حجت الاسلام مصطفی جلالی روز یکشنبه با اشاره به ابلاغ دستورالعمل ضوابط برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم به استان ها و سازمان تبلیغات اسلامی در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: مهمترین ویژگی پروژه مراسم ماه محرم این است که پیچیده ترین پروژه دوران کرونای ماست. چون فراگیری و شمول مراسم محرم و تنوع آن تقریبا بی نظیر است و هیچ پروژه اجتماعی دیگری در زمان کرونا با این وسعت و تنوع نداشتیم.
وی افزود: اصل این تصمیم شجاعانه بود که مراسم را تعطیل اعلام نکنیم. چون جریان شیعه انگلیسی و رسانه های خارج از کشور بنا داشتند در دوران تعطیلی مراسم محرم، تصویر زشت و غیرعاقلانه‌ای به جامعه منتقل کنند؛ کما این که در اوایل شیوع ویروس کرونا نیز اینگونه بود و در ماه محرم ماده خام این تصویر و ظرفیت آن برای آنان فراهم می شد.
این عضو کارگروه هماهنگی برگزاری مراسم ماه محرم و صفر ادامه داد: لذا با این تصمیم، می توان ضمن مدیریت صحنه، تصویر واقعی از فرهیختگی مومنان و هیئت ها را به نمایش بگذاریم و آن تصویر مخدوش را به حاشیه ببریم.
جلالی با اشاره به پیچیدگی ها و سختی های تدوین این دستورالعمل گفت: یکی از مهمترین ویژگی های این دستورالعمل همین نکته مدیریت صحنه به جای تعطیلی است که منجر به ارائه یک تصویر مخدوش از فضای هیات ها به کشور می شد.
هیچ سازمان و نهادی توان برگزاری چنین مراسمی را در این وسعت و ابعاد را ندارد و باید گفت مسئولیت اصلی اجرای مراسم ماه محرم و صفر بر عهده مردم است و ستاد مرکز مقابله با کرونا با ابلاغ این دستورالعمل، مسئولیت هماهنگی و نظارت بر حسن اجرای دستورالعمل را به سازمان تبلیغات اسلامی سپرده است.
معاون سازمان تبلیغات از راه اندازی سامانه های اطلاع رسانی برای هیئت ها و مردم خبر داد و گفت: نکته مهم در مدیریت مراسم این است که مردم در برگزاری این مراسم مشارکت می کنند و اگر مردم وارد صحنه مدیریت این مراسم نشوند، کار بسیار سخت و به تعبیری دیگر آن تصویر درستی که می خواهیم به جامعه مخابره شود، ایجاد نمی شود.
جلالی با بیان این که پس از ماه مبارک رمضان ستادی در سازمان تبلیغات اسلامی برای پیگیری مسائل مربوط به جلسات عزاداری آغاز به کار کرد، ادامه داد: ما به فرهیختگی و فرهنگ مردم تکیه می کنیم ولی عناصری نیز برای برخورد با بعضی از موارد تخلف در دستورالعمل دیده شده است که به عنوان نمونه می توان به نیروی انتظامی و دادستانی اشاره کرد که دستورالعمل ابلاغی، وظایفی را بر عهده آنان نهاده است.
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری روز پنجشنبه (۱۶ مرداد) در جلسه کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به فرا رسیدن ماه محرم، درباره آیین‌های سوگواری در این ایام اظهار داشت: با عنایت به اقتضائات جامعه دینی ایران، امکان و نحوه برگزاری مراسم‌های عزاداری، به شکل منطقی از سوی کمیته‌های مختلف ستاد ملی مقابله با کرونا طراحی شده است و از این مرحله به بعد آنچه مهم است، مسئولیت‌پذیری برگزارکنندگان و متولیان مراسم‌ها و مراعات خود مردم است.
وی افزود: مجددا تاکید می‌کنم که امسال متولیان مراسم عزاداری حضرت اباعبدالحسین (ع) فقط مسئول برگزاری شکوهمند این مراسم‌ها نیستند، بلکه در ابتدا مسئول صیانت از سلامت و جان عاشقان و علاقمندان به خاندان پیامبر (ص)، امام حسین (ع) و یاران باوفایش هستند.
روحانی تاکید کرد: انتظار از دستگاه‌های مرتبط با برگزاری مراسم سوگواری محرم این است تا فرصت باقیمانده، ابتکارات و نوآوری‌های‌شان را برای برگزاری آیین‌های عزاداری، در چارچوب پروتکل‌های بهداشتی به اطلاع مردم برسانند تا این آیین‌ها با کمترین تجمع و عمدتا در فضای مجازی، به شکلی متفاوت که باعث عدم تجمع و احتمال سرایت بیماری می‌شود، برگزار شوند.
حجت الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نیز هفته گذشته در نشست هم‌اندیشی کارگروه برگزاری مراسم محرم ۱۴۴۲ ضمن تأکید بر اهمیت تصمیمات این کارگروه در برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان افزود: باید شیوه‌نامه‌های بهداشتی در خصوص برگزاری مراسم عزاداری اعلام و تکلیف مردم روشن شود تا شاهد تعطیلی هیئات قبل از شروع محرم نباشیم و جریان‌های مختلف ایجاد نشده و به مؤمنان ضرری وارد نشود.
حسین ذوالفقاری رییس کمیته اجتماعی و انتظامی مدیریت بیماری کرونا روز چهارشنبه (۱۵ مرداد) درباره چگونگی برگزاری مراسم ماه های محرم و صفر گفت: دستورالعمل برگزاری ماه محرم که با همکاری وزارت بهداشت و سازمان تبلیغات اسلامی تهیه شده در این جلسه نهایی شد و امروز به کلیه استان ها ابلاغ می شود.
دستورالعمل‌های بهداشتی عزاداری ماه محرم
دبیرخانه کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا امروز (یکشنبه) دستورالعمل و ضوابط برگزاری مراسم ماه محرم و صفر را ابلاغ کرد که بر اساس این دستورالعمل سازمان تبلیغات اسلامی موظف است با تشکیل کارگروه برگزاری مراسم عزاداری و مشارکت نمایندگان هیئت ها، مداحان، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان بسیج، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های مرتبط این دستورالعمل را اجرایی کند.
بر اساس این دستورالعمل، مراسم عزاداری ماه محرم صرفا در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله حداقل دو متر از هر طرف و تجمعات حداقلی برگزار می شود، زمان برگزاری مراسم نیز حداکثر باید دو ساعت باشد، جابه جایی هیئت ها، دسته‌روی و استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه ممنوع است، اما سینه زنی و زنجیرزنی (با زنجیرشخصی) در فضای باز و بدون جا به جایی مجاز است.
همچنین استفاده مستمر از ماسک برای همه شرکت کنندگان در مراسم عزاداری ماه محرم و صفر ضروری است و فاصله گذاری حداقل دو متری در همه مراحل این مراسم باید رعایت شود، ضمن اینکه پیش بینی های لازم برای برگزاری مراسم جایگزین به صورت غیرحضوری در جاهایی که امکان برگزاری حضوری مراسم حضوری نیست باید انجام شود.
بر اساس این دستورالعمل برگزاری برخی مراسم خاص مانند یوم العباس در زنجان، نخل گردانی در یزد، تشت گذاری اردبیل، شیرخواران، قالیشوران اصفهان و غیره به دلیل تجمع، تراکم و جا به جایی و ضروت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری ممنوع است و این مراسم فقط باید در اماکن و فضاهای دارای مجوز سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شود.
برگزاری مراسم نماز جماعت در مساجد حداکثر به مدت یک ساعت در اماکن سربسته دارای شرایط بهداشتی و تهویه با یک چهارم ظرفیت و رعایت فاصله گذاری حداقل دو متری از هر طرف و استفاده از ماسک و همراه داشتن وسایل شخصی بلامانع است.
در مورد نذورات نیز در دستورالعمل ماه محرم آمده است: هر گونه پذیرایی در حین برگزاری مراسم عزاداری، ممنوع است و نذورات صرفا باید در قالب مواد غذایی خشک یا خام توزیع شود و برپایی هر نوع ایستگاه صلواتی توزیع نذورات و چای در همه استان‌ها و شهرستان‌ها ممنوع است.
مسئولیت نظارت بر اجرای این پروتکل با سازمان تبلیغات اسلامی است و در صورت تخلف در مرحله اول به هیئت ها، حسینیه ها، مساجد و مداحان تذکر کتبی داده می شود و در صورت تکرار تخلف، ممنوعیت و قطع ارائه خدمات عمومی، یارانه ای و پشتیبانی اعمال می شود و در مرحله سوم مجوز به مدت شش ماه لغو و متخلف به مرجع قضایی معرفی می شود.
در این دستورالعمل مسئولیت هر یک از دستگاه‌های مرتبط مشخص شده و از رسانه ها خواسته شده توصیه های بهداشتی مبنی بر رعایت اصول پیشگیری از ابتلا را انتشار داده و محتواهایی لازم را به روش های مختلف برای آموزش همگانی به منظور رعایت اصول بهداشتی انجام دهند و از انتشار مطالب انحرافی، جناحی، حاشیه ای، اختلافی، تقابلی و مطالب با منبع هویت نامعلوم پرهیز کنند.
طراحی و ترویج الگوهای جدید عزاداری از جمله هر خانه یک حسینیه با نصب پرچم جلوی در منازل و برگزاری جلسات سخنرانی آنلاین و ترویج ایجاد پویش نذر ماسک و نذر ارزاق از دیگر بندهای این دستورالعمل است.