محبوبه دلفان روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: با این وجود باید تاثیرات کرونا بر مشاغل مختلف تفکیک شود و متناسب با میزان آسیب پذیری نیز، راه حل ها و حمایت های مختلفی از آنها صورت گیرد.
وی در خصوص تغییرات همه گیری کرونا در سطح ملی اظهار داشت: سیاست های ناصحیح اقتصادی و رشد فزاینده نقدینگی ناشی از آن در کنار تحریم اقتصادی و کاهش مبادلات بین المللی دست به دست هم داد و اقتصاد ایران را طی چند سال گذشته با تورم های افسارگسیخته ای مواجه ساختند.
وی تصریح کرد: نارضایتی عموم مردم به دلیل گسترش بیش از پیش فقر و نابرابری در میان افراد جامعه به وضوح مشاهده می شود و با توجه مشکلات وسیع اقتصاد ایران در دوران پیش از کرونا به نظر می رسد شیوع ویروس کرونا و پیامدهای وسیع آن اقتصاد آسیب دیده ایران را بیشتر از سایر اقتصادها در معرض خطر قرار دهد.
وی با اشاره به تغییرات بخش تولید نیز ادامه داد: سال ۱۳۹۸سرمایه گذاری خالص صورت گرفته در ایران برای جبران استهلاک کافی نبوده و این در حالی است که بحران جهانی کرونا بر نااطمینانی های اقتصاد تحریم زده ایران دامن زده که با توجه به شرایط پیش آمده، چشم اندازهای منفی اقتصادی، انگیزه سرمایه گذاری در بخش های تولیدی را کاهش می دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان تصریح کرد: این مساله با ایجاد مانعی بزرگ بر سر راه تزریق منابع مالی به سمت تولید، نقدینگی را به کانال سفته بازی هدایت خواهد کرد.
دلفان گفت: بنابراین می توان ادعا کرد تشدید بحران کمبود نقدینگی برای بخش های تولیدی از پیامدهای پسا کرونا خواهد بود، طی چند سال گذشته با وجود رشد فزاینده نقدینگی در کشور، یکی از بزرگترین مشکلاتی که بر سر راه تولید وجود داشت کمبود منابع مالی برای ادامه حیات بنگاه های تولیدی بود و به نظر می رسد با ادامه این بیماری و نااطمینانی های ناشی از آن، مساله کمبود منابع مالی مانعی بر سر راه رونق تولید طی سال های آتی باشد.
این دکترای اقتصاد همچنین بیکاری را از نتایج شیوع کرونا برشمرد و اضافه کرد: بدون شک پس از این بیماری، عرضه نیروی کاربجز در صنایع بهداشتی، به علت کاهش تعاملات اجتماعی و کاهش ساعات کاری کم شده و به علت به تعویق افتادن تقاضای کالاهای غیر ضروری توسط مردم، فعالیت های تولیدی در بسیاری از صنایع نیز با کاهش رونق اساسی مواجه شده است.
دلفان ادامه داد: بنابراین در کنار کاهش عرضه نیروی کار، کاهش تقاضای نیروی کار نیز موجبات افزایش نرخ بیکاری در کشور را فراهم ساخته است.
وی در خصوص حمایت از مشاغل مختلف به تناسب میزان آسیب پذیری آنها تاکید کرد: عمده افزایش اشتغال طی چند سال اخیر مربوط به خدمات بوده که با توجه به آسیب پذیری شدید این دسته مشاغل از ویروس کرونا و با توجه به اینکه بخش زیادی از اشتغال کشور غیر رسمی است خسارت این واحدها نیز بیشتر می باشد.
وی گفت: از آنجا که ماهیت این اشتغال نیز عدم پوشش بیمه ای است حتی اگر دولت به دنبال حمایت اقشار آسیب پذیر از کرونا (حمایت هایی از قبیل بیمه بیکاری و یا حمایت از بنگاه ها برای حفظ اشتغال) باشد ممکن است این افراد از این حمایت ها محروم بمانند و این در حالی است که افراد شاغل در بخش غیر رسمی جزو فقیرترین افراد محسوب می شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان بیان کرد: بی تردید یکی از مهم ترین مسائلی که تصمیم گیرندگان اقتصادی باید در وضعیت پساکرونا به آن توجه داشته باشند در این نکته نهفته است که بیکاری و فقر ناشی از آن علاوه بر تاثیرات اقتصادی، پیامدهای اجتماعی قابل توجهی خواهد داشت.
دلفان توضیح داد: در رساله دکتری سال ۹۸ دکتر درگاهی و بیرانوند در دانشگاه شهید بهشتی، به بررسی تاثیرات فقر و بیکاری بر آسیب های اجتماعی (اعتیاد، جرم و طلاق) پرداخته شد که نتایج این مطالعه نشان می دهد فقر و بیکاری تاثیر قابل ملاحظه ای بر افزایش آسیب های اجتماعی کشور داشته است.
وی همچنین افزود: درآمدهای نفتی دولت به دلیل کاهش قیمت جهانی نفت و درآمدهای مالیاتی دولت به دلیل کاهش تولید بعد از شیوع ویروس کرونا با کاهش قابل توجهی روبرو خواهد شد و از طرفی باافزایش هزینه های دولت به علت افزایش مخارج سلامت و هزینه های مربوط به بسته های حمایتی، به احتمال قوی کسری بودجه دولت در سال ۹۹ رقم خواهد خورد.
وی اظهار داشت: تامین کسری بودجه دولت از طریق منابع پایه پولی منجر به رشد نقدینگی خواهد شد و این مساله نیز طی سال های آتی اثرات تورمی به دنبال خواهد داشت.
پیش بینی کاهش سرعت گردش پول
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان گفت: به نظر می رسد با کاهش تقاضا در سال ۹۹ به علت شیوع کرونا و به تعویق انداختن خرید کالاها و خدمات به خصوص کالاهای بادوام، سرعت گردش پول در سال جاری کاهش یابد.
دلفان ادامه داد: بنابراین نرخ تورم امسال متناسب با رشد نقدینگی افزایش پیدا نخواهد کرد و سال های آینده با فروکش کردن شرایط بیماری، تقاضا به مقادیر قبلی خود برگشت می خورد که این مساله منجر به افزایش سرعت گردش پول می شود و نقدینگی افزایش یافته، آثار تورمی خود را بر اقتصاد بیمار ایران بر جای خواهد گذاشت.
وی افزود: با ادامه شیوع این بیماری بسیاری از مشاغل به ویژه در بخش خدمات از بین میروند به طوری که حیات دوباره این مشاغل ممکن است با تاخیری چند ساله اتفاق افتد بنابراین تاثیرات این بیماری بر ابعاد مختلف اقتصاد حداقل برای چند سال آتی ادامه دارد.
وی توضیح داد: در صورت از بین رفتن این بیماری، با فرض ثابت ماندن سایر شرایط تاثیرگذار بر اقتصاد و همچنین در صورتی که دولت بتواند عملکرد صحیحی داشته و از بنگاه های تولیدی و اقشار آسیب دیده حمایت هایی به قدر کفایت داشته باشد، اقتصاد می تواند به تدریج به وضعیت قبل از بیماری بازگردد.
وی با اشاره به اینکه با ادامه تاثیرات کرونا تا چند سال آتی، ایران پس از کرونا با ایران قبل از کرونا متفاوت خواهد بود تصریح کرد: در مورد سایر کشورهای جهان نیز این مساله مصداق دارد امابا فروکش کردن بیماری، فرض ثابت ماندن سایر شرایط تاثیرگذار بر اقتصاد و عملکرد مناسب دولتها، به احتمال قوی اقتصاد ایران و سایر کشورهای جهان به تدریج به وضعیت اولیه قبل از ویروس کرونا برخواهد گشت.
کرونا و تهدید اشتغال غیررسمی درلرستان
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان در خصوص تغییرات شیوع کرونا در استان گفت: به دلیل صنعتی نبودن لرستان و ساختار اقتصادی آن، اشتغال غیر رسمی در استان بالا است لذا دولت باید توجه کافی نسبت به حمایت از اقشار آسیب پذیر لرستانی داشته باشد.
دلفان افزود: بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی کمتر از ۰.۱ درصد فقرای استان دارای سرپرست شاغل در مشاغل ساده (بخش دولتی) و بیش از ۳۰ درصد فقرای استان دارای سرپرست شاغل در مشاغل ساده (بخش خصوصی) هستند.
وی اظهار داشت: در شرایط شیوع بیماری، مشاغل دولتی به کم ترین آسیب دچار خواهند شد اما با ادامه شیوع این بیماری امکان از بین رفتن بسیاری از مشاغل غیررسمی از جمله مشاغل بخش خدمات وجود دارد لذا دولت در برنامه های حمایتی خود علاوه بر حمایت از بنگاه ها، باید حمایت از این مشاغل را به تفکیک میزان آسیب پذیری آنها مدنظر قرار دهد.
تجربه جنگ و تحریم ها مانع هجوم مردم به مراکز خرید شد
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان اضافه کرد: بدون شک شیوع بیماری کرونا روال معمول زندگی انسان را با مشکلات اساسی مواجه ساخته است و در گام اول تاثیرات نامطلوبی بر تمامی ابعاد زندگی جوامع درگیر بیماری بر جای گذاشت.
دلفان گفت: مساله مهم و قابل توجه اینکه تجربه تاریخی مردم ایران نشان می دهد که همواره با بحران های مختلفی در گیر بوده اند، هشت سال جنگ تحمیلی و به دنبال آن تحریم های ناجوانمردانه اقتصادی علیه ایران، مردم ایران را آنچنان مقاوم ساخته که بر خلاف آنچه مردم کشورهای اروپایی و آمریکایی با شیوع کرونا به فروشگاه ها حمله ور شدند، ایرانی با داشتن فرهنگ بسیار بالا و حفظ روحیه خود به خوبی توانستند با این مساله برخورد کنند و از این بابت به ایرانی بودن خود می بالیم.
وی همچنین اضافه کرد: مدافعان حوزه سلامت با تلاش های شبانه روزی، بیش از وظایف سازمانی خود به مردم خدمت کردند و این نیز نشات گرفته از فرهنگ غنی و روحیه بالای همیاری در میان جامعه ایرانی است.
وی ادامه داد: ایرانی ها در این زمینه نیز بار دیگر خود را به جهانیان اثبات کردند که این مساله می تواند سال های آینده تبعات مثبتی در زمینه توریست درمانی برای ایران به ارمغان آورد.
فرصت کرونا برای برخی خطوط تولید و دانش بنیان ها
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان گفت: با شیوع این بیماری بسیاری از واحدهای تولیدی از جمله صنایع مواد شوینده و بهداشتی، ژل، الکل و ماسک رونق چشم گیری را تجربه کرده اند به طوری که این صنایع به ظرفیت های بالقوه خود در مواجهه با بحران های اینچنینی امیدوار شده اند.
دلفان تاکید کرد: امید است این واحدهای تولیدی با ارتقاء کیفیت محصولات خود بتوانند با فروکش کردن این بیماری، بخشی از ظرفیت های افزایش یافته خود را به گسترش صادرات این تولیدات اختصاص دهند.
وی تصریح کرد: سایر بخش های تولیدی از جمله صنایع تولید مواد غذایی نیز می توانند تهدید بحران کرونا را به فرصت تبدیل کرده و از موهبت هایی که این ویروس مهلک برخلاف میل خود ایجاد می کند بهره مند شوند، به عنوان مثال فعالیت بیش از پیش برخی شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه تولید نان صنعتی و نیمه صنعتی در کشور بیانگر هوش سرشار انسانی در خلق فرصت های اقتصادی در شرایط پیش آمده است.
وی افزود: همچنین راه اندازی آموزش الکترونیکی در این مدت بعد از انتشار ویروس، اگرچه به علت نداشتن زیرساخت های مناسب با کم و کاستی های متعددی روبرو بود اما استفاده از ظرفیت های مغفول مانده در این زمینه نیز می تواند نکته مثبتی تلقی شود.
پیشنهاداتی برای بهتر زیستن با کرونا
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان گفت: با فرض طولانی تر شدن روند کرونا ۲ دسته پیشنهاد اقتصادی برای مردم و دولت قابل طرح است.
دلفان در خصوص پیشنهادهای اقتصادی برای مردم افزود: ملت ایران در طول تاریخ همواره روحیه مشارکت جویی و مقاومت در برابر بحران های مختلف را از خود به نمایش گذاشته اند که بار دیگر با پیشامد کرونا فرهنگ غنی خود را به جهانیان اثبات کردند.
وی ادامه داد: به مردم پیشنهاد می شود در صورت استمرار این بیماری، با حفظ روحیه خود تا جایی که امکان دارد فعالیتهای اقتصادی خود را به صورت دورکاری ادامه دهند اما چنانچه امکان انجام فعالیت ها به این روش نباشد باید با رعایت اصول بهداشتی و حفظ فاصله گذاری های اجتماعی همچنان به کار خود مشغول باشند.
وی در پیشنهاد به دولت گفت: حتی اگر دولت در قالب بیمه بیکاری و یا حمایت از بنگاه ها برای حفظ اشتغال به دنبال حمایت از اقشار آسیب پذیر از کرونا باشد ممکن است افراد شاغل در بخش غیر رسمی که جزو فقیرترین افراد محسوب می شوند از این حمایت ها محروم بمانند.
دلفان تصریح کرد: دولت ضمن این حمایتها، مراقب هزینه های خود نیز باشد، افزایش بی رویه هزینه های دولت در قالب بسته های حمایتی موجبات افزایش کسری بودجه دولت را فراهم می کند و چنانچه دولت در تامین کسری بودجه خود دست به دامن بانک مرکزی شود، افزایش پایه پولی می تواند تورم را طی دوره های آتی افزایش دهد.
وی گفت: همانطور که می دانیم تورم به مانند مالیاتی است که از فقرا گرفته و به اغنیا داده می شود لذا حمایت های دولت در صورتی ارزشمند است که تبعات تورمی آن نیز مورد تفکر و بحث کارشناسی قرار گرفته باشد.
نظر شما