به گزارش روز یکشنبه دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر مریم واعظ جلالی با اشاره به این که الگوی سنی مبتلایان به کووید - ۱۹ تغییر پیدا کرده است، اظهار داشت: متاسفانه تعدادی از افراد جوانی که هیچ بیماری زمینه ای ندارند، نیز با وخامت حال عمومی شدید به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرده اند.
وی افزود: همه گیری ویروس کرونا و مطالعات اخیر نشان می دهد کرونا تابع هیچ قانونی نیست و حتی ممکن است جوانان را با عوارض جدی روبه رو کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که تعداد ذرات ویروسی و میزان در تماس بودن افراد با آنها در عوارض بیماری ناشی از آن اثرگذار است، خاطرنشان کرد: این ویروس توانایی آلوده کردن نوزادان، کودکان، جوانان و به طور کلی همه گروه های سنی جامعه را با عوارض مختلف دارد؛ بنابراین ویروس کرونا همه افراد را در تمام طیف های سنی تهدید می کند.
پاسخ ایمنی فردی؛ تعیین کننده عوارض عفونی کووید - ۱۹
وی تاکید کرد: به طور کلی بیماری زایی و عوارض عفونی کووید- ۱۹ به پاسخ ایمنی بدن هر فرد بستگی مستقیم دارد و این مهم با ژنتیک هر فرد در ارتباط است.
واعظ جلالی توضیح داد: ممکن است یک عامل ویروسی مشترک وارد بدن دو نفر شود و هر یک از این افراد پاسخ های مختلفی در مواجهه با ویروس داشته باشند، به عبارت ساده تر یک ویروس مشترک می تواند در بدن یک نفر به عنوان عامل کشنده و تهدید کننده حیات تلقی شود و در بدن فرد دیگر بیماری بدون علامت ایجاد کند.
وی گفت: کروناویروس جدید از خانواده ویروس هایی است که احتمالا نمی توان با پروتکل مشترک افراد را درمان کرد؛ بنابراین صرفا ژنتیک و سیستم ایمنی هر فردی در نحوه واکنش به بیماری می تواند در ادامه روند درمان نقش تعیین کننده داشته باشد.
این ویروس شناس خاطرنشان کرد: در رویارویی با کرونا اگر چنانچه سیستم ایمنی هر فردی با پاسخ مناسب وارد عمل شود، این ویروس دفع می شود.
وی درباره وخامت بیماری کووید - ۱۹ در افرادی که مبتلا به بیماری نقص سیستم ایمنی بدن هستند نیز گفت: ممکن است بخشی از سلول های بدن این افراد مثل سلول های ریه که بسیار شکننده است، زمانی که به کرونا آلوده می شود از بین برود. به این ترتیب بدیهی است شکلی که از عوارض بیماری کووید ۱۹ دیده می شود، ناشی نحوه برخورد سیستم ایمنی بدن است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: به معنی دیگر ویروس کرونا نمی تواند به تنهایی باعث مرگ و میر و عوارض شدید بیماری باشد بلکه پاسخ سیستم ایمنی فرد به بیماری می تواند عامل کشندگی این ویروس را بالا ببرد.
وی با اشاره به این که شناسایی زوایای مختلف بیماری ناشی از کرونا نیازمند تحقیقات مستمر است، افزود: تحقیقاتی که بر پایه آنالیز ابعاد مختلف بیماری کووید ۱۹ باشد می تواند پاسخگوی نیازهای درمانی به این ویروس باشد.
واعظ جلالی ادامه داد: تا امروز تمام تحقیقات گواه این مطلب است که کرونا صرفا یک نوع ویروس است و به یک شکل از فردی به فرد دیگر منتقل می شود و صرفا همانند تمام ویروس ها تغییرات کوچک ژنتیکی در سطح ماده این ویروس رخ داده است.
وی با تاکید بر اینکه وجود آنتی‌بادی علیه ویروس کرونا در بدن فرد مبتلا به معنای غیر آلوده بودن او نیست، گفت: آنتی‌بادی کاملا خنثی کننده ویروس نیست و نمی‌توان به دلیل وجود آن به بهبودیافتگان کرونایی مجوز تردد و رفتارهای پرخطر بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سطح جامعه داده شود.
تفاوت مشخص و معناداری در رفتار ویروس مشاهده نشده است
این ویروس شناس توضیح داد: تنها زمانی تغییرات ویروس ها می تواند اهمیت ویژه ای داشته باشند که منجر به تغییر رفتار، ظاهر و عملکرد ویروس شود. درحال حاضر می توان ادعا کرد که تفاوت مشخص و معناداری در نحوه رفتار ویروس از شروع پیک اول تا به امروز گزارش نشده است.
وی عادی انگاری بیماری را از جمله مهمترین عوامل ابتلای بیشتر جوانان به کرونا دانست و افزود: متاسفانه برخی افراد توصیه های بهداشتی را نادیده گرفته و این بیماری را شوخی تلقی می کنند. همچنین برخی به دلیل طولانی شدن زمان همه گیری با این ویروس از رعایت توصیه های بهداشتی خسته شده اند. این مسائل می تواند فاکتورهای بالقوه ای برای افزایش آمار مبتلایان باشد.
واعظ جلالی ارتقای سطح آگاهی مردم از طریق اطلاع رسانی درست و به موقع را راه حل مناسبی برای کاهش بار بیماری کووید ۱۹ دانست و توضیح داد: رسانه ها و فعالان فضای مجازی باید از اشاعه شایعات و اخبار جعلی بپرهیزند و با تمام توان برای ارتقای سلامت جامعه فعالیت کنند.
وی تاکید کرد: وخیم تر شدن اوضاع ابتلا به کرونا می تواند اثرات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.
واعظ جلالی با اشاره به این که مقایسه عوارض و واکنش های بدن افراد نسبت به مواجهه با این ویروس به هیچ عنوان فاکتور قابل قبولی برای فرضیه تغییر شکل و یا جهش ژنتیکی ویروس نیست، توضیح داد: به طور مثال از دست دادن حس بویایی و چشایی می تواند واکنش طبیعی بدن یک فرد به ویروس کرونا باشد و ابتلای فرد دیگری به همین بیماری ممکن است علائم دیگری مثل مشکلات گوارشی و یا تنفسی را در پی داشته باشد. این موضوع به این معنی نیست که ویروس تغییراتی داشته یا دچار جهش شده بلکه احتمالا واکنش طبیعی بدن هر فرد برای مقابله با این ویروس متفاوت بوده است.
وی تاکید کرد: برای اظهار نظر قطعی در این زمینه باید مطالعات علمی مورد استناد قرار گیرد که از نظر علمی ثابت کند که ویروس به دلیل جهش ژنتیکی یا تغییر شکل خود توانایی بیماریزایی متفاوتی پیدا کرده است و بنابراین، این مطالعات باید در سطح آزمایش های معتبر مورد تایید باشد.
آیا کرونا ویروس جدید عفونی تر شده است؟
وی با استناد به برخی مطالعات جهانی درباره سویه جهش یافته کرونا ویروس خاطرنشان کرد: این مطالعات نشان می دهد ویروسی که احتمالا در حال حاضر در حال چرخش است، سویه جهش یافته کروناست؛ ولی با این مشخصه که بر شدت عوارض آن اضافه یا کم نشده است.
وی توضیح داد: علائم بیماری ویروس جهش یافته کرونا تغییری نداشته است و صرفا بیماری عفونی تر است؛ چرا که تعداد بیشتری ویروس در بدن مبتلایان تکثیر شده است و این امر در مورد توانایی ویروس هوشمندی نظیر کرونا بدون تردید غیر قابل تصور نیست.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به طور کلی و در نهایت نسخه های توانمند و جهش یافته ویروس ها در طبیعت ماندگار می شوند و این جهش ها باید به شکلی باشد که ویروس در طبیعت باقی بماند.
وی خاطرنشان کرد: ویروس کرونا مدام در حال چرخش میان میزبانان زنده خود است و بنا ندارد تمامی این میزبان را قربانی کند؛ چرا که همانند سایر ویروس ها هوشمند است و تمایل به بقا دارد. بنابراین تمامی افرادی که به کرونا مبتلا می شوند لزوما با عوارض شدید و یا مرگ و میر روبرو نمی شوند و به این شکل بقا و ماندگاری این ویروس در طبیعت تضمین می شود.
واعظ جلالی درباره افزایش ابتلای موارد کرونا در کودکان نیز توضیح داد: یکی از عمده ترین دلایل تغییر رفتار اجتماعی افراد جامعه است و اگر در بازه زمانی ادعا می شد کودکان دچار کرونا نمی شوند؛ کاملا اشتباه و باوری غلط بود، چرا که کودکان نیز همانند بزرگسالان به کرونا مبتلا می شوند و یکی از دلایل کاهش آمار آلودگی در کودکان صرفا به دلیل پایین بودن سطح تماس کودکان با ویروس بوده است.
وی تاکید کرد: با بالارفتن آمار مبتلایان شاهد افزایش آمار کودکان مبتلا به کرونا نیز هستیم و این موضوع با افزایش آمار مبتلایان و تنوع در پاسخ به بیماری ارتباط مستقیم دارد.
این ویروس شناس ادامه داد: پاسخ ایمنی می تواند یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین سرنوشت یک عفونت ویروسی باشد؛ به همین دلیل حتما ژنتیک افراد نیز اهمیت دارد.
وی گفت: یکی از مهمترین مواردی که در مورد کرونا مطرح است همه گیری این ویروس در سطح جهانی است؛ به شکلی که نسل های این ویروس در گوشه گوشه دنیا با شباهت بسیار زیاد از نظر تنوع ژنتیکی، خصوصیات ساختمانی و نیز عوارض بیماری در بدن میزبان در حال چرخش است.
مشابهت ژنتیکی ویروس کرونا در سراسر دنیا
واعظ جلالی خاطرنشان کرد: غربالگری مبتلایان به ویروس کووید نشان از این دارد که ویروسی که بطور مثال در ووهان چین، فرانسه، ایران و یا در آمریکا در حال چرخش است، تقریبا با علائم و عوارض مشابه و بالاترین سطح تشابهات ژنتیکی، افراد را درگیر می کند.
وی درباره تولید واکسن و تلاش هایی که برای تولید واکسن انجام شده نیز توضیح داد: به طور کلی واکسن ها در این خانواده ویروسی می تواند ایمنی کوتاه مدت ایجاد کند و این موضوع که آنتی بادی ها تا چه میزان قدرت مهار ویروس را دارند، باید طبق مطالعات و نتایج تحقیقات مشخص شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ایجاد ایمنی کوتاه مدت در کرونا ویروس ها توسط واکسن ها را یکی از احتمالات مطرح شده در زمینه تولید واکسن این بیماری دانست و خاطرنشان کرد: حتی ایجاد ایمنی کوتاه مدت در افراد نیز می تواند کاهش بار بیماری در سطح جامعه و در ادامه کاهش فشار کاری کادر بهداشت و درمان را در پی داشته باشد.
وی تاکید کرد: ایجاد و تولید واکسن برای بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند، می تواند راه حل مناسبی باشد.
واعظ جلالی با بیان این که تولید داروهای موثر مقابله با کرونا ویروس می تواند روزنه امیدی برای کاهش عوارض این ویروس باشد، خاطرنشان کرد: با توجه به این که این ویروس از مولکول های زیادی برای ادامه بقای خود استفاده می کند، به نظر می رسد کشف و تولید داروی موثر برای مهار این مولکول ها و درمان مبتلایان موثرتر و دست یافتنی تر باشد.
وی با تاکید بر این که ویروس کووید ۱۹ برای بقای خود نیازمند رسیدن به تعادل لازم با میزبان خود در طبیعت است، خاطرنشان کرد: رفتار این ویروس در مقایسه با اعضای مشابه خانواده خود مثل ویروس سارس و یا مرس نشان می دهد آینده روشن و دقیقی را نمی توان برای چگونگی بقا یا از بین رفتن کامل این ویروس پیش بینی کرد؛ چرا که نتیجه این تحقیقات نیازمند بررسی ابعاد مختلف زندگی ویروس کرونای جدید است و متاسفانه اطلاعات برای بررسی روند تکاملی ویروس اندک است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی توضیح داد: در حال حاضر بیشترین اولویت کادر بهداشت و درمان تشخیص به موقع بیماران مبتلا به کرونا و ارائه درمان مناسب است.
وی گفت: باید مطالعات تکاملی درباره تغییرات ویروس کرونا در بالاترین سطح انجام شود. به طور مثال مشخص شود ویروس بعد از چند بار تغییر و ابتلای موارد جدید دچار جهش می شود؟
واعظ جلالی از امیدواری برخی محققان و کارشناسان نسبت به ضعیف شدن کرونا همانند ویروس سارس و مرس خبر داد و افزود: به نظر می رسد رسیدن جامعه به سطح ایمنی بالا می تواند میزان چرخش ویروس را کاهش دهد.
تست های سرولوژی تعیین کننده مصونیت از بیماری نیست
وی ادامه داد: هنوز مطالعات دقیقی در مورد افرادی که برای بار دوم به کرونا مبتلا شده اند و یا این که چه عوارضی را تجربه کرده اند وجود ندارد. تست های سرولوژی به هیچ عنوان نمی تواند این اطمینان کامل را به افراد بدهد که در مقابل بیماری مصون هستند یا خیر.
این ویروس شناس تاکید کرد: هنوز در سراسر دنیا این مساله که آنتی بادی های ضد ویروسی به عنوان تله ای برای به دام انداختن ویروس به حساب بیاید، مورد تایید قطعی نیست. این موضوع که آیا می توان به نتایج آزمایش های کیت های تشخیصی بر پایه سرولوژی اکتفا کرد، نیازمند بررسی، مطالعه و شناخت زوایای مختلف این کرونا ویروس جدید است.
وی خاطرنشان کرد: ترسیم نقشه راه ایمنی در مقابل ویروس کرونا نیازمند بررسی دقیق تر و مطالعات بیشتر است.
واعظ جلالی درباره هوابرد بودن ویروس کرونا نیز توضیح داد: برخی از دانشمندان سراسر دنیا مقالاتی را منتشر کرده اند که افراد مبتلا که در فضاهای سرپوشیده بوده اند، ویروس کرونا را به سایرین منتقل کرده اند. بنابراین از این تحقیقات این گونه برداشت می شود که در گام اول باید فاصله ایمنی به خصوص در فضاهای سرپوشیده به بیش از ۱,۵ متر برسد؛ ضمن این که احتمالا انتقال کرونا در فضاهای سرپوشیده از طریق هوا به بالاترین حد خود خواهد رسید.
نترسید، کرونا از پنجره وارد خانه نمی شود!
واعظ جلالی توضیح داد: تاکید بر هوابرد بودن کرونا به این معنی نیست که رفتارهای وسواس گونه، اضطراب و ترس از ابتلا در مردم افزایش یابد. به طور مثال برخی از مردم ترس باز کردن در و پنجره ها را دارند. هوابرد بودن ویروس به این معنی است که در فضاهای مسقف و سرپوشیده می تواند آلودگی اتفاق بیفتد و این هم به این دلیل است که جابجایی و تعویض هوا وجود ندارد.
دریچه های متعدد کولر در یک ساختمان؛ بستری خطرناک برای انتشار آلودگی
وی درباره هواسازها و کولرهای گازی نیز گفت: کولرهای گازی می تواند در فضاهای سربسته منبع آلودگی باشد. هم چنین هواسازهایی که دریچه های متعددی در یک ساختمان دارند و صرفا با مکش هوای اتاق ها و چرخش آن در محیط های مختلف، هوا را خنک می کنند نیز می تواند به راحتی آلودگی را منتشر کند؛ بنابراین باز بودن پنجرها با هدف جریان یافتن هوای تازه ضرورت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه در پایان هشدار داد: باید مطالب مربوط به بیماری از منابع و مراجع رسمی و علمی در دسترس مردم قرار گیرد و از ایجاد هرگونه ترس بی مورد و دامن زدن به شایعات در باره نحوه انتشارآلودگی در بین افراد بپرهیزیم. رعایت پروتکل های بهداشتی نظیر رعایت فاصله فیزیکی، استفاده از ماسک، شستشوی مکرر دست ها و حضور نیافتن در محیط های شلوغ و همچنین رعایت شرایط قرنطینه در صورت ابتلا می تواند از مهمترین راهبردهای کنترل این بیماری باشد.