به گزارش سی‌ان‌ان، به نظر می رسد در سال جاری میلادی (سال ۲۰۲۰)، مناسبات میان دو سوی اقیانوس اطلس در مسیر بازنگری‌های جدی قرار گرفته است.
پیشتر در هفته جاری، اتحادیه اروپا از گنجاندن نام آمریکا در فهرست «کشورهای امن» خودداری کرد، این بدان معناست که از مسافران آمریکایی در کشورهای عضو این اتحادیه برای آینده ای قابل پیش بینی استقبال نخواهد شد که دلیل آن شمار بالایان مبتلایان به کرونا در ایالات متحده است. این یکی از معدود مواردی است که اروپا بدون توجه به مناسباتش با امریکا، مناسباتی که دهها سال است در قالب روابط راهبردی قلمداد می شود، این ابرقدرت غرب را از فهرست اولویت ها خارج می کند. اگرچه به نظر می رسد شیوع کرونا دلیل این مهم باشد اما می تواند نقطه آغازی برای زاویه گرفتن اروپا از آمریکا باشد.
چین جایگزین آمریکا در مناسبات راهبری اروپایی‌ها؟
نکته بحث برانگیز درباره اقدام اروپا برای پذیرفتن اتباع کشورهای مختلف در دروران شیوع کرونا این که در همان فهرستی که اروپا حاضر نشده نام آمریکا را بگنجاند، نام چین به چشم می خورد. اروپا البته تاکید کرده که این یک اقدام سیاسی نیست و سعی کرده تا با اعلام این موضوع از دونالد ترامپ دلجویی کند و مانع از خشم او شود؛ مردی که از زمان جلوس بر کرسی ریاست در کاخ سفید، در موارد متعدد اروپا را مورد هجمه قرار داده است.
شبکه سی ان ان در گزارشی با عنوان "روابط اروپا و آمریکا؛ از اختلاف‌های عادی تا شکاف‌های ژرف" می نویسد: این‌ها نشانه هایی از انزوا و تنهایی آمریکا بیش از همیشه است.
با این همه، سایرین در خفا چنین می گویند که اگر بروکسل می خواست این امر ناگوار را برای آمریکایی ها دلپذیرتر کند، می توانست دست کم مقداری طعم آن را شیرین کند.
یک دیپلمات اتحادیه اروپا که خواسته نامش ذکر نشود، درمورد نحوه اتخاذ این تصمیم اروپایی ها به سی ان ان گفته است: در گذشته، این احتمال وجود داشت اروپا برای جلب نظر و رضایت آمریکا، چین را فهرست های این چنینی حذف کند اما حالا حالت عکس آن رخ داده است.
حال مسافران آمریکایی به دلیل شیوع کرونا در ایالات متحده، برای آینده ای قابل پیش بینی اجازه ورود به اتحادیه اروپا را ندارند.
شاید به نظر برسد که این رویداد، گواهی دال بر گسست مناسبات میان دو سوی اقیانوس اطلس است.
اتحادیه اروپا در جستجوی استقلال دیپلماتیک از آمریکا
بر کسی پنهان نیست که واشنگتن این روزها کمتر به امور اروپا علاقه نشان می دهد. همچنین کاملا مشخص است که کشورهای اروپایی به طور فعالانه ای جویای استقلال دیپلماتیک بیشتری از آمریکا هستند. این مساله به ویژه برای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا صادق است.
یکی از راه هایی که بروکسل تصور می کند می تواند به واسطه آن از واشنگتن فاصله بگیرد، تعامل با چین به عنوان یک شریک راهبردی و اقتصادی است، به عبارتی دیگر، کاهش اتکا به یکی از ابرقدرت های جهان با برقراری توازن در مناسباتش با ابرقدرتی دیگر.
در سال های گذشته، وقتی ترامپ بسیاری از توافقنامه های بین المللی را زیر پا گذاشت، اتحادیه اروپا بدون دنباله روی محض از کاخ سفید، درمورد موضوعات مهم و بین المللی موضع خود را حفظ کرد.
نگاهی به رفتار دونالد ترامپ در قبال مواردی چون توافق آب و هوایی پاریس و توافق هسته ای ایران و گروه ۱+۵ معروف به برجام و الگوی رفتاری اروپا در قبال این نوع رفتار واشنگتن، حاکی از آن است اتحادیه اروپا در متحد شدن با چین در مقابل قدیمی ترین متحدش یعنی آمریکا قابل درک است.
یک مقام اتحادیه اروپا که در زمینه سیاست خارجی اتحادیه اروپا فعالیت دارد، گفت که دور شدن واشنگتن از اروپا به عنوان یک اولویت ژئوپولیتیک در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما آغاز شد.
وی افزود: اوباما به اندازه رئیسان جمهوری قبلی آمریکا، علاقه ای به خاورمیانه نداشت، منطقه ای که از نظر جغرافیایی بیشتر یک مشکل اروپایی است و در عوض، اولویت هایش را از اروپا به چین و آسیا تغییر می داد.
تشدید اختلاف میان اروپا و آمریکا در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰
با این همه، ناظران مسائل ائتلاف در مورد این مساله اتفاق نظر دارند که روابط اروپا و آمریکا در چهار سال گذشته به تیرگی گرائید و درصورت پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰، بدتر نیز خواهد شد.
به گفته «ولینا چاکاروا» (Velina Tchakarova) عضو موسسه اتریشی فعال در زمینه سیاست امنیتی و اروپایی، ترامپ اتحادیه اروپا و به ویژه آلمان را یک رقیب تجاری و اقتصادی قلمداد می کند، این یعنی اینکه تنش ها درصورت پیروزی وی در انتخابات، ادامه خواهد یافت.
این کارشناس یادآور شد از آنجا که اتحادیه اروپا درجهت استقلال قوی تر در زمینه امنیتی و دفاعی گام برمی دارد، ترامپ درتلاش است این تمهیدات را از طریق حمله به اعضای اروپایی ناتو و همچنین با تدابیر اقتصادی و تجاری تضعیف کند.
مقام یاد شده تاکید کرد که جدایی ترامپ از چندجانبه گرایی در زمینه موضوعات مهم بین المللی همچون ایران توام با کاهش مسئولیت آمریکا در بخش امنیتی اروپا، این تفکر اروپایی را تقویت کرده است که باید از آمریکا فاصله گرفت و امورات خود را در عرصه جهانی به سرانجام رساند.
این مشخصه یک دولت خصمانه آمریکایی که سخت تلاش می کند از همکاری با اروپایی ها سرباز زند، موردی است که دیپلمات اتحادیه اروپا به آن اشاره داشت و گفت: مشکل این است که مقام های واشنگتن خواستار همکاری با اروپا هستند، اما از دولت اجازه تعامل به نحوی جدی را ندارند. آنها تا آنجا که بتوانند از این مساله دست نمی کشند، اما اگر ترامپ یک دوره دیگر رئیس جمهوری شود، آنگاه به دردسر واقعی دچار می شویم.
اروپا، امیدوار به پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰
چاکاروا گفت: به همین دلیل موسسات اتحادیه اروپا و رهبران کشورهای عضو این اتحادیه امیدوارند که جو بایدن پیروز انتخابات ۲۰۲۰ باشد، وی (بایدن) طرفدار چندجانبه گرایی است و انتظار می رود که مناسبات بین آمریکا و اروپا را تحکیم بخشد.
سی ان ان با شماری از مقام های موسسات اتحادیه اروپا و دیپلمات ها از هر دو طرف اقیانوس اطلس برای اظهارنظر در مورد این مساله تماس برقرار کرد که اکثرشان از اظهارنظر خودداری کردند. برخی اذعان کردند که به اعتقاد آنها این یک مساله مهم است.
در همین حال، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در مورد علت اصلی و بالقوه اتحادیه اروپا برای دوری از مناسبات تاریخی با آمریکا گفت: آمریکا و اتحادیه اروپا در شراکت قوی و بادوامی برپایه ارزش های مشترک دموکراتیک، احترام به حقوق بشر و حاکمیت قانون، روابط عمیق اقتصادی و تعهد به شکوفایی و امنیت دو سوی اقیانوس اطلس سهیم هستند.
وی افزود: این شراکت دیرینه، حیاتی است زیرا ما در زمینه تمهیدات بین المللی بسیاری هماهنگ هستیم.
به گفته یک دیپلمات اتحادیه اروپا، پرسش این نیست که آیا می توانیم روابط را به جایی که وجود داشت، بازگردانیم، بلکه این است که آیا می توانیم آمریکا را به الحاق مجدد به نظم غربی متقاعد کنیم.
این دیپلمات اروپایی گفت: تغییرات اساسی جاری در آمریکا احتمالا به قوت خود باقی خواهد بود و ما باید خود را با این مساله وفق دهیم و بهترین رابطه ممکن را برقرار کنیم. این تغییرات، ساختاری است و مبتنی بر یک شخص خاص نیست.
البته هیچ یک از این نظرات به این معنا نیست که ائتلاف دو سوی اقیانوس اطلس از اهمیت برخوردار نخواهد بود آمریکا همواره متحد مهمتری برای اروپا در مقایسه با چین خواهد بود.
علاوه بر این، برنامه های بزرگ اتحادیه اروپا برای تعامل بیشتر با چین، دستکم در شرایط کنونی، به واسطه شیوع بیماری کووید – ۱۹ متحمل ضربه بزرگی شده است.
در این میان، تلاش اروپا برای یافتن مکانی جدید در عرصه جهانی به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن نقش بین المللی آمریکا را فقط می توان برای کسانی خبری خوب دانست که این قدرت های غربی در گذشته ای نه چندان دور علیه آنها متحد بوده اند.