عید قربان که به عنوان یکی از آیین های قدیمی و ابراهیمی محسوب می‌شود و مسلمانان با وجود شرایط شیوع بیماری کرونا به شیوه‌های متفاوت خود را برای این عید بزرگ آماده کرده و آیین های خاصی در این روز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از وسایل حفاظتی برگزار می‌کنند.
در خطه مهاباد نیز با نزدیک شدن به عید سعید قربان حال و هوای شهر رنگ تازه‌ای به خود گرفته و مردم برای خرید وسایل عید از جمله مواد خوراکی، شیرینی و میوه که به آن کاسه جشن گفته می‌شود ، به بازار می‌روند.
هر کدام از افراد خانواده خود را برای این جشن آماده می‌کنند و مهابادی‌ها رسم دارند که در روز عید با پوشیدن لباس‌های نو به عیادت بستگان و دوستان خود بروند و به همین خاطر قبل از عید به تهیه و دوختن لباس محلی که به آن لباس کُردی نیز گفته می‌شود، می‌پردازند اما امسال تا حدودی از این شوق کاسته شده است.
مومنانی که قصد دارند امسال در عید قربان دام سبک یا سنگینی را ذبح کنند یک یا ۲ روز قبل از عید قربان دام مورد نظر را از بازار دام (میدان دواب) خریداری کرده و در محلی نگهداری می‌کنند تا در روز قربان برای ذبح آماده باشد.
چندین موسسه خیریه و ارگان‌های دولتی از جمله بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) برای دریافت و توزیع گوشت قربان بین خانواده‌های نیازمند اعلام آمادگی کرده تا در این شرایط شیوع بیماری کرونا، کمک خیرین زودتر و سالم‌تر به دست خانواده‌های بی‌بضاعت برسد.
امسال حاجی نداریم
مدیر کاروان حج تمتع مهاباد گفت: برای حج تمتع امسال ۲ کاروان در مهاباد با ظرفیت ۲۲۰ نفر آماده اعزام به سرزمین وحی بود که با توجه به شیوع بیماری کرونا و عدم قبول زایران خارجی در عربستان سعودی اعزام این ۲ کاروان به سال بعد موکول شد.
شیرکو سالک افزود: یکی از کاروان‌های مهاباد ۱۳۵ نفر و کاروان دوم ۸۵ نفر ظرفیت دارد و در صورت انصراف و یا مرگ زایری، افراد دیگر جایگزین آنان برای اعزام به سرزمین وحی خواهد شد.
وی اضافه کرد: این زایران فیش حج خود را در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ خریداری کرده بودند و با تشکیل پرونده تمام مراحل اعزام به سرزمین وحی را در سال جاری طی کرده بودند.
اقامه نشدن نماز عید قربان در مساجد
آیین اعلام عید هنگام اقامه نماز عشا روز قبل از عید قربان با استفاده از بلندگو برای مردم محله پخش می‌شود و در آن ابتدا مناجات نامه‌ای توسط یکی از هیات امنای مسجد به زبان عربی و یا کُردی خوانده می‌شود و سپس امام جماعت مسجد با خواندن دعا و نیایش و شکرگزاری از خداوند، عید را اعلام می‌کند.
حاضران در مسجد نیز با سردادن تکبیرهای "الله اکبر ، الله اکبر ، الله اکبر ، لا اله الا الله و لا هو اکبر ، الله اکبر" با آهنگ و ریتمی خاص از فرا رسیدن عید قربان استقبال می‌کنند، اما امسال قرار است این آیین برگزار نشود.
اقامه نماز عید قربان در صبح روز عید و قبل از طلوع خورشید در مساجد برگزار می‌شود که در ابتدا چند آیه قرآن تلاوت شده و سپس امام جماعت خطبه‌ای در مورد قربان و فضیلت‌های آن بیان می‌کند و در پایان نماز ۲ رکعتی عید به جماعت اقامه می‌شود.
امسال با شیوع بیماری کرونا مجمع روحانیون مهاباد اعلام کردند که به خاطر شیوع بیماری کرونا نماز جماعت عید اقامه نمی‌شود و مومنان در این روز از حضور در مساجد خودداری کنند.
مسوول دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت مهاباد گفت: امسال بر اساس اعلام ستاد مقابله با کرونا شهرستان، هر گونه اقامه نماز و تجمع در مساجد ممنوع است و نمازگزاران تا زمان اعلام این ستاد نباید در مساجد حضور پیدا کنند.
حجت الاسلام حیدرعلی پوراحمدی افزود: این موضوع از طریق پیامک به روحانیون و ائمه جماعت مساجد شهری و روستایی اعلام شده است و همگان ملزم به رعایت این دستور هستند.
وی اضافه کرد: از دوم اسفند ماه سال گذشته با توجه به شیوع کرونا، دستور تعطیلی مساجد و اماکن مذهبی از سوی ستاد مقابله با کرونای شهرستان ابلاغ شده و تاکنون دستوری مبنی بر بازگشایی این اماکن از این ستاد صادر نشده است.
رییس دفتر کانون مساجد شهرستان مهاباد نیز گفت: هم اکنون ۵۸ مسجد در مناطق شهری و ۲۳۰ مسجد در مناطق روستایی این شهرستان فعال هستند و در تمامی این مساجد روحانی و ائمه جماعت حضور دارند.
محمد ارجمندی افزود: کار بازگشایی مساجد تنها با دستور ستاد مقابله با کرونا شهرستان و با همکاری روحانی و هیات امنای مساجد برگزار می‌شود و تاکنون دستوری مبنی بر این بازگشایی صادر نشده است.
صرف غذای عید در نوبت صبحانه
در بسیاری از خانواده‌های مهابادی بساط عید قربان در صبح زود روز عید شروع می‌شود و مادران به همراه دخترهای جوان باید برای پختن غذای عید از شب قبل مقدماتی بچینند.
مهابادی‌ها رسم دارند غذای عید را در وعده صبحانه میل کنند و بیشتر خانواده‌ها برای عید پلو و خورشت می‌پزند و سفره خود را با انواع سالاد، انواع ترشی، نوشابه و دوغ محلی که در آن قزوان و شوید و گل اضافه شده، زینت می‌دهند.
پس از بیدار شدن اعضای خانواده و رسیدن مهمانان (دختران و پسران ازدواج کرده) سفره عید پهن شده و همگی دوران آن جمع می‌شوند و غذای عید که بسیار مفصل است در نوبت صبحانه صرف می‌شود.
در برخی خانواده‌ها برای نهار نیز مهمانان تازه از راه می‌رسد و در این خانواده‌ها خوردن غذای عید در نوبت نهار نیز تکرار می‌شود و بعضی خانواده‌های نیازمند برای تهیه غذای عید منتظر دریافت گوشت‌های قربان خواهند بود.
شرایط ذبح دام برای قربان
هر ساله در حاشیه شهر مهاباد بازارهای ویژه دام و احشام قربان نیز دایر می‌شود و دامداران دام‌های ویژه قربانی خود را در چند روز قبل از عید قربان برای فروش می‌آورند و کسانی که قصد قربانی دارند، با سر زدن به این بازار دام قربانی خود را انتخاب می‌کنند.
این بازار اغلب تا غروب روز عید نیز دایر می‌ماند و خریداران می‌توانند در این روز نیز برای خرید دام به این بازار ویژه بیایند که امسال فعالیت این بازار نیز تا حدودی محدود شده است و خرید دام به صورت آنلاین انجام می‌شود.
خانواده هایی که دامی برای قربانی دارند، باید کار خود را شروع کرده و حیوان مورد نظر را در خانه ذبح کنند و پس از تمیز کردن، یا آن را برای تقسیم به مسجد محل می‌برند یا اینکه خود آن را در مقادیری در حدود یک کیلوگرمی تقسیم کرده و به در منزل خانواده‌ها می‌برند.
در روستاها رسم این گونه است که گوشت های قربانی را به مسجد برده و در آنجا طبق فهرست بین اهالی روستا تقسیم می‌کنند و برای خانواده های پرجمعیت و خانواده‌هایی که میهمان عید دارند سهم بیشتری گذاشته می‌شود.
خانواده‌هایی که از توان مالی بیشتری برخوردار هستند، یک راس گاو و خانواده‌هایی که توان مادی کمتری دارند یک راس گوسفند یا بُز را برای ذبح آماده می‌کنند.
امام جمعه مهاباد در خصوص ویژگی حیوانی که برای قربانی انتخاب می‌شود، گفت: حیوان باید از سلامتی کامل برخوردار بوده و هیچ گونه عیب ظاهری و بیماری نداشته باشد و خیرین در صورت امکان از ذبح دام در محیط خانه خودداری کنند.
ماموستا عبدالاسلام امامی افزود: اگر خیرین دام سنگین (گاو و گاومیش) برای قربانی انتخاب می‌کنند باید حداقل سه ساله باشد و اگر دام سبک (گوسفند و بُز) انتخاب شود باید حداقل یک ساله باشد و اگر این شرایط رعایت نشود قربانی مورد قبول نیست.
وی اضافه کرد: ثواب قربانی کردن هر راس دام سنگین به هفت نفر و هر راس دام سبک به یک نفر می‌رسد و خیرین به صورت مشارکتی نیز می‌توانند دام سنگین را برای قربانی خریداری کنند.
امام جمعه مهاباد با اشاره به اینکه برخی خیرین دوست دارند که ذبح دام در محیط خانه انجام شود اظهار داشت: در این صورت کسانی که در امر ذبح دام، قطعه‌قطعه کردن، بسته‌بندی و توزیع گوشت دام نقش دارند، از ماسک و دستکش استفاده کنند.
ماموستا امامی از مومنان خواست در عید قربان از دید و بازدیدهای عیدانه خودداری کنند تا تجربه بد افزایش بیماران مبتلا به کرونا در عید رمضان امسال تکرار نشود و شهروندان برای تبریک عید و تجدید دیدار با خانواده‌های خود از تلفن و سایر نرم‌افزارهای مربوطه استفاده کنند.
نظارت ۶ گروه دامپزشکی بر ذبح دام ویژه عید قربان
رییس شبکه دامپزشکی مهاباد گفت: ۶ گروه نظارتی این شبکه برای اطمینان از سالم‌بودن دام‌های قربانی، بر ذبح دام در عید سعید قربان نظارت کرده و خدمات رایگان ارایه می‌دهند.
عباس آغاز افزود: این اقدام شبکه دامپزشکی به منظور تضمین سلامت مصرف‌کنندگان گوشت قرمز و پایش‌های دام به لحاظ شناسایی احتمالی بیماری‌های مشترک بین دام و انسان و ارایه خدمات به همشهریان در روز عید قربان اجرا می‌شود.
وی اضافه کرد: ۲ گروه ثابت در محل کشتارگاه دام و اداره شبکه دامپزشکی و چهار گروه سیار شامل ۱۰ نفر بازرس عملیات نظارت و بازرسی لاشه‌های کشتاری را در سطح این شهرستان انجام خواهند داد.
رییس شبکه دامپزشکی مهاباد گفت: در روز عید قربان کشتارگاه مهاباد نیز به صورت رایگان کار ذبح دام‌های قربان را با حضور ناظران شرعی و بهداشتی انجام می‌دهد و لازم است خیرین به منظور رعایت مسایل بهداشتی، ذبح دام را در کشتارگاه انجام دهند.
وی اضافه کرد: کشتارگاه صنعتی دام مهاباد یکی از کشتارگاه‌های فعال و مجهز در جنوب آذربایجان‌غربی است و این کشتارگاه به سامانه پیش‌سرد و بازرسی قبل و پس از کشتار مجهز است که از انتقال بیماری‌های خطرناکی مثل تب کریمه-کنگو به مصرف کنندگان جلوگیری می‌شود.
وی اظهار داشت: شهروندان در صورت تمایل برای نظارت و ذبح بهداشتی و شرعی دام‌ها و کسب اطلاعات بیشتر از ساعت هشت تا ۱۳ روز عید سعید قربان با شماره تلفن‌های ۴۲۴۴۲۲۲۸ و ۴۲۴۴۲۲۲۹ تماس بگیرند.
وی از شهروندان خواست در روز عید قربان با توجه به شیوع بیماری کرونا پروتکل‌های بهداشتی شامل استفاده از ماسک و دستکش و فاصله اجتماعی را رعایت کنند و گوشت حیوان تازه ذبح شده را به مدت ۲۴ ساعت در دمای مناسب در درون یخچال قرار دهند.
"آغاز" با اشاره به اینکه نگهداری گوشت تازه در دمای صفر تا چهار درجه سانتی‌گراد از انتقال ویروس‌های سل، تب‌مالت و تب‌خونریزی‌دهنده کریمه-کنگو جلوگیری می‌کند، به شهروندان توصیه کرد از تماس دست با ترشح، خون و لاشه دام‌های ذبح شده قبل از ۲۴ ساعت پیش از سردگذاری در داخل یخچال جدا خودداری و برای قطعه کردن گوشت تازه، جگر و سایر آلایش‌ها حتماً از دستکش استفاده کنند.
راه‌اندازی ۶ پایگاه بهزیستی جمع‌آوری نذرهای عید قربان
رییس اداره بهزیستی مهاباد گفت: ۶ پایگاه بهزیستی، نذرهای مربوط به عیدقربان را جمع‌آوری و به دست مددجویان این شهرستان می‌رساند.
مهران یوسفی افزود: مراکز توانبخشی و بهزیستی فعال در سطح شهرستان همزمان با عید سعید قربان کمک‌های اهدایی را که اغلب گوشت بوده، مشروط به ذبح بهداشتی در کشتارگاه‌ها از خیّران تحویل خواهند گرفت.
وی ادامه داد: شهروندان می‌توانند در عید قربان امسال کمک‌های نقدی خود را به شماره حساب ۴۱۵۵۰۳۴۵۴۱۵۷۲۸۱۸ یا شماره کارت ۶۳۶۷۹۵۷۰۸۵۴۵۳۱۷۸ واریز کنند.
رییس اداره بهزیستی مهاباد با بیان اینکه در عید قربان سال گذشته بیش از ۸۰۰ کیلوگرم از سوی خیّران به این اداره اهدا شد، گفت: امسال نیز مبالغ نقدی و گوشت قربانی اهدا شده پس از جمع‌آوری با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در اسرع وقت در اختیار مددجویان بهزیستی قرار می‌گیرد.
یوسفی تاکید کرد: طبق تصمیم کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیر سازمان بهزیستی و به منظور پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، همچنین تامین و حفظ سلامت کارکنان و مقیمان مراکز تحت پوشش این سازمان در سراسر کشور، برگزاری هرگونه جشن و مراسم به صورت گردهمایی حضوری در مراکز و موسسات تحت پوشش سازمان بهزیستی ممنوع است.
هم‌اکنون از جمعیت ۲۴۰ هزار نفری مهاباد، چهار هزار و ۳۸۰ نفر دارای پرونده معلولیت در بهزیستی هستند که حدود نصف آنها به صورت ماهانه بین ۶۵ تا ۶۵۰ هزار تومان مستمری دریافت می‌کنند.
راه‌اندازی ۲ قربانگاه کمیته امداد در مهاباد
مدیر کمیته امداد امام خمینی (ره) مهاباد گفت: امسال ۲ قربانگاه در مسجد جامع و اداره کمیته امداد امام خمینی(ره) مهاباد راه‌اندازی شده و خیرین می‌توانند دام‌های خود را به این ۲ قربانگاه بیاورند.
حسین خضری افزود: در این ۲ قربانگاه لاشه دامی که در کشتارگاه ذبح شده، با رعایت اصول بهداشتی بسته‌بندی شده و در اولین فرصت در اختیار خانواده‌های نیازمند قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: شماره حساب ۰۱۱۰۷۶۳۷۴۹۰۰۱ بانک ملی با شناسه واریز ۸۸۰۲۳۷۵۵۸ برای جمع‌آوری کمک‌های خیرین در این شهرستان تعیین شده تا این کمک‌ها نیز قبل از روز عید قربان در اختیار نیازمندان قرار گیرد.
مدیر کمیته امداد امام خمینی (ره) مهاباد با اشاره به کمک‌های خیرین در عید قربان سال گذشته نیز گفت: سال قبل در عید قربان، مجموع بیش از ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال کمک نقدی و غیرنقدی جمع‌آوری و در بین خانواده‌های نیازمند توزیع شد.
۶ هزار و ۴۵۰ خانوار مهابادی با ۱۲ هزار نفر زیر چتر حمایتی کمیته امداد امام خمینی(ره) قرار دارند که از این تعداد، هزار و ۵۰ دانش آموز، ۷۳۱ ایتام و محسنین و ۱۱۰ نفر دانشجو هستند.
طبق یک سنت ابراهیمی هر سال در عید قربان (۱۰ ذی‌الحجه)، مومنان بر حسب وسع مالی خود، همزمان با مناسک حج، دام را ذبح کرده و گوشت حاصل از آن را در بین خانواده‌های بی‌بضاعت توزیع می‌کنند و امسال عید قربان مصادف با ۱۰ مرداد است.
عید امسال به عنوان غریبانه‌ترین عید قربان در تاریخ اسلام است که در شرایط سخت کرونایی برگزار می‌شود و انتظار می‌رود شهروندان برای جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری از دید و بازدیدها خودداری کنند و آیین‌های ویژه عید با فاصله‌گذاری اجتماعی و به صورت محدود برگزار شود.