اگرچه ویروس کرونا به‌عنوان معضلی جهانی چند ماهیست گریبان کشورمان را هم گرفته و همگان را برای حل آن به تکاپو واداشته اما مشکلاتی وجود دارد که قدمت آنها به دهه‌ها و سال ها قبل برمی‌گردد که یکی از اصلی‌ترین آنها خشکی و کم آبی منطقه مرکزی ایران بویژه در استان اصفهان و به نوعی مصدومیت پیکره رودخانه زایندهرود است.
کم‌آبی مناطق مرکزی ایران و خشکی زایندهرود به‌عنوان شاهرگ حیاتی این مناطق، یکی از اصلی‌ترین مشکلات امروز کشورمان است، زاینده‌رودی که قرن‌ها سرچشمه حیات و رشد در مرکز ایران زمین بوده، سال‌هاست بر اثر بی‌توجهی و دخالت بی‌حساب و کتاب در نظام طبیعت، گرفتار خشکی شده است.
جریان دوره‌ای، نه دائم این رودخانه که مشکلات متعددی برای محیط‌زیست، پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری منطقه ایجاد کرده، نه تنها بخش کشاورزی بعنوان یکی از مشاغل اصلی فلات مرکزی را تحت‌الشعاع خود قرار داده بلکه در سال‌های اخیر حتی تامین آب آشامیدنی مردم این دیار را هم با معضل روبه‌رو کرده است.
کاهش چشمگیر منابع آبی و خشکی زایندهرود، اکنون در صدر چالش‌های فراروی این استان اعم از آلودگی هوا، ترافیک، فرونشست زمین و ملاحظات زیست محیطی است که به تاکید کارشناسان و مسوولان، برای برون‌رفت از این معضل اساسی و فراگیر باید برنامه‌ریزی علمی و عملی پایدار برای اجرای طرح‌های تامین آب صورت گیرد.
اکنون ۸۰.۶ درصد از مساحت این استان درگیر خشکسالی است و بقیه آن شرایط عادی یا ترسالی متوسط دارد، از مجموع مساحت درگیر خشکسالی ۱۴.۵ درصد آن خفیف، ۲۰.۳ درصد متوسط، ۲۱.۴ درصد شدید و ۲۴.۴ درصد بسیار شدید است.
بررسی آمار و ارقام این پدیده در برخی از شهرستان‌های استان اصفهان حاکیست که مجموع خشکسالی در فریدونشهر ۴۰.۵ درصد است که نسبت به سایر شهرستان‌های استان کمتر، اما مجموع خشکسالی در شهرستان های خمینی شهر، خوانسار و فلاورجان صددرصد است.
مجموع مساحت ترسالی در شهرستان‌ها ۲.۱ درصد از مساحت این استان را شامل می‌شود اما خشکسالی درازمدت با درجات مختلف در بیشتر نقاط شهرستان‌های استان قابل مشاهده است و فقط در مساحت ناچیزی از شهرستان‌های اردستان، اصفهان، سمیرم، شاهین‌شهر و میمه، فریدونشهر و نائین، ترسالی با درجات مختلف دیده می‌شود.
تفسیر آمار مربوط به آب‌های زیرسطحی نشان می‌دهد که بالغ بر۴۰ هزار حلقه چاه مُجاز در استان وجود دارد که این چاه‌ها سالانه حدود سه میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرسطحی را بی‌حساب و کتاب و بصورت اضافه برداشت استخراج می‌کنند.برای درک بهتر و روشن شدن این رقم می‌توان این گونه مثال زد که سد زایندهرود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب گنجایش دارد، یعنی بیش از ۲ برابر ظرفیت کامل این سد در طول ۱۲ ماه از ذخیره آب‌های زیرزمین استان کاسته می‌شود.
نزدیک به ۲۱ هزار چاه غیرمجاز در استان وجود دارد که البته تمام آن فعال نیست، این تعداد سالانه بیش از ۳۵۰ میلیون مترمکعب آب از دل زمین بیرون می‌کشد که البته مسدود کردن این چاه‌ها به همت شرکت آب منطقه‌ای اصفهان برای صیانت از آب و احیای حوضه آبریز زایندهرود انجام می‌شود، هرچند این اقدام ممکن است محدودیت‌هایی نیز ایجاد کند اما نکته حائز اهمیت این است که باید برداشت آب از منابع زیرزمینی بر اساس قانون انجام شود.
فرونشست زمین که بسیاری از آن بعنوان زلزله خاموش یاد می‌کنند را باید حاصل کم‌توجهی به بحران آب دانست، چه، سطح آب‌های زیرزمینی حدود ۳۸ سانتی‌متر پایین رفته و این وضعیت، در کنار کاهش منابع آبی زیرزمینی، فرونشست زمین بعنوان یک پدیده خطرناک و فراگیر را بدنبال دارد.
نگاهی به آمار و ارقام میزان مصارف آب در بخش‌های مختلف حاکیست که مقدار مصارف مناطق تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب اصفهان و کاشان حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال است و بخش قابل توجهی از آن در قالب پساب دوباره در چرخه‌ای دیگر مصرف می‌شود.
صنعت نیز از دیگر استفاده‌کنندگان از آب است، برغم تعهدات تخصیص ۱۷۰ میلیون مترمکعبی به مصارف این بخش از محل منابع آب سطحی و زیرزمینی، مصرف فعلی این بخش کمتر از ۱۲۰ میلیون متر مکعب در سال و برداشت صنایع بزرگ در سطح استان کمتر از ۶۰ میلیون مترمکعب در سال گزارش می‌شود.
از نیاز ۵۵ میلیون مترمکعبی شهرداری سالانه، تنها ۴۰ میلیون مترمکعب تخصیص داده می‌شود و متوسط میزان برداشت در بخش کشاورزی استان از مجموع منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه‌های گاوخونی، کارون بزرگ، دریاچه نمک، کویر سیاه کوه و کویر مرکزی در دهه منتهی به سال آبی ۹۶-۹۷ بیش از چهار میلیارد مترمکعب بوده است.
زایندهرود یا زنده‌ود به معنی رود زندگی بخش، بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی بویژه زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق حدود ۲۰۰ کیلومتر پیش می‌رود و در نهایت به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می‌ریزد.
این رودخانه که علاوه بر جاذبه تفریحی و فرهنگی، همواره نقشی مؤثر در کشاورزی و اقتصاد منطقه مرکزی کشورمان و هستی تالاب گاوخونی داشته، در دهه‌های اخیر بدلیل کمبود بارش‌ها، خشکسالی‌های متوالی، تراکم جمعیت و افزایش برداشت به یک رودخانه فصلی، تبدیل و در پایین دست در فصول گرم بویژه تابستان با خشکی مواجه شده است.
حوضه آبریز زایندهرود دارای ۲۶ هزار و ۹۱۷ کیلومترمربع است که ۹۲.۹ درصد آن در استان اصفهان قرار دارد.
میزان کاهش آب ذخیره شده در پشت سد زایندهرود در سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده و نسبت به میانگین بلندمدت(۴۴ ساله) در ایامی ۸۰ درصد و حتی بیشتر نیز کاهش داشته و حتی در روزهایی میزان آب ذخیره شده در سد به یک دهم ظرفیت کلی آن رسیده و چالش‌های بسیاری را در بخش‌های مختلف از جمله آب آشامیدنی برای این خطه به وجود آورده است.
مشاهده شرایط بحران آبی در سال‌های اخیر لزوم برنامه‌ریزی و انجام اقدامات اساسی را برای مقابله با این بحران در بلندمدت و کوتاه‌مدت نشان می‌دهد و همین امر طرح‌های زمان‌بندی شده انتقال آب، حفظ منابع آبی و کاهش هدر رفت‌ها را طی سال‌های گذشته در دستور کار مسوولان قرار داده است.
تشکیل ستاد احیای زایندهرود، طرح ۹ ماده‌ای احیای حوضه آبریز زایندهرود، احداث سد و تونل سوم کوهرنگ و طرح انتقال آب از بهشت‌آباد به فلات مرکزی و طرح مدیریت یکپارچه منابع زایندهرود بعنوان طرح‌های بلندمدت و جلوگیری از استفاده غیرقانونی از منابع آبی و نصب کنتور برای چاه‌های مجاز از جمله طرح‌های کوتاه‌مدت در این زمینه به شمار می‌رود.
طرح ۹ ماده‌ای احیای حوضه آبریز زاینده رود که در سال ۹۳ با هدف هماهنگی و اعمال مدیریت واحد بر این حوضه آبریز در موضوعات منابع، مصارف و حقابه‌ها به تصویب شورای آب کشور رسید همواره مورد درخواست مردم، تشکل‌های زیست محیطی، صنف کشاورزان و مسؤولان بوده است.
وزارت نیرو مکلف است نسبت به تأسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود اقدام کند، تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زایندهرود با حضور استانداران اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و معاونان وزیران نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و نمایندگان اصناف کشاورزی؛ وزارت نیرو مکلف شده است تا در مدت سه ماه نسبت به تشکیل این شورا اقدام کند، تعیین میزان حقابه‌ها، سهم آبه‌ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی توسط وزارت نیرو، ممنوعیت بارگذاری جدید بر منابع آب زایندهرود تا پیش از تعیین تکلیف در این حوضه، فراهم کردن تسهیلات لازم برای تغییر شیوه‌های آبیاری توسط وزارت جهاد کشاورزی در منطقه. تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زایندهرود از جمله این طرحهاست.
ضرورت تکمیل سامانه دوم آبرسانی اصفهان
کاهش شدید منابع آبی از یکسو و گره خوردن سرنوشت تأمین آب آشامیدنی افزون بر پنج میلیون نفر مردم استان اصفهان به تنها یک سامانه آبرسانی(تصفیه خانه بابا شیخعلی) از سوی دیگر، شتاب در اجرا و تکمیل عملیات و راه‌اندازی سامانه دوم آبرسانی این خطه را بیش از گذشته حیاتی می‌کند.
سامانه اول این تصفیه‌خانه(بابا شیخعلی) آب ۵۶ شهر و ۳۰۰ روستا و جمعیت یاد شده استان را تأمین می‌کند.اکنون حداکثر ظرفیت آب انتقالی از طریق سامانه کنونی آبرسانی اصفهان(بابا شیخعلی) حدود ۱۰.۵ مترمکعب بر ثانیه است که البته بدلیل کاهش منابع آبی این میزان حدود هفت مترمکعب بر ثانیه است که در صورت تکمیل و بهره‌برداری از طرح تصفیه خانه ' گلاب ۲ '، زمینه انتقال ۱۶ مترمکعب بر ثانیه برای تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاهای اصفهان فراهم خواهد شد.
از سوی دیگر تأمین آب آشامیدنی مردم اصفهان برخی اوقات بدلیل نبود منابع کافی، اُفت فشار آب و مباحث کیفی را در پی دارد و موجب گلایه شهروندان می‌شود، از این رو احداث، تکمیل و بهره‌برداری هرچه سریعتر از سامانه دوم آبرسانی اصفهان ضروری است.
طرح سامانه دوم آبرسانی اصفهان بعنوان طرح توسعه آبرسانی به ۱۴ شهرستان استان، آب دریاچه سد زایندهرود را به تصفیه خانه انتقال می‌دهد و تکمیل آن در مجموع حدود ۱۳ هزار میلیارد ریال هزینه دارد.
سد و تونل سوم کوهرنگ دیگر طرح انتقال آب به فلات مرکزی ایران به شمار می‌رود، عملیات اجرایی تونل سوم کوهرنگ در سال ۱۳۷۷ با هدف تأمین آب به میزان حدود ۲۵۵ میلیون مترمکعب در سال برای تأمین بخشی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران آغاز شد که امید می رود به اتمام برسد.
طرح انتقال آب از بهشت‌آباد به فلات مرکزی ایران را باید دیگر طرح مرتبط با موضوع انتقال آب به مرکز کشور به منظور جبران بخشی از کمبودها برشمرد. هدف این طرح، تأمین آب آشامیدنی بر اساس پیش بینی جمعیتی استان‌های اصفهان، کرمان و یزد است.
در کنار طرح‌های بلندمدت احیای زایندهرود، فعالیت‌هایی نیز در استان اصفهان برای مقابله با بحران آب در کوتاه مدت انجام شده که می‌توان به جلوگیری از استفاده غیرقانونی از منابع آبی و نصب کنتور برای چاه‌های مجاز، تعمیر و بهسازی تأسیسات سد زاینده رود بعنوان مهمترین موارد اشاره کرد.
سد زایندهرود به عنوان یکی از اصلی ترین سدهای مرکز کشور در سال ۱۳۴۹ بهره‌برداری شد، این سد قوسی شکل در ۱۱۰ کیلومتری غرب اصفهان بر روی رودخانه زاینده رود احداث شده است، سد قوسی، سد تنظیمی، نیروگاه، ایستگاه، پمپاژ اصلی، ایستگاه پمپاژ تکمیلی و حوضه آبریز از جمله تأسیسات این مجموعه به شمار می‌رود.
از زاویه‌ای دیگر، برخی مسؤولان یکی از سریعترین راه‌های احیای زایندهرود را تشکیل ستاد احیای آن می‌دانند.
رییس جمهوری، آذر سال ۹۷ خواهان طرح تشکیل ستاد احیای زایندهرود در هیأت دولت شد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در پی نامه ارسالی نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی به ایشان مبنی بر تشکیل ستاد احیای زایندهرود، اسحاق جهانگیری معاون اول دولت را مسؤول بررسی این موضوع کرد، دکتر روحانی که در سفر سال ۹۳ خود به اصفهان وعده به جریان انداختن زاینده رود را داده بود، در دستور خود به معاون اول به اهمیت احیای این رودخانه برای زندگی مردم، وضعیت کشاورزی، صنعت و گردشگری را مورد تاکید قرار داد.
برایند نظرات کارشناسی و تخصصی کارشناسان و پژوهشگران آب بیانگر این نکته مهم است که هیچ شکی در اجرای طرح‌های تامین آب منطقه مرکزی کشور وجود ندارد و مسوولان باید با جدیت و شتاب بیشتری برای اتمام آن بکوشند.
باید به این موضوع باور داشت که توزیع آب سالم و کافی از حیث ملاحظات سلامت و پدافند غیرعامل اهمیت دارد، اما وضعیت منابع اصفهان اجازه توزیع متناسب آب بویژه در ماه‌های گرم سال را نمی‌دهد و برای تمام بخش‌های مورد نیاز مانند کشاورزی و حقابه محیط زیست کافی نیست، علاوه بر آن، لزوم جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز از زایندهرود بعنوان منبع اصلی آب‌های سطحی در منطقه مرکزی ایران، باید بطور جدی از مصرف بی‌رویه منابع زیرزمینی نیز جلوگیری شود.
جراحی بر پیکره زایندهرود با اجرای طرح‌های انتقال آب
به اعتقاد عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، طرح‌های انتقال آب به فلات مرکزی ایران و حوضه آبریز زایندهرود راه‌حلی اضطراری و نوعی جراحی است که برای بدتر نشدن وضعیتی که در آن به سر می‌بریم، باید هرچه زودتر انجام شود.
مهدی بصیری در گفت و گو با ایرنا افزود: مدیریت ناصحیح آب و اضافه برداشت بیش از ظرفیت موجود سبب مشکلات کنونی شد که خشکی دوره‌ای زایندهرود، فرو نشست زمین، کاهش آب‌های سطحی و زیرسطحی و دیگر معضلاتی که مشاهده می‌کنیم به دنبال آن رُخ داد.
وی اضافه کرد: همان مواردی که سبب بروز معضلات آبی در منطقه شده را باید یافت و از ادامه آن جلوگیری کرد، زیرا نمی‌توان بدون توقف دلایل خشکسالی برای آینده خوشبین بود.
عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: هیچ صنعت یا دیگر مقوله‌های آب‌بَر نباید در حوضه آبریز و منطقه مرکزی ایران ایجاد شود زیرا آبی برای تخصیص به آنها وجود ندارد.
به گفته بصیری سالانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب از شهرستان فریدونشهر واقع در غرب استان و حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب از شهرستان سمیرم واقع در جنوب اصفهان به خوزستان وارد می‌شود.
عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان تاکید کرد: موضوع آب در حوضه آبریز زاینده رود باید در بستر آرامش و عقلانیت حل و فصل شود.
به نظر معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان، بهره‌گیری از منابع آبی جدید و صرفه‌جویی راهکارهای جبران مشکلات خشکسالی در مناطق مرکزی ایران بویژه استان اصفهان است که در موضوع منابع آبی جدید طرح‌هایی مانند انتقال آب عملی‌تر است و دور از ذهن نخواهد بود.
بابک ابراهیمی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: تغییرات در تعادل بین منابع و مصارف آب در بخش‌های وسیعی از کشور از جمله حوضه آبریز زایندهرود، خشکی دوره‌ای رودخانه، خشک شدن بخش زیادی از تالاب گاوخونی، افزایش تنش‌های درون و برون استانی و فرونشست زمین را بوجود آورده است که هیچیک از آنها ساده و قابل چشم پوشی نیست.
وی اضافه کرد: سه دسته کلی رده‌بندی راهکارها، راهبردها و سیاست‌ها برای جبران بخشی از فاصله میان منابع و مصارف وجود دارد، این راهکارها طرح‌های همسو با کاهش مصارف، طرح‌های همسو با افزایش منابع در دسترس و طرح‌های مؤثر در افزایش تاب‌آوری سیستم تا رسیدن به نقطه تعادل جدید است که هر یک به نوبه خود با اهمیت هستند.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه ای اصفهان با تاکید براینکه مصرف حساب شده آب در تمام بخشها شامل آشامیدنی و بهداشت، کشاورزی و صنعت با اهمیت است، تصریح کرد: تدوین و افزایش طرح‌ها و برنامه‌های مرتبط با صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش های مختلف ضروری است.
ابراهیمی با تاکید براینکه پیگیری برنامه‌های اصلاح الگوی کشت و جایگزینی کشت‌های کم‌آب‌بَر از دیگر برنامه‌های اساسی در راستای صرفه‌جوئی در بخش آب کشاورزی بوده است، تصریح کرد: در این پیوند طرح‌های مهمی مانند اجرای آبیاری تیپ در محصولات زراعی، تأمین و توزیع بذر ارقام زودرس و میان‌رس، توسعه کشت‌های نشایی و جلوگیری از کاشت محصولات با نیاز آبی بالا و همینطور انجام مطالعات تعیین الگوی کشت مناسب با اقلیم استان از موارد مهمی است که بدرستی توسط بخش کشاورزی پیگیری شده است.
وی اضافه کرد: اصلاح جایگزینی باغ ها، توسعه باغاتِ متحمل خشکی، توسعه گلخانه‌ها و همینطور برنامه‌های افزایش بهره‌وری در انتقال آب(تجهیز و نوسازی سنتی، تجهیز و نوسازی مدرن، کانال‌های آبیاری عمومی، آبیاری تحت‌فشار، طرح‌های کوچک تأمین آب، لوله‌گذاری، احیا و مرمت قنوات، شبکه آبیاری درجه سه و چهار، تسطیح لیزری و در نهایت واردات آب در قالب مفهوم آب مجازی در راستای جلوگیری از اتلاف آب در محصولات پرآب بر از سایر فعالیت‌هایی است که در بخش کشاورزی در جهت صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب می‌توان پیگیری کرد.
معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با تاکید براینکه بخش دیگری که باید در راستای صرفه‌جوئی در منابع آب باید مورد توجه قرار گیرد، بخش صنعت است، گفت: در سال‌های اخیر اقدامات خوبی برای کاهش اتلاف آب در این بخش بخصوص در بخش مصرف صنایع بزرگ و پُرمصرف استان بعمل آمده که از شاخص‌ترین اقدامات می‌توان به خرید و تصفیه و جایگزینی پساب‌ها و توسعه استفاده از آب خاکستری و کاهش مصرف آب خام، کاشت گونه‌های گیاهی کم‌مصرف در فضای سبز محدوده صنایع بزرگ، بازچرخانی آب و پساب در برج‌های خنک‌کننده و بهبود فرایندهای تولید در راستای کاهش مصرف اشاره کرد.
وی توصیه کرد: استفاده از شیرهای کاهنده مصرف، بازچرخانی فاضلاب خانگی در آبیاری فضای سبز، تفکیک آب آشامیدنی از آب بهداشتی، بازسازی شبکه آب و فاضلاب، ترویج فرهنگ استفاده بهینه و صحیح آب در منازل از اولین مواردی است که در طرح کاهش مصرف مطرح می‌شود. بدیهی است که هزینه‌بَر بودن تأمین آب شهری و بهداشتی، اهمیت صرفه‌جوئی و مصرف بهینه در این بخش بسیار ضروری است.
ابراهیمی با بیان اینکه صرفه‌جویی آب در مقیاس کلان حوضه‌های آبریز را در بخش‌های دیگر می‌توان جست و جو کرد، ادامه داد: برای تبیین این موضوع ضروری است نگاهی به آمار نیاز و مصارف در بخش‌های مختلف مصرف آشامیدنی، کشاورزی، صنعت، فضای سبز و محیط زیست داشته باشیم.
معاون آب منطقه‌ای اصفهان تصریح کرد: در سال‌های اخیر تمرکز اصلی کشور در بخش مدیریت تقاضای آب بخصوص در بخش مصرف آب کشاورزی بوده و در این راستا طرح‌های مسلوب‌المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز، اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری در بخش کشاورزی منطبق بر وضعیت منابع آب و الگوی کشت بهینه در هر منطقه، نصب ابزار اندازه‌گیری هوشمند و روش‌های جلوگیری از اتلاف آب در این بخشها بوده که در قالب طرح تعادل بخشی در وزارت نیرو دنبال شده است.
وی به آب مورد استفاده در بخش فضای سبز استان اشاره کرد و افزود: این میزان نقش غالبی در مصارف آب نسبت به سایر بخشها ندارد البته صرفه‌جویی در بخش فضای سبز می‌تواند تا حدود زیادی در عبور از تنش‌های ناشی از کم آبی مؤثر باشد.
ابراهیمی با اشاره به اصلاح الگوی کشت فضای سبز گفت: در این راستا برنامه‌هایی مانند حذف چمن‌های اسپورت با نیاز آبی بالا و استفاده از گل‌های دائمی مقاوم به خشکی، چمن‌های گرمسیری، گیاهان پوششی و پیچ‌های زینتی مقاوم به خشکی، اعمال مدیریت کم‌آبیاری به‌منظور پیشگیری از وقوع خسارت جبران‌ناپذیر به درختان کهن‌سال فضای سبز، اقدامات اصلاحی شبکه‌های توزیع برای کاهش هدرروی آب، ترمیم شبکه، شیرآلات و اتصالات و رفع هرگونه نشتی در شبکه، انتقال زمان آبیاری از روز به شب و ساعات خُنک شبانه‌روز در ماه‌های گرم سال، اعمال سیاست‌های تشویقی و تنبیهی پیمانکاران فضای سبز در زمینه مصارف و همینطور استفاده از هرگونه منابع نامتعارف نظیر زه‌آب یا پساب‌های قابل استفاده از راهبردهای مؤثر صرفه‌جوئی در این بخش است که توسط شهردای‌های استان دنبال می‌شود.
استاندار اصفهان هم در جلسه ای اخیر که با حضور رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در استانداری برگزار شد کم آبی را مهمترین مساله این استان برشمرد و خاطرنشان کرد: امروز صدای واعطشای مردم اصفهان در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و آشامیدنی شنیده می‌شود.
وی با اشاره به اقدامات استان در خصوص سازگاری با کم‌آبی، اضافه کرد: استفاده از پساب در بخش صنعت و توسعه کشت گلخانه‌ای از جمله اقدامات استان در این بحث است.
رضایی با اشاره به طرح‌های استان برای مقابله با کم‌آبی گفت: راه اندازی تونل کهرنگ، انتقال آب به فلات مرکزی در قالب طرح بهشت آباد، تامین و انتقال آب آشامیدنی به ۱۴ شهرستان در قالب سامانه آب، تامین آب از سد خرسان برای ۲ شهرستان جنوبی و تامین آب سالم برای چهار شهرستان از جمله برنامه‌های آبی استان است که راه‌اندازی و تکمیل این طرح‌ها نیازمند تامین بودجه و اعتبارات و حمایت‌های مجوزی دولتی است.
استان افزون بر پنج میلیون نفری اصفهان ۲۴ شهرستان دارد.