تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آذربایجان و تبریز همواره با محوریت دین و تبلور آموزه‌های شیعی درهم آمیخته و این شهر در سده‌های متمادی، مهد مرثیه سرایی، مداحی، ادبیات عاشورایی و عزاداری‌های مردمی بوده که حتی تحسین مراجع و علمای بزرگ اسلام را نیز موجب شده است.
طی سال های متمادی و چند صد ساله همواره کهن شهر تبریز از چند روز مانده به محرم به طور کامل رنگ و بوی عزا و ماتم به خود گرفته و هیچ محله، خیابان و معبری را نمی توان یافت که در آن پرچم عزای امام حسین(ع) و شهدای کربلا به اهتزاز نیامده باشد؛ البته در این میان نقش محوری و اصلی بر عهده مردم است که به صورت خودجوش، مسجد و محله خود را برای عزای حسین آماده می کنند و شاید همین موضوع عنصر اصلی ماندگاری و پویایی آیین های محرم در تبریز است.
اما شرایط سالجاری به دلیل شیوع ویروس کرونا و اعلام مقررات ویژه برای برگزاری آیین های محرم، برنامه های 4 هزار هیات حسینی و مراسمات عزاداری را با تغییرات عمیق و بی مانندی مواجه کرده است که این تغییر و تحولات در راستای توجه به سلامت و جلوگیری از شیوع بیش از پیش ویروس کرونا می باشد؛ البته سران و روسای هیات ها نیز در نشست های مختلف هم اندیشی در اداره کل تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی همراهی خود با شرایط جدید را اعلام کرده اند.
حفظ سلامت مردم یک وظیفه اجتماعی است
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز با اشاره به اینکه تدوام شیوع بیماری کرونا، حفظ سلامت مردم را به وظیفه اجتماعی تبدیل کرده است، تصریح کرد: از این رو رعایت دستورالعمل های بهداشتی در عزاداری های ماه محرم بسیار لازم بوده و یک ضرورت است.
حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی آل هاشم با بیان اینکه محرم و صفر فرصتی بسیار ارزشمند برای دست گیری از نیازمندان است، اظهار داشت: رعایت دستورالعمل های بهداشتی در عزاداری ها و جهت دهی نذورات به رزمایش کمک های مومنانهدر شرایط کنونی بسیار مطلوب است.
وی اضافه کرد: در مرحله اول رزمایش کمک های مومنانه که شرایط سختی را اقشار آسیب پذیر تجربه می کردند، تدابیر رهبر انقلاب رسالت خدمت رسانی را تسهیل کرد و همه نهادها، ارگان ها و مردم با اعتقاد به آرمان های بلند خود به میدان کمک رسانی آمدند که همنی روند باید در مرحله دوم و همزمان با محرم و صفر تداوم بیشتری داشته باشد.
آل هاشم دهه اول ماه محرم را روزهای مخصوص احسان و نذری مردم برشمرد و گفت: در راستای رعایت دستورالعمل ها و پروتکل های بهداشتی و بهره مندی نیازمندان از این حسنات، مطلوب است که در قالب رزمایش کمک های مومنانه در بین اقشار آسیب پذیر توزیع شود.
وی ادامه داد: همان طور که رهبر انقلاب هم تاکید داشتند عزاداری های ماه محرم و عرض ارادت ها به ساحت مقدس سید و سالار شهیدان باید با رعایت موازین و مقررات بهداشتی ابلاغی از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا صورت پذیرد، چراکه در غیر این صورت نه تنها افراد عزادار بلکه سایر مردم نیز از صدمات کرونا در امان نخواهند بود.
درخواست برای رعابت موازین بهداشتی در برگزاری آئین‌های عزاداری محرم
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی گفت: برنامه های عزاداری امسال در ماه محرم، متفاوت از سال های گذشته است و همه هیئات و دسته های حسینی باید تمام موازین بهداشتی ابلاغی از ستاد ملی کرونا را رعایت کنند.
علیار راستگو با محوریت تبیین دستورالعمل های ابلاغی وزارت بهداشت برای ایام محرم، گفت: تصمیمات ستاد ملی کرونا برای تمامی دستگاه های اجرایی لازم الاجراست و بر همین اساس تمامی دستگاه های اجرایی باید به وظایف خود در این زمینه عمل کنند.
وی به مهم ترین تصمیمات ستاد ملی کرونا در ارتباط با محرم اشاره کرد و افزود: مسئولیت اصلی رعایت پروتکل های بهداشتی در مراسم عزاداری به سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شده و امیدواریم مسئولان هیئات حسینی نهایت همکاری لازم را با عوامل این سازمان و سایر نهادهای مسئول داشته باشند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه ارادت مردم آذربایجان به سید و سالار شهیدان و ائمه اطهار علیهم السلام، زبانزد است، افزود: مقام معظم رهبری نیز بارها در سخنان خود به عزاداری های مردم تبریز و آذربایجان اشاره و از آن تمجید کرده اند.
راستگو ادامه داد: آیین های عزاداری امسال در ایام محرم با شیوه جدید و با رعایت پروتکل های بهداشتی و حساسیت های خاص نسبت به مقابله با شیوع بیماری کرونا برگزار می شود.
وی عنوان کرد: دانشگاه علوم پزشکی به عنوان مرجع تخصصی، بر رعایت دستورالعمل های بهداشتی از سوی هیئات حسینی، نظارت خواهد داشت.
هیات‌های مذهبی برای برگزاری مراسم عزاداری محرم مجوز بگیرند
مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تعداد قابل توجهی از هیات‌های مذهبی برای اخذ مجوز برگزاری مراسم عزاداری مراجعه کرده‌اند، تاکید کرد: که تمام هیات‌ها باید برای برگزاری مراسم‌ها نسبت به اخذ مجوز از این اداره کل تبلیغات اقدام کنند.
حجت‌الاسلام حسن شعبانی اظهار کرد: با مقایسه روزهای منتهی به ماه محرم امسال و سال گذشته نشان می‌دهد که مردم شرایط حساس ناشی از شیوع کرونا را درک کرده‌اند.
وی اضافه کرد: سال گذشته مردم، ۱۰ روز قبل از آغاز ماه محرم و حتی بعد از عید غدیر دسته‌های عزاداری و شاه حسین گویان را برپا می‌کردند، اما امسال با همکاری تمام دستگاه‌ها به ویژه اداره کل تبلیغات اسلامی استان و شهرستان‌ها هیات‌ها شرایط را درک کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: از مردم می‌خواهیم برای حفظ سلامتی خود و هم نوعانشان عشق و علاقه دیرینه و عمیقشان را حبس کنند، هر چند اصل عزاداری پا بر جا است، اما شکل برگزاری مراسم عزاداری متفاوت خواهد بود، مردم شور و اجتماع سال‌های گذشته را با وجود سخت بودن، کنار بگذارند.
حجت الاسلام شعبانی اظهار کرد: بعضی از افراد با چشم گریان از ما سوال می‌کنند که شب تاسوعا را چه کار کنند و این نشان از عشق و علاقه عمیق مردم است.
وی بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی هیات‌های عزاداری تاکید و خاطرنشان کرد: تعهدنامه باید به امضای مسوول هیات رسیده و آدرس و محل برگزاری مراسم عزاداری مشخص شود تا متولیان نظارت بر عزاداری های محرم از محل دقیق، مساحت محل، فاصله استاندارد برای عزاداری و تعداد عزاداران مطلع شوند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز: عزاداری‌های محرم در فضای باز برگزار شود
رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز با تاکید بر ضرورت برگزاری عزاداری های محرم در فضای باز گفت: عزاداری‌ها در شرایطی برگزار شود که امکان کنترل بیماری باشد.
محمد حسین صومی افزود: تصمیم ستاد ملی کرونا بر این است که عزاداری‌ها با تصمیمات و پروتکل‌های ابلاغی ستاد و مباحثی که بارها در کمیته‌ها و جلسات مختلف مطرح شده است، برگزار شود.
وی تاکید کرد: بهتر است عزاداری‌ها در فضای باز برگزار و پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی در آن رعایت شود؛ روز نخست محرم برنامه‌ای در استان نخواهد بود و در سراسر کشور نیز بر سر این موضوع توافق شده است.
وی اضافه کرد: همچنین تاکید داریم افراد مسن به ویژه افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای از حضور در اجتماعات خودداری کنند، زیرا حضور در هر اجتماعی، امکان تکثیر ویروس و گسترش بیماری را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: در مورد مراسم محرم، نگرانی ما بیشتر در مورد کسانی است که به عنوان تماشاگر در مراسم حضور پیدا می‌کنند.
آیین عزاداری شاه حسین گویان و علم گردانی در آذربایجان‌شرقی برگزار نمی‌شود
در راستای صیانت از سلامت مردم و مقابله با ویروس مرگبار کرونا و بر اساس اعلام ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا، مراسم عزاداری «شاه حسین گویان» محرم امسال در آذربایجان‌شرقی برگزار نمی شود.
ستاد برگزاری مراسم محرم آذربایجان‌شرقی امروز چهارشنبه در اطلاعیه ای با اعلام این مطلب افزود: پیروی مذاکرات و مراجعات مردمی در خصوص نحوه برگزاری مراسم محرم به خصوص دستجات «شاه حسین‌گو» و استعلام صورت گرفته استانداری آذربایجان شرقی از دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا، جوابیه کمیته ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا برای اطلاع عموم مردم شهیدپرور و ولایی استان به شرح زیر می‌باشد:
"با احترام، پیرو مذاکره تلفنی روز سه شنبه، مورخ ۲۸/۰۵/۱۳۹۹، در خصوص مصادیق قید شده در تبصره ۱ ذیل بخش سوم؛ دستورالعمل ضوابط برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم و صفر سال ۱۳۹۹" ابلاغیه ۷۱۰۴۵ مورخ ۱۶/۰۵/۱۳۹۹، وزیر محترم کشور به آگاهی می‌رساند همانگونه که در بند مذکور قید شده کلیه مراسم خاص در برخی استان‌ها از جمله «شاه حسین گویان» در آن استان به دلیل تجمع، تراکم و جابه‌جایی و ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری ممنوع می‌باشد".
آیین سنتی «شاه حسین گویان» (شاخسی واخسی) از جمله مراسم های ویژه ایام محرم در آذربایجان شرقی است که از اول محرم تا عاشورا برگزار می شود و شرکت کنندگان در آن با تشکیل صفوف منظم در خیابان ها و شب هنگام به عزادارای سالار شهیدان و ۷۲ یار باوفایش می پردازند.
فرماندار هشترود نیز گفت: آیین علم‌گردانی در روستای چرتقلوی شهرستان به دلیل شیوع بیماری کرونا برگزار نخواهد شد.
امین امینیان با بیان اینکه هرگونه تجمع در عزاداری ها خلاف مصوبات ستاد ملی مقابله با کروناست افزود: امسال همچنین برگزاری مراسم شیرخوارگان علی اصغر و تشت گذاری ممنوع است.
وی اضافه کرد: با توجه به ضرورت رعایت فاصله گذاری اجتماعی، عزاداری های دستجات شاه حسین گویان که به صورت گسترده در چهارراه امام(ره) عجب شیر برگزار می شد برگزار نخواهدشد.
امینیان با بیان اینکه هرگونه تجمع خط قرمز دستورالعمل ستاد کروناست گفت: با افرادی که مصوبات و دستورالعمل ها را رعایت نکنند برخورد می شود.