نظریه‌های مختلفی در خصوص ازدواج و تاثیر آن بر زندگی انسان وجود دارد. در هر حال نمی‌توان از تاثیر عمیق این نیاز اساسی بر زندگی افراد غافل بود. ازدواج به عنوان اصلی‌ترین و سالم‌ترین راه رفع نیازهای جسمی، عاطفی و اجتماعی انسان، باعث ارتقای سلامت فردی و اجتماعی میشود.
فرقی ندارد که چه جنسیتی داشته باشیم یا در چه سنی باشیم، به‌هرحال ازدواج و شراکت در زندگی مساله‌ایست که در مرحله‌ای از زندگی ذهن ما را مشغول کرده یا خواهد کرد. هم اکنون ازدواج به‌عنوان اصلی‌ترین دغدغه در جامعه ما و مشکلات پیش رویش جای بحث بسیار دارد. در این میان ازدواج برای اقشار خاص بیشتر باید مورد توجه باشد. این قشرها به دلیل محدودیت هایی که آنها را خاص کرده است، در مقوله ازدواج ممکن است دچار تلاطم های روحی شدید شوند که حمایت متخصصان را نیاز دارد. از جمله این اقشار معلولان هستند باید در کنار مسائل دیگری مانند آموزش، کار و غیر آن برای ازدواج آنان نیز برنامه داشت. امید می‌رود در قانون جامع معلولانبا توصویب بندهایی با قابلیت اجرا، این مساله نیز در نظر گرفته شود.
فکری برای ازدواج معلولان کنید
سارا دختری است که معلولیتش او را از تحصیل و حضور در اجتماع باز نداشته است، دختری پر انرژی که نباید از نقش خانواده‌اش در افزایش اعتماد بنفس و روحیه اش غافل ماند.
وی گفت: خیلی دلم می‌خواهد که فریاد بزنم و به مسوولان بگویم که فکری به حال ازدواج معلولان کنید. من می‌دانم که بچه‌های معلول چه رنجی از مجرد بودن می‌کشند.
سارا افزود: معلولان در حال حاضر به ازدواج بیشتر از اشتغال و مسکن نیاز دارند و من در بسیاری از دختران و پسران مجرد معلول، مشکلات روحی و جسمی می‌بینم که واقعا دردناک است.
وی معتقد ادامه داد: در بسیاری موارد پسران یا دختران غیرمعلولی را دیده‌ام که به خاطر علاقه حاضر به ازدواج با فرد معلول هستند ولی خانواده‌ها مانع این امر می‌شوند که بیشتر از سوی خانواده پسرها این امر مشاهده میشود.
وی خاطرنشان کرد: کاش این افراد قبل از درگیر کردن فرد معلول تکلیفشان را با خانواده‌های خود مشخص کنند تا به روح و عاطفه معلولان آسیب وارد نشود.
می‌خواهم با کسی که دوستش دارم ازدواج کنم
نگین دختری ۴۰ ساله که از سه سالگی به دلیل فلج اطفال روی ویلچر نشسته است، گفت: من به دلیل شرایطی که دارم هرگز ازدواج نکرده ام، با وجود اینکه از ۱۳ سالگی خواستگار داشته‌ام.
وی با بیان اینکه تا کنون پسرهای غیرمعلول نیز قصد ازدواج با او را داشته‌اند، افزود: فرد غیرمعلول در در لحظه تصمیم گیری درگیر عشق، احساسات و عواطف است و به طور منطقی به دردسر زندگی با زن معلول فکر نمی‌کند.
نگین ادامه داد: به همین دلیل ممکن است در آینده نگاهش تغییر کند، و از این رو همیشه به خواستگارهایم پاسخ منفی داده‌ام.
وی اظهار کرد: گاهی از اینکه کسی را انتخاب نکرده‌ام پشیمان می‌شوم چون تنهایی خوب نیست.
نگین افزود: همیشه دلم می‌خواهد که با کسی که دوستش دارم و دوستم دارد ازدواج کنم، زیرا در اینصورت می‌توانیم مشکلات را راحت‌تر تحمل کنیم.
وی با ازدواج معلول با فردغیرمعلول بیشتر موافق است و می‌گوید: ازدواج برای تکامل دو فرد صورت می‌گیرد به نظرم اگر معلول با غیرمعلول ازدواج کند بسیاری از مشکلات را نخواهند داشت.
باید نگاه جامعه به معلول تغییر کند
یک معلول دیگر گفت: من با وجود اینکه مشکل مالی ندارم و خانه هم دارم، اما هنوز در سن ۳۵ سالگی مجرد هستم.
شهریار که شاغل نیز هست افزود: افراد غیر معلول معلولیتم را بهانه جواب ردشان می‌کنند، هرچند من شخصا معلول را ترجیح می‌دهم اما خود دختران معلول نیز دوست ندارند با معلول ازدواج کنند.
وی ادامه داد: باید در جامعه فرهنگ‌سازی شود تا نگاه به معلول تغییر کند؛ ما هم مانند بقیه هستیم و بجای نقص‌های جسمی که داریم، نقاط قوت دیگری داریم.
مسوولان به مشکلات معلولان بیشتر اهمیت بدهند
یک معلول ۳۱ ساله نیز گفت: تاکنون شرایط ازدواج برایم پیش نیامده ،البته خواستگار غیر معلول داشتم که به دلیل مشکلاتی که در زندگی بعضی معلولان با غیر معلول دیدم قبول نکردم.
مهدیه افزود: زندگی با غیر معلول برایم سخت نیست زیرا با وجود اینکه روی ویلچر هستم اما از مادر بیمارم هم پرستاری می‌کنم.
وی ادامه داد: من ازدواج با معلول را بیشتر می‌پسندم چرا که یک درک دو طرفه ایجاد میشود.
مهدیه با ابراز اینکه یک معلول با توجه به مستمری کم و بیکاری همیشه از تنها بودن می‌ترسد، تصریح کرد: کاش مسوولان به مشکلات معلولان بیشتر اهمیت بدهند.
وی خاطرشان کرد: رضایت خانواده‌های افراد معلول بیشتر از سایر افراد اهمیت دارد و من دوست دارم با کسی ازدواج کنم که خانواده‌اش قبول کنند و دوستم داشته باشند.
از احساسات معلولان سواستفاده میشود
یک روانشناس اجتماعی، ازدواج را یکی از مهم ترین دغدغه‌های معلولان عنوان کرد و افزود: ازدواج مساله‌ای است که معلول و غیر معلول نمی‌شناسد، رفع نیازهای روحی و جسمی و تشکیل خانواده در تمام انسان‌ها عمومیت دارد و نمی‌توان آن را انکار کرد.
زهرا فینی افزود: ترس از بی پناه شدن و تنهایی همیشه همراه یک معلول است و ازدواج به‌خاطر حاشیه امنیتی که برای معلول ایجاد می‌کند از نظر روانی بسیار تاثیرگذار است.
وی تاکید کرد: معلولان با آگاهی به ناتوانی‌های جسمی‌خود و نبود امکان ازدواج دچار انزوا می‌شوند و به سرکوب کردن امیالشان اقدام می‌کنند که این مساله آثار مخربی را به همراه دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مشکل ازدواج در دختران معلول بیشتر از پسران است، گفت: این یک واقعیت است که در ازدواج، دختر باید انتخاب شود و این قضیه را برای دختران معلول مشکل‌تر کرده است.
وی ادامه داد: در بسیاری از موارد مشاهده شده که پسران معلول با شغل و حق انتخاب توانسته‌اند شرایط زندگی با یک زن غیرمعلول را برای خود فراهم کنند و شانس ازدواج در آنها بالاتر است.
فینی با ابراز تاسف از سواستفاده برخی افراد از عواطف دختران معلول گفت: این افراد با آگاهی از معلولیت این دختران و با ایجاد وابستگی عاطفی به این امر مبادرت می‌ورزند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر دوستی‌های پیامکی و در فضای مجازی در دختران معلول بسیار رواج پیدا کرده است.
این روانشناس افزود: فضای مجازی فرصتی برای افراد ایجاد می‌کند که می‌توانند معلولیت خود را از فرد مقابل پنهان کنند.
وی ادامه داد: هرچند در بسیاری از موارد، آگاهی فرد مقابل از معلولیت مخاطبشان، موجب طرد از سوی وی و در پی آن بروز افسردگی شدید در دختران معلول میشود.
فینی با اشاره به اینکه در کشورهای توسعه یافته حقوق اجتماعی افراد بسیار با ارزش است، افزود: در کشور ما قانون جامع حمایت از معلولان سال‌هاست که تصویب شده ولی فقط در حد یک قانون و شعار باقی مانده است.
وی تاکید کرد: وظیفه دولت حمایت از افرادی است که به هر دلیل دچار معلولیت هستند.
آسایشگاه پایان اتوبان زندگی یک معلول
یک جامعه شناس و مددکار اجتماعی با بیان شرایط معلولان در گفت: فرد معلول در جامعه و روابط اجتماعی دیده نمی‌شود.
دکتر مصطفی احمدی با بیان اینکه تامین اشتغال، بیمه و مسکن معلول راه را برای ازدواج معلولان هموار می‌سازد، افزود: حمایت همه جانبه دولت، واگذاری خانه مناسب سازی شده (در ورودی، سرویس بهداشتی، سیستم سرویس دهی مهمان) و ماشین مناسب سازی شده از جمله مواردی است که اجرای آن بسیار مهم است.
وی افزود: اعطای وام‌های بی‌بهره، شغل و درآمد کافی، اجرای قانون سه درصد استخدام، واگذاری رایگان منزل که در قانون حمایت بر عهده بنیاد مسکن است نیز باید اجرایی شود.
این جامعه شناس ادامه داد: بسیاری از معلولان با از دست دادن خانواده و حمایت نشدن از سوی سایر فامیل به آسایشگاه‌ها هدایت می شوند و از این رو افزاد معلول به ازدواج در کنار رهایی از تنهایی و رفع نیازهای روحی و جسمی، به عنوان فرار از این سرنوشت نگاه می‌کنند.
وی گفت: شاید اگر بتوان مانند برخی مناطق در جهان، شهرک‌های مخصوص معلولان طراحی کرد که مناسب‌سازی شده باشد و از نگهبان در ورودی تا انجام دهنده طرح‌ها خود معلولان باشند، بسیاری از مسایل زندگی معلولان حل شود و آسایشگاه‌ها پایان اتوبان زندگی آنها نشود.
اجرای صحیح قوانین درباره معلولان، مشکلات را برطرف می‌کند
رییس بهزیستی شهرستان قشم گفت: طبق آخرین سرشماری بیش از ۲ هزار و ۸۰۰ نفر معلولیت در قشم زندگی می‌کنند و از خدمات این اداره بهرمند هستند.
اسماعیل کیانی افزود: در چند سال اخیر ۵۵ مورد ازدواج در بین معلولان قشمی به ثبت رسیده است که در ۱۱ مورد ازدواج‌ها، هر ۲ نفر دارای معلولیت بوده‌اند.
وی ادامه داد: از این تعداد بیش از نیمی از آنها به همراه خانواده و مابقی به صورت مستقل زندگی می‌کنند.
رییس بهزیستی شهرستان قشم تصریح کرد: طبق قانون وام‌های خود اشتغالی و همچنین ساخت مسکن به این قشر تعلق می‌گیرد و اداره بهزیستی همه ساله نسبت به معرفی و راهنمایی ایشان به بانک اقدام می‌کند.
وی افزود: در زمینه مسکن نیز بنیاد مسکن زمین را به صورت رایگان تامین می‌کند و بهزیستی نیز مبالغ ۱۰۰ میلیون ریال به صورت بلا عوض و ۴۰۰ میلیون ریال تسهیلات ساخت مسکن قرض الحسنه را به متقاضیان پرداخت می‌کند.
کیانی ادامه داد: انشعابات آب، برق و گاز و همچنین پروانه صدور ساختمانی ایشان نیز برای یکبار استفاده رایگان است.
وی تصریح کرد: در ماده ۲۶ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، یکی از افراد خانواده این اقشار معاف از سربازی هستند و در صورت ازدواج با زنان دارای معلولیت نیز زوج شامل معافیت میشود.
رییس بهزیستی شهرستان قشم در شرح ماده ۲۷ این قانون تصریح کرد: ساعت کاری بانوان کارمند که همسر یا فرزند ایشان دارای معلولیت است، نیمه وقت است و کارمندان مرد با شرایط مشابه می‌توانند از کسری یک چهارم ساعت به شرط نگهداری در منزل بهرمند شوند.
وی با انتقاد از نبود شرایط استخدام افراد دارای معلولیت افزود: در قانون به صراحت ذکر شده است که سه درصد از ظرفیت استخدامی را به معلولان اختصاص یابد.
کیانی ادامه داد: اما در سال‌های اخیر به جز آزمون آموزش و پرورش، از سهمیه استخدامی سایر سازمان‌ها نتوانسته‌ایم سهمیه‌ای اخذ کنیم.
وی با اشاره به وجود بانک اطلاعاتی افراد دارای معلولیت و متقاضی شغل گفت: در صورت وجود شرایط استخدامی بر اساس اولویت ایشان را معرفی و اطلاع رسانی مناسب را انجام می‌دهیم.
رییس بهزیستی قشم خاطرنشان کرد: از سال ۹۶ تعداد انگشت شماری توانسته‌اند شرایط عمومی و اختصاصی جذب را کسب کنند.
با توجه به وجود قوانین مناسب برای ساماندهی و رسیدگی به افراد دارای معلولیت، با کمی‌تمرکز بیشتر بر مشکلات این عزیزان می‌توان بستر مناسبی برای اشتغال، استفاده از مسکن مناسب و در نهایت ازدواج آنان مهیا نمود؛ و این مهم جز با همکاری و همراهی مسوولان همه نهادها و ادارات دولتی و غیر دولتی میسر نمی‌شود.
همچنین باید برای ایجاد تصویر بهتر از توانایی های این قشر در نزد عموم مردم و نهادینه کردن تصورات مثبت به جای القائات منفی در افکار عمومی تلاش بیشتری انجام شود. امید است مشکلات این قشر رفع شود. همچنین این افراد در جامعه به عنوان افراد عادی مورد پذیرش قرار گیرند و تغییر دیدگاه مردم و مسوولان را شاهد باشیم.