مهاباد- ایرنا- رییس اداره نظازت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: ۴۳۰ فرد سمندر کردستانی و آذربایجانی در زیستگاه‌های اینگونه در حال انقراض شمارش شد.

امید یوسفی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: این سرشماری در ۲ مرحله با حضور ۱۵ نفر از کارشناسان این اداره انجام و در مجموع ۳۵۰ فرد سمندر کردستانی و ۸۰ فرد سمندر آذربایجانی شمارش شد.  

وی اضافه کرد: در این سرشماری، ۱۵۰ فرد سمندر کردستانی در زیستگاه "سارده‌کوهستان" بوکان، ۱۰۰ فرد در زیستگاه "قلات‌شای" مهاباد، ۵۰ فرد در "پردانان" پیرانشهر و ۵۰ فرد در "خرپاپ" سردشت شمارش شد.

 رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی در خصوص زیستگاه سمندر آذربایجانی نیز بیان کرد: این گونه در بین زیستگاه‌های سمندر استان تنها در زیستگاه "تالجار" اشنویه  زیست می‌کند و در قالب این سرشماری ۸۰ فرد از این گونه نیز شمارش شد.

سرشماری سمندر در هر زیستگاه ۲ بار انجام می‌شود در مرحله نخست سمندر علامت‌گذاری شده و در مرحله دوم سمندرهایی که مشاهده می‌شود از نظر علامت‌گذاری مورد پایش قرار می‌گیردیوسفی افزود: سرشماری سمندرها در هر زیستگاه‌ها  ۲ بار انجام می‌شود، در مرحله نخست سمندرهای مشاهده شده علامت‌گذاری شده و در مرحله دوم سمندرهایی که مشاهده می‌شود از نظر علامت‌گذاری مورد پایش قرار می‌گیرد تا آمار دقیق‌تری از تعداد سمندرها در آن زیستگاه به دست بیاید.

وی با اشاره به اهمیت سرشماری این نوع دوزیست در طبیعت افزود: در این پایش، جویبارهای منطقه مورد بررسی می‌گیرد و بعد از جمع‌آوری آمار، برنامه‌ریزی‌های لازم برای حفاظت از سمندرها توسط سازمان مرکزی و اداره نظارت بر حیات وحش استان انجام می‌گیرد.

رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست آذربایجان‌غربی گفت: در گذشته ناآگاهی جوامع بومی و محلی از وضع سمندرهای ایران باعث کاهش جمعیت این گونه جانوری شد بنابراین آموزش و اطلاع‌رسانی می‌تواند در حفاظت بیشتر از این گونه‌های ارزشمند نقش مثبتی داشته باشد.

یوسفی با بیان اینکه اینگونه به دلیل حساس بودن به شرایط محیطی، همواره با آسیب‌های بسیار جزیی و آلودگی بسیار کم منابع آبی از بین می‌روند، افزود: در سال‌های گذشته به دلیل خشک شدن چشمه‌ها و تغییر کاربری آنها و شکار آنها توسط پرندگان و مارها این گونه نادر بسیاری از زیستگاه‌های خود را از دست داده و در شمار گونه‌های در حال انقراض قرار گرفته است.

سمندر از راسته دوزیستان دُمدار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته به‌شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده و زیستگاه آن چشمه‌سارها، جویبارها و آب‌های روان و زلال است.

این‌گونه دارای سر پهن، طول سر با عرض آن تقریباً برابر، پوزه گرد، چشم‌های برجسته، بدن و دم قوی، فاقد تاج پشتی و به رنگ سیاه براق همراه با لکه‌های زرد رنگ روشن به اشکال حلقه‌ایی، قلابی و نیم دایره است و خال‌های زرد این گونه به طور غیر منظم در پشت بدن قرار دارند.

در اصطلاح محلی به این گونه جانوری "بوکه کانیله" و "کانی‌بوک" گفته می‌شود که به معنی عروس چشمه است و این نامگذاری حاکی از آن است که تنها در چشمه‌های با آب روان و صاف قابل مشاهده است.

تاکنون، هفت گونه سمندر به نام‌های سمندر غارزی، سمندر کوهستانی لرستانی (امپراطور)، سمندر کوهستانی کردستانی (خال زرد)، سمندر کوهستانی آذربایجانی، سمندر آتشین، سمندر تاج‌دار جنوبی و سمندر جویباری ایرانی در کشورمان شناسایی و نامگذاری شده است.

این‌گونه جانوری علاوه بر آذربایجان‌غربی در مناطق غربی استان‌های کردستان و کرمانشاه نیز شناسایی شده است.