ثبت این آثار جایگاه فارس به عنوان پایتخت فرهنگی و تاریخی ایران اسلامی را در بین سایر استان های کشور ارتقا داده و این استان در بسیاری بخش ها رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.
از منظر فعالان حوزه میراث فرهنگی، ثبت ملی و جهانی آثار تاریخی، این نمادهای تمدنی را بیشتر در کانون توجه قرار می‌دهد و صیانت از آنها را ببشتر می‌کند.
بنا بر اعلام اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگی فارس، آمار آثار ثبت شده این استان در برخی حوزه ها در دولت تدبیر و امید با تمام آثار ثبت شده گذشته در فهرست ملی و بین المللی برابری می کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: آثار غیرمنقول تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۹۲ ، ۲ هزار و ۸۴۵ اثر بوده که در حال حاضر به سه هزار و ۶ اثر افزایش یافته است.
مصیب امیری افزود: در زمینه آثار منقول تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی تا سال ۱۳۹۲ هیچ ثبتی وجود نداشت اما از سال ۱۳۹۲ تا پایان ۱۳۹۸، ۸۸ اثر ثبت شده است.
وی ادامه داد: آثار ثبت جهانی استان فارس تا سال ۱۳۹۲، چهار مورد بوده که با ثبت پرونده‌های جدید، هم اینک ۱۱ اثر را شامل می شود.
این مقام مسؤول بیان کرد: در ثبت جهانی محور ساسانی در سه شهرستان فیروزآباد، کازرون و سروستان هفت اثر تحت یک عنوان به ثبت رسید که کار بسیار بزرگی بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس گفت: آثار معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی تا سال ۱۳۹۲، ۳۲ مورد بوده که در حال حاضر به ۷۹ مورد رسیده است.
امیری افزود: همچنین آثار تاریخی طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی در سال۱۳۹۲، چهار اثر بوده و در حال حاضر به ۳۲ مورد رسیده است.
وی ادامه داد: آثار ثبت شده ملی در سراسر کشور حدود ۳۳ هزار اثر ثبتی است که سه هزار و ۶ اثر آن مربوط به استان فارس است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس گفت: حدود ۱۰ درصد آثار ثبت شده ملی مربوط به فارس است که این استان رتبه اول را در کشور دارد.
امیری افزود: همچنین ۲۴ اثر ثبت جهانی در کشور وجود دارد که پنج عنوان آن مربوط به استان فارس است که یک پنجم آثار جهانی کشور مربوط به فارس است.
وی ادامه داد: در میراث معنوی ۷۹ عنوان اثر داریم که رتبه فارس در این زمینه نیز قابل توجه است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس گفت: در حوزه صنایع دستی بحث ثبت شیراز به عنوان شهرجهانی صنایع دستی و ثبت جهانی منبت آباده از کارهای شاخص صورت گرفته است.
آثار ثبت شده غیر منقول تاریخی فارس در فهرست آثار ملی در دولت تدبیر و امید
آثار غیرمنقول تاریخی ثبت شده استان فارس در دولت تدبیر و امید در فهرست آثار ملی شامل تل اسب کشونی فسا، قلعه قدمگاه لار، حمام کوهنجان سروستان، معدن سنگ پودنه فیروزآباد، کتیبه پهلوی سراب سیاه رستم، تل نارتکونی فسا، چله گاه کوه آب مرغی شیراز، قنات عنوه لارستان، بند عماد آباد مرودشت، خانه شهیدان اشراق جهرم، خانه احمد توجه شیراز و محوطه باستان شناختی و بقایای چهارطاقی تنگاب شیراز است.
از دیگر آثار ثبت شده جدول شیرین و فرهاد ممسنی، محوطه تل سبز بایگان فیروزآباد، تل سفیدک زرین دشت، بقعه پنجشیر فیروزآباد، خانه و برکه آقا(آیت الله آیت اللهی) لارستان، خانه شکراله زمان ثانی شیراز، خانه کشمیری شیراز، مجموعه کاروانی چاه تلخ جهرم، محوطه باستان شناختی دشت قنبری سروستان، خانه غلام کامکار(فریدونی) شیراز، خانه احمد حجت شیراز و خانه حسین بذرافشان شیراز است.
همچنین در دولت تدبیر و امید خانه میرزاخان امین رز (منصوری) شیراز، محوطه باستان شناختی تپه پوستچی شیراز، محوطه باستان شناختی تپه بئرگال گراش، خانه کریم طالبان فرد شیراز، مجموعه سنگ نگاره های کوه کهتون وخاتون بوانات، محوطه تاریخی خانه گبریهای تادوان جهرم، محوطه باستان شناختی تل آقا جمالی فسا و محوطه باستان شناختی هرمنگان بوانات در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
از دیگر آثار غیرمنقول ثبت شده می توان به محوطه باستان شناختی تل کمین حسن آباد مرودشت، قبرستان تاریخی دریس کازرون، قبرستان تاریخی کراچ شیراز، محوطه باستان شناختی تل دومنه فسا، محوطه باستان شناختی تل خندق ماهخرد گراش، عکاسخانه مانی شیراز، خانه طربر شیراز، خانه نجیب زاده لارستان، خانه پدرام انجوی (پاکیاری) شیراز، حمام دهباشی گراش، خانه شهیدان عظیمی گراش، مسجد و حسینیه کردها شیراز، مدرسه رازی (مدرسه فرصتیان) شیراز و خانه آناهیتا انجوی(خانه نامداری) شیراز اشاره کرد.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس از سال ۱۳۹۲ تا کنون توانسته است حمام تادوان جهرم، خانه دایان انجوی( خانه عدالتی) شیراز، خانه سوخکیان (ارجمند) شیراز، خانه ملازاهدی جهرم، خانه فروغی (خدابنده شیرازی) شیراز، کاروانسرای علی آباد جهرم، عمارت و باغ شوریده شیرازی، خانه رونق زاده شیراز، کاروانسرای سروی نی ریز، مسجد شکراله خان شیراز، حمام گچینه شیراز، عمارت و باغ معین الدوله شیراز، خانه نواب اکبر(معزالدوله) شیراز و خانه سادات شریفی شیراز را در فهرست آثار ملی ثبت کند.
از دیگر آثار ثبت شده طاق اسکورو شیراز، خانه یثربی شیراز، خانه موسوی شیراز، حمام گازرون جهرم، خانه شاهوران شیراز، خانه رستگار(شادمانی نسب) فسا، خانه شهید عباسعلی مسلمی جهرم، محوطه باستان شناختی تل جنگی ۲ مرودشت، قلات سورمق(سورمه) نی ریز، محوطه باستان شناختی میان تل (تل نیمه) نی ریز، خانه فاتح نی ریز، خانه بیات پور شیراز، خانه حسینی جهرم، خانه سجادی جهرم، خانه اعتمادالملک (نعیمی، عابدی) شیراز و تل باشیخی لامرد است.
همچنین بقایای قلعه بلبلی لامرد، آسیابهای ترمان لامرد، مسجد جامع فدشکویه فسا، کلات سرخو لامرد، خانه سبزه زار و روزیطلب شیراز، تمب میر حسنی لامرد، تل منده لامرد، تمب سید مهدی لامرد، قلعه گبری شیرینو لامرد، سیلوی شیراز، جبه خانه شیراز، خانه حمیدرضا جهان بکام شیراز، چاپخانه مهرگان شیراز، قنات خبار نی ریز، قنات شادابخت نی ریز و قنات آباد زرتشت نی ریز در دولت تدبیر و امید در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
از دیگر آثار غیرمنقول ثبت شده در دولت یازدهم و دوازدهم می توان به قنات لای حنا نی ریز، تم های احمدآباد نی ریز، حمام حاج محمد حسن و حمام شیر نی ریز، قنات مش رفیع نی ریز، محوطه و گورستان روستای حسین آباد سورمق نی ریز، قنات دهویه نی ریز، قنات میبد نی ریز، حمام آقاباباخانی شیراز، جداره شهری سردرگاراژ فردوسی شیراز، خانه فرشادی لارستان، قلعه مهنشایی لامرد، مجموعه سنگ نگاره های تنگ کوهی لامرد، خانه کریمی شیراز، پنج برکه گراش، خانه عادل یزدی شیراز، خانه خوشخو شیراز، کارخانه نساجی شیراز، قلعه گبری جهرم و اشکفت فاروق مرودشت اشاره کرد.
همچنین در دولت تدبیر و امید قنات باشا شبانکاره و میرشکاری فیروزآباد، خانه احمد علی پاکباز شیراز، گورهای توده سنگی کفترک شیراز، عرق گیری معدل الملک شیراز، قلعه قزل ارسلان شیراز، مسجد جامع مرودشت، قلعه کهنه و قبرستان فیشور لارستان، گورستان جوادیه شیراز، تل قلعه خدومی خنج، تمب گلی خنج، مسجد سیف الدین گراش، مسجد الزهراء نی ریز، خانه برکت شیراز، تل خندق کهنویه خنج، خانه معتمدی نی ریز، خانه حاجی باقرآقا غفوری لارستان، مدرسه زمانی لارستان، تپه قربانقلی پاسارگاد و قبرستان جاماسب جهرم به فهرست آثار ملی اضافه شده است.
از دیگر آثاری که از سال ۱۳۹۲ تا کنون در استان فارس در فهرست آثار ملی ثبت شده، بافت تاریخی روستای قلات شیراز، برکه حاج علی اکبر لارستان، تل جو انبویه لامرد، برکه عبدالله خانی لارستان، خانه علیپور گراش، غار شفق(تیهویی) جهرم، چهار انبار ارد گراش، تل سفید الف و ب مرودشت، تل قربانلک مرودشت، بقایای قلعه مراد آباد مرودشت، بنای تاریخی آرین شیراز، آب انبار زبکو خشت لامرد، حمام گشنکان شیراز، دخمه های دره مال مرودشت و تل قلعه ترمان لامرد است.
از دیگر آثار ثبت شده می توان به محوطه دارکان فسا، کوشک فرعی باغ عفیف آباد(باغ گلشن)شیراز، دخمه تنگ خزینه ارسنجان، تپه قلعه ملاخداخواست ممسنی، آب انبارهای مرکزی شهر لامرد، محوطه تاریخی ایزدخواست آباده، آب انبار هفت تنان شیراز، تل هزارمنی مرودشت، زورخانه آستانه شیراز، تیمچه گل شیراز، تاسیسات آبی پسکل لارستان، پل آسعدی مرودشت، آب انبارهای سعیدا گراش، تل لفا خنج، خانه حاج میرزا رحیم دهقان استهبان و خانه شاکری شیراز اشاره کرد.
آثار منقول ثبت شده استان فارس در دولت تدبیر و امید
آثار منقول تاریخی ثبت شده استان فارس در دولت تدبیر و امید در فهرست آثار ملی شامل کتیبه خشایار شاه، کتیبه ساخت کاخ مشکویه خشایارشاه،مجسمه سر خشایارشاه، مجسمه سگ ناتمام از سنگ سیاه، اجر لعابدار با خط میخی، سینی با نقش اردک، قطعه سنگ با نقش گل دوازده پر، گردنبند از سنگ عقیق، قمقمه سفالی نخودی، دهانه اسب از جنس فلز مفرغ، کاسه سفالی، هاون سنگی از سنگ یشم است که این آثار در موزه تخت جمشید قرار دارد.
از دیگر آثاری که در موزه تخت جمشید قرار دارد و در دولت تدبیر و امید به ثبت فهرست آثار ملی رسیده می توان به بشقاب سنگی از سنگ یشم، بشقاب سنگی از سنگ مرمر، لیوان سنگی از سنگ مرمر، قرقره از فلز مفرغ
میخ سر طلا، میخ طلا، سینی مستطیل از سنگ، بوته فلزی ذوب فلزات، شالی ستون، لوح گلی۱، لوح گلی۲، لوح گلی۳، لوح گلی۴، مهر استوانه ای، مهر استامپی، گوش سنگی، گلدان مرمر با چهار پایه مجوف، عطردان مرمر، ظرف سه پایه یشم با پنجه های شیر، بشقاب پایه دار از سنگ مرمر و بخشی از مجسمه گاو اشاره کرد.
از دیگر آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی از سال ۱۳۹۲ تا کنون، قرآن تاشی خاتون، قرآن ابراهیم سلطان، درپوش استودان برزین با کتیبه پهلوی، سنگ قبر پناه با کتیبه پهلوی، سنگ قبر نیکداد و برزیدک با کتیبه پهلوی، سنگ قبر آذرشب (نیروگاه ) با کتیبه پهلوی، پیکره گاو- مرد بیشاپور و نقش برجسته های کاخ والرین (۱۷ مورد) است که این آثار در موزه بیشاپور کازرون قرار دارد.
از دیگر آثار منقول ثبت شده در دولت تدبیر و امید می توان به قلمدان کشویی ابراهیم شیرازی ۳۶۷، قلمدان کشویی لاکی بر زمینه مشکی۳۷۰، قلمدان لاکی فتح الله شیرازی۳۷۳، قلمدان جعبه ای لاکی زرافشان۳۹۱، قلمدان لاکی صادق الوعد ۱- ۳۹۴، قلمدان لاکی صادق الوعد ۲- ۳۹۲، قلمدان کشویی لاکی بر زمینه قهوه ای -۳۹۳، قلمدان کشویی لاکی با نقش برگ ، قاب آیینه هشت ضلعی- ۳۷۲، قاب آیینه بیضی شکل- ۳۷۱، جعبه آرایش لاکی ۱- ۳۹۰، جعبه آرایش لاکی ۲- ۶۰۹، جعبه آرایش لاکی ۳-۳۸۹، تابلو نقاشی لطفعلی صورتگر شیرازی (۱۶ تابلو)، تابلو نقاشی محمد حسین شیرازی- ۱-۹۰۹ و تابلو نقاشی محمد حسین شیرازی- ۲- ۹۰۸ اشاره کرد که این آثار در موزه پارس شیراز قرار دارند.
آثار طبیعی فارس ثبت شده در فهرست آثار ملی در دولت تدبیر و امید
آثار طبیعی ثبت شده استان فارس در فهرست آثار ملی شامل چشمه قصر یعقوب، درخت چنار مظفرآباد و مجموعه درختان چنار خورجان در شهرستان خرم بید، درختان سرو قبرستان کوار کهنه و درختان سرو کهنسال چهارباغ قوامی در شهرستان کوار، درخت کهنسال بی بی حور گاره و درخت چنار شاهزاده محمد جهرم، درختان کهنسال بنه بن دشت در شهرستان زرین دشت، درخت سرو کوشک بیدک در شهرستان شیراز و درخت سرو کهنسال کلانی در شهرستان کازرون است.
از دیگر آثار طبیعی ثبت شده درختان چنار کهنسال امامزاده ده زیارت، درختان کهنسال تا(داغداغان) قدمگاه محمد حنیفه، درختان چنار کهنسال امامزاده بزم، درخت کهنسال تا(داغداغان) سیمکان، درخت چنار کهنسال فخرآباد، درخت سرو کهنسال منج، درخت چنار کهنسال سیمکان، درختان نارون (بوز)کهنسال پیر کدویه، درختان چنار کهنسال قدمگاه محمد حنیفه، درختان چنار کهنسال مهدی آباد، درختان کهنسال نارون (بوز) قدمگاه محمد حنیفه، درخت چنار کهنسال مسجد ابوالفضل بادبر، درختان چنار کهنسال چشمه پیر کدویه، درخت چنار کهنسال امامزاده بی بی خاتون، توتستان کهنسال روستای امامزاده بزم، درخت کهنسال زبان گنجشک پیر کدویه، درخت چنار کهنسال حسین کویتی و درخت توت کهنسال امامزاده بی بی خاتون در شهرستان بوانات است.
آثار معنوی فارس ثبت شده در فهرست آثار ملی در دولت تدبیر و امید
آثار معنوی استان فارس که از سال ۱۳۹۲ تا کنون در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است شامل مهارت تهیه فالوده سنتی شیرازی، سینه زنی قطاری شیرازی، هنر جوک کاری در شیراز، آیین سینه زنی در شهر لار، نمایش سنتی جی جی بی جی، نمایش عروسکی مینا، آب تنی حوض ماهی، مراسم پرچم در شهر دو برجی داراب، دستمال بازی در ایل قشقایی، مراسم کلاه کنی در لطیفی لار، خاتم شیراز، شیوه تهیه مهیاوه، شام غریبان در نوبندگان، آیین شب برات در لارستان و عروسک لیلی دو دستی است.
از دیگر آثار معنوی ثبت شده در دولت تدبیر و امید در فارس، مهارت ساخت منبت سنتی آباده، چرخ بافی در فارس، گلیم سنتی پشت کوه نیریز، مراسم کلوخ پز در اقلید، مراسم رمضونی در شهر لار، مراسم سر کل او در شهرستان لارستان، مراسم چاووشی خوانی اول محرم در بوانات، لباس سنتی مردم اوز، عروسک چشم زخم گراش، مراسم چهارشنبه آخر صفر در لارستان، عروسک بئیک در نورآباد ممسنی، مراسم حلیم پزان در شهرستان اقلید، مهارت تهیه قورمه شکمی در استان فارس، مهارت تهیه دست بافته ششه درمه در عشایر فارس و روش ساخت نقاره در استان فارس
است.
همچنین عید گردی در شاه رستم بوانات، سروخوانی در بین زنان لر در منطقه دشمن زیاری، نمد مالی سپیدان، آبغوره گیری در شهرستان دشمن زیاری، شیره پزی در استان فارس، مهارت تهیه کلوچه و مسقطی در مراسم سوگواری، مهارت تهیه حلوای سی ین در شهر ارسنجان، مهارت تهیه حلوای میده در منطقه دشمن زیاری، مهارت تهیه حلوای ارده زرقان، مهارت تهیه حلوای مسقطی لاری، مهارت ساخت کاشی هفت رنگ شیراز، مراسم شنبه اول سال در شهر نی ریز، موسیقی سنتی جهرم، مهارت ساخت کومه در مناطق ییلاقی استان فارس، مهارت رخ دوزی و کاربرد آیینی آن، مهارت رنگرزی پشم در عشایر فارس و مهارت خوس دوزی و خوس بافی در جنوب فارس جزو آثار معنوی ثبت شده است.
افزایش تعداد ثبت آثار جهانی فارس از ۴ اثر به ۱۱ اثر
در دولت تدبیر و امید با تلاش های صورت گرفته از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس محور ساسانی به عنوان یک پرونده شامل هفت اثر تاریخی در شهرستان های کازرون، فیروزآباد و سروستان به ثبت رسید که با ثبت این آثار تعداد آثار ثبت شده جهانی فارس از چهار اثر به ۱۱ اثر افزایش یافت.
محور ساسانی شامل کاخ ساسانی در سروستان، مجموعه فیروزآباد شامل شهرگور، بنای موسوم به آتشکده و کاخ اردشیر، قلعه دختر و مجموعه آثار دوره ساسانی بیشاپور کازرون شامل شهر تاریخی بیشابور، نقوش برجسته تنگ چوگان و غار شاپور است.
پیش از این چهار اثر تاریخی فارس به ثبت جهانی رسیده بود که مجموعه پاسارگاد، بقایای باغ های پاسارگاد ، باغ ارم و تخت جمشید را در بر می‌گرفت.