قدرت سرایت‌پذیری کرونا افزایش یافته است

به گزارش روز شنبه دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر مریم واعظ جلالی درباره مهمترین تغییرات ویروس کرونا  از ابتدای شیوع تا به امروز افزود: این تغییرات صرفا با ژنتیک ویروس مرتبط است و به عملکرد حیات ویروس ارتباط ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید براینکه برای بررسی تغییرات ویروس، دسترسی به آزمایشگاه های سطح سه، مطالعات و آزمایش های فراوان ضرورت دارد، گفت: کرونا ویروس، ویروس خاصی است که باید در سطوح بالای ایمنی و در آزمایشگاه های مجهز بررسی شود.

وی ادامه داد: ویروس کووید - ۱۹ (covid۱۹) برای افزایش قدرت انتقال، میزان پروتئین های خود را نیز افزایش داده است.

واعظ جلالی با بیان که کرونا ویروس جدید همانند سایر ویروس ها، میل شدیدی به بقا در طبیعت دارد، تاکید کرد: تحقیقات بیانگر این مهم است که احتمالا تعداد پروتئین های گیرنده سلولی که در سطح ویروس پراکنده شده اند به مراتب از روزهای اول شیوع تا به امروز بیشتر و قویتر شده اند.

این محقق خاطر نشان کرد: به عقیده محققان بسته شدن راه های ورودی انتقال ویروس به کمک ماسک و افزایش رعایت فاصله فیزیکی، فرصت جولان و سرایت پذیری را  محدود تر کرده است؛ بنابراین ویروس ترجیح می دهد اگر چنانچه وارد بدن فردی می شود با قدرت سرایت پذیری بیشتری عمل کند.

وی گفت: در میزان سرایت پذیری کرونا ویروسی که در حال چرخش است، تغییراتی ایجاد شده است، اما این تغییرات، تغییراتی نیست که منجر به تغییرات عملکردی و تغییر نوع بیماری ناشی از عفونت ویروسی شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: تنها چیزی که درباره ویروس تغییر کرده، قدرت انتقال و سرایت پذیری است که این تغییر نیز در راستای تقویت انتقال است تا ویروس فرصت داشته باشد بهتر و موثرتر به حیات خود ادامه دهد.

این متخصص ویروس شناسی تصریح کرد: به دلیل شیوع گسترده و همه گیری بیماری کرونا، افراد با شرایط و پاسخ ایمنی مختلف در برابر این ویروس واکنش نشان می دهند. بیماری زمینه ای، عفونت های مختلف و سایر بیماری ها بر عملکرد ویروس تاثیرگذار است، بنابراین همه مبتلایان یک نشانه و علامت واحد را تجربه نمی کنند.

وی اظهار داشت: نمی توان ادعا کرد حجم بالای تغییرات و تنوع عوارض کرونا در بیماران، همگی مربوط به ویروس است؛ چرا که این کرونا ویروسی نیست که مدتها در بدن بیمار بماند و بتواند چهره بیماری را عوض کند. در نتیجه می توان گفت بیشتر عوارض و نشانه های بیماری که در افراد مختلف، متفاوت گزارش شده، مربوط به پاسخ سیستم ایمنی افراد است.

ویروس کرونا نمی تواند عفونت دائم ایجاد کند

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: برخلاف ویروس عامل بیماری ایدز یا هپاتیت B، ویروس کووید ۱۹ نمی تواند سالها در بدن فرد باقی بماند و مدت زمان ماندگاری آن در بدن افراد کوتاه است. ویروس کرونا نمی تواند عفونت دائم ایجاد کند و بعد از مدتی از بدن حذف می شود.

به گفته این متخصص ویروس شناسی پزشکی، این موضوع که چه عواملی به حذف و یا به بقای ویروس کمک می کند، نیاز به انجام آزمایش های مداوم در آزمایشگاه دارد و به طور قطع نمی توان در سطح بدن میزبان تغییرات کشنده کرونا را بررسی کرد.

متخصص ویروس شناسی پزشکی دانشگاه افزود: تحقیقات بیانگر این است که بررسی تغییرات ویروس با دستکاری پروتئینی سطحی ویروس امکانپذیر خواهد بود. ویروس های جدیدی که پروتئین سطحی آنها تغییر می کند را باید به سلول زنده تزریق کرد تا متوجه شویم رفتار ویروس در سطح سلول زنده چه تغییراتی خواهد کرد یا مثلا در مدل تکثیر، ورود و یا تولید نسل های آینده ویروس تغییراتی ایجاد می شود یا خیر.

واعظ جلالی خاطرنشان کرد: انجام تحقیقات مستمر در محیط آزمایشگاهی محققان را به واکسن و داروی موثر در درمان کرونا نزدیک می کند. بررسی نحوه تکثیر و تغییرات ویروس در محیط آزمایشگاهی امکانپذیر است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی یادآور شد: جمعیت بالایی از ویروس وارد بدن فرد مبتلا به کرونا می شود و تکثیرپیدا می کند. ممکن است در این جریان تعدادی از ویروس ها  تغییر کنند و این تغییر منجر به از بین رفتن آنها شود. ولی اگر چنانچه ویروس تغییر نکند، تکثیر و واکنش های دیگری از خود نشان خواهد داد.

آیا کرونا می تواند سلول های بدن میزبان خود را دستکاری ژنتیکی کند؟

واعظ جلالی در پاسخ به این سوال که آیا کرونا توانایی دستکاری ژنتیکی سلول‌های بدن میزبان را دارد یا خیر، گفت: باتوجه به این که ماندگاری ویروس کرونا در بدن موقتی و کوتاه مدت است، بنابراین نمی تواند با دستکاری سلول نقشی در سرطانی کردن سلول داشته باشد. مثلا ویروس هپاتیت بی با تغییراتی که در ساختار سلول های کبدی ایجاد می کند، می تواند امکان ابتلا به سرطان کبد را در فرد مبتلا بالا ببرد.

وی تاکید کرد: ویروس های توانمند می توانند سلول های بدن میزبان را تحت کنترل قرار دهند. ویروس هایی می توانند باعث تغییر در رفتار در سلول شوند و عملکرد سلول را تغییر دهند که غالبا عفونت های پایدار نیز ایجاد کنند. این ویروس ها مدام در حالت کنش و واکنش هستند و بنابراین یادمی گیرند که چگونه رفتار کنند که هم خودشان زنده بمانند و هم سلول بدن میزبان را دستکاری کرده ولی زنده نگه دارند.

متخصص ویروس شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی یادآور شد: ویروس هایی که تغییرات ژنتیکی در بدن فرد ایجاد می کنند، تغییرات آن ها ادامه دار است و عملکرد سلول را تحت کنترل خود در می آورد و در نهایت نیز رفتار سلول تغییر می کند.

وی با بیان این که ویروس کرونا عفونت کوتاه مدت است، خاطرنشان کرد: از کرونا به عنوان ویروس و عفونتی کوتاه مدت این توقع را نداریم که قابلیتی داشته باشد که سلول های بدن را تا مدتها تحت تاثیر قرار دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: عوارضی همانند اختلالات خواب، تغییر رفتار جنسی و یا ریزش موی فرد مبتلا به کرونا می‌تواند صرفا یکی از عوارض بیماری باشد نه ماهیت ویروس. این نشانه‌ها، عارضه‌های غیرمستقیم ویروس و واکنش سیستم ایمنی میزبان به کروناست؛ چرا که خود ویروس نمی تواند مرکز خواب و یا رفتار جنسی را در مغز کنترل کند.

وی افزود: ویروس عامل بیماری کووید ۱۹ زمانی که وارد بدن می شود برای اینکه اندام های اختصاصی مورد نظر خود را بهتر آلوده کند، به میزان قابل توجهی تکثیر می شود. بدن برای دفاع خود در برابر ویروس ها موادی می سازد که به بروز علایم بیماری ناشی از ویروس منجر می شود.

این محقق ادامه داد: به طور مثال زمانی که به ویروسی همانند آنفلوانزا مبتلا می شویم در ابتدا بدن درد داریم، بی اشتها و یا خسته هستیم و یا برخی علایم دیگر را تجربه می کنیم. ماهیت ویروس بروز هیچ کدام از این علایم نیست، بلکه بدن به محض ورود ویروس به سلول، برای حفاظت خود و سایر اندام ها ماده ای تحت عنوان اینترفرون ترشح می کند.

وی گفت: این ماده باعث می شود  احساس خستگی و بی حالی داشته باشیم. بنابراین این سیستم ایمنی بدن است که در مواجهه با ویروس  واکنشی این چنینی از خود نشان می دهد. به این ترتیب می توان گفت بسیاری از علایم کرونا هم، علت مستقیم ویروس نیست، بلکه صرفا ویروس مکانیسم های مختلف دفاعی بدن را روشن می کند.

توانمندی فوق العاده کرونا ویروس ها برای انعطاف با میزبان

واعظ جلالی خاطرنشان کرد: بسیاری از اپیدمی های نوظهور و جدید ویروسی، بین انسان و حیوان مشترک است. خانواده کرونا ویروس ها توانمندی فوق العاده ای برای انعطاف با میزبان خود دارند؛ به این معنی که زمانی که از یک میزبان به میزبان دیگری جهش پیدا می کنند، خود را با شرایط تطبیق می دهند.

وی تاکید کرد: ویروس کرونا ابزاری در اختیار دارد که به صورت مشترک در بدن حیوان و انسان می تواند به ادامه حیات بپردازد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: محققان نسبت به شیوع بیماری نوظهوری از خانواده کرونا ویروس در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ هشدار داده بودند. در مطالعات پیش بینی شده بود که این ویروس توسط خفاش ها به انسان منتقل خواهد شد که نتیجه آن نیز ایجاد پاندمی اخیر بیماری است که ضمن همه گیری بالا در برخی موارد کشنده نیز هست.

وی با بیان اینکه احتمال ضعیفی برای دست ساز بودن این ویروس وجود دارد، تاکید کرد: بر اساس مطالعات پیشین به نظر می رسد این ویروس بر اثر روال طبیعی زندگی خود و توانمندی زندگی در میزبان های مختلف وارد جامعه انسانی شده است؛ همانطور که در گذشته نسبت به آن هشدارهایی داده شده بود؛ بنابراین احتمال دست ساز بودن این ویروس تقریبا صفر است.