- همه گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در «سطح ملی» ایجاد کرده است؟
در سطح ملی نیز همین مشابهت با استان کرمانشاه وجود دارد اما یک اتفاق دیگر هم در حال رخ دادن است. اینکه به واسطه شیوع کرونا یک رکود جهانی ایجاد شده است چنانچه در پی این رکود قیمت نفت به پایین ترین اندازه رسید. کاهش قیمت نفت می تواند برای مس یا فولاد ایران هم رخ دهد. به دنبال رکود جهانی یکسری از کالاها و خدماتی که قبلا می توانستیم صادر کنیم، اکنون صادرات آنها با مشکل مواجه و ارزآوری کشور کمتر شده است.
یک مشکل دیگر این است که بیشترین صادرات ایران به کشورهای همسایه بوده اما با توجه به اینکه ایران کانون شیوع کرونا در منطقه بوده است، کشورهای عراق، ترکیه و افغانستان مرزهای خود را بسته اند که این موضوع می تواند سبب کندی صادرات ما شود.
البته با توجه به اینکه اقتصاد ایران با رکود و اقتصاد جهانی چندان متصل نیست، تاثیرپذیری آن از رکود ناشی از کرونا هم خیلی کمتر است و مثلا اگر تاثیر آن بر امارات ۸۰ درصد باشد بر ایران ۱۰ تا ۲۰ درصد است.
۳- شما کدام موارد از تغییرات نام برده را پایدار می دانید(به طوری که تا مدت نه چندان کوتاهی پس از کرونا برقرار بماند یا حتی به ویژگی بلندمدت بشر و جامعۀ انسانی تبدیل شود)؟
این تغییرات برای ایران خیلی پایدار نیست زیرا اقتصاد دنیا هم دارد خود را از شرایط قرنطینه خارج می کند. به اعتقاد من تا چهار پنج ماه آینده وضعیت اقتصاد جهانی هم از رکورد فعلی خارج می شود. زیرا بیشترین تاثیر کرونا بر بخش خدمات بویژه گردشگری است و چون کشور ما چندان به توریسم و خدمات جهانی متکی نیست تاثیرات رکود بخش گردشگری چندان بر آن زیاد نیست اما این موضوع ممکن است اقتصادی مانند ترکیه را فلج کند.
۴- برخی سیاستمداران کرونا را بزرگترین بحران جامعۀ خود در دهه های اخیر دانسته اند، آیا کرونا در حوزۀ اقتصاد پدیده ای بحران زا تلقی می شود که دردسرهای فراوان و عظیمی ایجاد کرده باشد؟
دقیقا. در کشورهای اروپایی و غربی، تعطیلی سه چهار ماهه سبب افزایش شدید نرخ بیکاری بویژه در ایتالیا و فرانسه، اسپانیا و آمریکا شده و سطح تولیدات ناخالص داخلی آنها بشدت کاهش پیدا کرده است. این کشورها برای اینکه بتوانند مشکلات ناشی از کرونا را که باعث افزایش بیکاری، کاهش سطح تولیدات و رکود شده بهبود ببخشند، دست کم و در خوشبینانه ترین حالت یکسال زمان نیاز دارند آن هم مشروط به اینکه شیوع کرونا در این کشورها گسترش پیدا نکند. تا زمانی که واکسن یا دارویی برای کرونا ایجاد نشود نمی توان با قطعیت از زمان خروج آنها از وضعیت فعلی سخن گفت.
۵- با فرض طولانی تر شدن کرونا، شما چه پیشنهاداتی، در حوزۀ اقتصاد، برای زیست در شرایط کرونا دارید؟
در بخش خدمات باید یکسری از فعالیت ها کنار گذاشته و عوض شود. مثلا دیگر هتل داری، رستوران داری، کافه ها و... به روش فعلی محلی از اعراب ندارد. سبک رستوران داری باید به بیرون بری تغییر کند. هتلداری البته جایگزینی ندارد. بخشی از خدمات هم باید به صورت دورکاری ارایه شود. در بحث آموزش هم نیاز به ایجاد زیرساخت های جدید و بزرگتری برای گسترش آموزش مجازی است.
اگر کرونا با همین وضعیت ادامه پیدا کند، فکر نمی کنم در بخش تولید و صنعت تاثیر چندانی بگذارد. اما اگر شیوع کرونا در کشور گسترش یابد، طبعا دولت هم دست به تعطیلی و محدودیت های بیشتری در اقتصاد می زند و آن وقت بخش هایی از اقتصاد فلج خواهد شد.
۶- آیا ایران پس از کرونا، متفاوت از ایران پیش از کرونا خواهد بود؟ چرا؟
خیر. خیلی تاثیری ندارد. کرونا هم یک بیماری مانند بیماری های دیگر است. بشر قدرت تطابق پذیری دارد و به شرایط جدید هم عادت می کند.
۷- آیا جهان پس از کرونا، متفاوت از جهان پیش از کرونا خواهد بود؟ چرا؟
شاید شرایط زندگی کمی سخت تر و محدودیت ها بیشتر شود و اما اینکه زندگی تعطیل شود خیر. همچنان که سال ۱۹۱۸ آنفلوآنزای اسپانیایی ۵۰ میلیون کشته گرفت اما پس از آن اقتصاد دنیا به حالت قبل برگشت.
۸- شما چه تمهیداتی پیشنهاد می کنید که ایران پساکرونا بیشتر آمادۀ بحران هایی نظیر کرونا باشد و کمتر تحت تأثیر آن ها مختل شود؟
۲ کار باید انجام شود. نخست اینکه ایرانی ها بسیاری از موارد بهداشتی را رعایت نمی کنند. باید برای رعایت بهداشت فردی آموزش های لازم ارایه شود. مورد دیگر اینکه بخش اقتصاد بهداشت و بخش درمان نیاز به یک حمایت ویژه دارد و باید این بخش بیش از پیش حمایت شود. با ساخت بیمارستان و آموزش نیروهای انسانی موردنیاز.
در بخش اقتصاد هم دولت باید همواره خود را آماده شوک ببیند و ذخیره مالی لازم را در صندوق توسعه ملی داشته باشد تا در صورت لازم بتواند از آن استفاده کند و شوک های وارده را تعدیل کند.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون ۲۳۲ هزار و ۸۶۳ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۱۴۸ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۱۱ هزار و ۱۰۶ نفر رسید.
سیما سادات لاری روز پنجشنبه درباره آخرین آمار مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در کشور و موارد فوت ناشی از ابتلا به این ویروس بیان کرد: از دیروز تا امروز ۱۲ تیر ۱۳۹۹ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۲ هزار و ۶۵۲ بیمار جدید مبتلا به کووید ۱۹ در کشور شناسایی شد که هزار و ۵۹۵ مورد بستری شدند. با این حساب، مجموع بیماران کووید ۱۹ در کشور به ۲۳۲ هزار و ۸۶۳ نفر رسید.