در ادامه این گفت و گو آمده است: آیا واکسن کرونا کشف شده است؟ تولید واکسن کرونا توسط روسیه و چین به چه میزان صحت دارد؟ ایران چه برنامه‌ای برای خرید یا تولید واکسن کرونا دارد؟ در عزاداری‌های ماه محرم به چه میزان پروتکل‌های بهداشتی رعایت شده است؟ با پایان یافتن فصل گرما، کرونا چه چالش‌هایی را در جامعه ایران پدید خواهد آورد. برای پاسخ به این سوالات «آرمان ملی» با دکتر مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا و رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران گفت‌وگو کرده است. این متخصص بیماری‌های عفونی معتقد است: «متأسفانه بسیاری از عزاداری‌های صورت گرفته متناسب با دستورالعمل‌های وزارت بهداشت نبوده است. وزارت بهداشت زدن ایستگاه، موکب و تکیه‌ها را ممنوع کرده است. این در حالی است که در سطح شهر موکب‌های زیادی راه‌اندازی شده است. از سوی دیگر براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت باید میزان تجمعات بسیار کم باشد. این در حالی است که بسیاری از تجمعات صورت گرفته در عزاداری‌ها با جمعیت زیاد برگزار شده است. در محیط‌های بسته‌ای که کولر روشن است رطوبت وجود دارد و این رطوبت میزان سرایت ویروس را زیاد می‌کند. در چنین شرایطی حتی اگر افراد ماسک نیز بزنند باز احتمال انتقال ویروس وجود دارد. از همه مهم‌تر اینکه در اشک چشم ویروس وجود دارد و کسانی که گریه می‌کنند و دست خود را به همه جا می‌زنند خطرناک است و می‌تواند ویروس را به دیگران انتقال بدهد. توصیه ما این است که عزاداری‌ها به منزل افراد منتقل شود و در منزل خود این کار را از انجام بدهند». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
کشف واکسن کرونا به چه میزان صحت دارد؟
دانشگاه آکسفورد انگلیس پس از شیوع ویروس کرونا تلاش خود را برای پیدا کردن واکسن این بیماری آغاز کرد. این دانشگاه به تازگی عنوان کرده که دستاوردهای مهمی در این زمینه به دست آورده است.این اتفاق در دو مرکز در آلمان و آمریکا نیز رخ داده و این دو کشور نیز برای به دست آوردن واکسن کرونا تلاش‌هایی انجام داده‌اند. این واکسن‌ها در مرحله حیوانی موافقیت‌آمیز بوده و به مرحله انسانی نیز رسیده است. نتایج این تحقیقات موثر بوده اما هنوز نمی‌توان ادعا کرد واکسنی برای بیماری کرونا وجود دارد.
روسیه و چین واکسن کرونای خود را ثبت کرده‌اند. آیا این واکسن‌ها کاربردی است؟
واکسنی که چین ساخته هنوز در مرحله آزمایش است.در شرایط کنونی روسیه عنوان کرده واکسن کرونا را تولید کرده است. این در حالی است که مشکلی که روسیه در این زمینه دارد این است که دیدگاه‌های سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی را نمی‌پذیرد و به تنهایی واکسن را تولید کرده است. به همین دلیل هنوز مشخص نیست ماهیت این واکسن چیست و چه کاربردی خواهد داشت. روسیه به تنهایی ماهیت واکسن را تأیید و روانه بازار کرده است. روسیه هنوز مواد بیولوژیک واکسن تولیدی خود را به مراجع بین‌المللی نداده است. سازمان بهداشت جهانی به همراه مرکز بهداشت اتحادیه اروپا و آمریکا اگر یک واکسن را از نظر پزشکی و علمی تأیید کنند برای ما نیز قابل‌قبول خواهد بود. این در حالی است که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و ماهیت واکسن تولیدی روسیه برای مراکز معتبر جهان مشخص نیست. به همین دلیل نمی‌توان به صورت دقیقی در این باره اظهار نظر کرد.
یکی از نمایندگان مجلس از آمادگی ایران برای خرید دو میلیون دوز واکسن روسیه خبر داده است. آیا این موضوع صحت دارد؟
ویروس کرونا هیچ حساب و کتابی ندارد. به همین دلیل باید واکسن ساخته شده وارد بازار شود و کارکرد آن برای همه مشخص شود. اگر این واکسن واقعا بتواند بیماری کرونا را درمان کند ایران از خرید آن هیچ ابایی ندارد و حتما این کار را خواهد کرد. با این وجود باید صحت این واکسن و کارآیی آن برای همه مشخص شود. نکته مهم اینکه باید مشخص شود این واکسن به چه میزان مصونیت ایجاد می‌کند. در مرحله نخست پزشکان گمان می‌کردند کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند دیگر مبتلا نمی‌شود. با این وجود پس از چند ماه این مسأله زیر سوال رفت و مشخص شد کسانی که به کرونا مبتلا می‌شوند در آینده نیز احتمال ابتلای آنها وجود دارد. به همین دلیل وضعیت آنتی‌بادی این بیماری برای ما مشخص نیست. این وضعیت درباره واکسن نیز وجود دارد. ما هنوز نمی‌دانیم واکسن کرونا را باید سه ماه یک بار بزنیم یا این احتمال وجود دارد هر سال مجبور باشیم این واکسن را بزنیم. خوش‌بینانه‌ترین وضعیتش این است که بگوییم واکسن کرونا را مانند واکسن آنفلوآنزا باید هر سال بزنیم. این وضعیت قابل‌قبول‌تر از آن است که همه مردم دنیا بخواهند هر سه ماه یک‌بار این واکسن را استفاده کنند. ما هنوز افق روشنی درباره واکسن کرونا پیش‌روی خود نمی‌بینیم. تلاش‌های زیادی صورت گرفته و برخی از این تلاش‌ها نیز به مرحله آزمایش انسانی رسیده است. با این وجود هنوز نمی‌توانیم مدعی شویم واکسن بیماری کرونا تولید شده است. بنده امیدوارم تلاش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته، هرچه زودتر به نتیجه مطلوب برسد.
این احتمال وجود دارد که با تولید واکسن نیز همچنان ویروس برای انسان خطرناک باشد؟
بهترین راه در مقابل ویروس‌ها مصونیت طبیعی است که آنتی‌بادی موثر در بدن وجود داشته باشد. برخی از ویروس‌ها مانند سرخک برای یک‌بار که وارد بدن می‌شود دیگر آنتی‌بادی طبیعی در بدن ایجاد می‌شود و فرد برای بار دوم به این بیماری مبتلا نمی‌شود. در مقابل برخی ویروس‌ها مانند تبخال یا زگیل هنگامی که وارد بدن می‌شوند در بدن آنتی‌بادی لازم را تولید نمی‌کنند و احتمال اینکه فرد دوباره مبتلا شود وجود دارد. این وضعیت هنوز درباره بیماری کرونا مشخص نیست که در صورتی که واکسن این ویروس وارد بدن شود آنتی‌بادی دائمی و طبیعی در بدن ایجاد می‌کند یا حالت موقتی و مقطعی دارد. ما امیدواریم واکسن این بیماری حداقل مانند واکسن آنفلوآنزا باشد که هر ساله استفاده شود تا فرد در مقابل بیماری مصون باشد.ما هنوز نمی‌دانیم هر چند یک بار باید واکسن کرونا مورد استفاده قرار بگیرد.
ساخت واکسن کرونا در ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟
در ایران نیز دو مرکز تلاش‌های خوبی در زمینه تولید واکسن کرونا انجام داده‌اند. با این وجود هنوز هیچ‌کدام به مرحله آزمایش انسانی نرسیده‌اند.
چرا بیماری کرونا در ایران با فراز و نشیب همراه بوده است. به شکلی که در برخی مقاطع این بیماری اوج گرفته و در مقابل در برخی مقاطع روند کاهش پیدا کرده است؟
کرونا در اسفندماه سال گذشته در ایران اوج گرفته که با تدابیری که اندیشیده شده پس از مدتی روند کاهش به خود گرفته است. با این وجود پس از مدتی به دو دلیل اعم از جهش ویروس و رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی وضعیت بیماری دوباره در ایران اوج گرفته است. خوشبختانه در هفته‌های اخیر دوباره شاهد روند کاهشی این بیماری در کشور هستیم. جهش ویروس باعث شده بود که اگر یک نفر در خانواده مبتلا شده بود بقیه اعضای خانواده نیز به سرعت مبتلا می‌شدند. این در حالی بود که برخی در این مقطع زمانی با برگزاری تجمعات مانند عروسی و عزا زمینه را برای اوج‌گیری این بیماری در کشور فراهم کرده‌اند. این بیماری تا حدود زیادی به رفتار افراد جامعه بستگی دارد. هر چه پروتکل‌های بهداشتی بیشتر توسط مردم رعایت شود به همان میزان خطر این بیماری کاهش پیدا می‌کند. در شرایط کنونی وضعیت نسبت به ماه‌های قبل بهتر شده و کادر درمانی بیمارستان‌ها از تجربه بیشتری برای مواجهه با این ویروس برخوردار شده‌اند. با این وجود باید منتظر موج بعدی کرونا باشیم.
آیا عزاداری‌هایی که در ماه محرم صورت گرفته در راستای دستورالعمل‌های وزارت بهداشت بوده است؟
متاسفانه بسیاری از این عزاداری‌ها متناسب با دستورالعمل‌های وزارت بهداشت نبوده است. وزارت بهداشت زدن ایستگاه، موکب و تکیه‌ها را ممنوع کرده است. این در حالی است که در سطح شهر موکب‌های زیادی راه‌اندازی شده است. از سوی دیگر براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت باید میزان تجمعات بسیار کم باشد. این در حالی است که بسیاری از تجمعات صورت گرفته در عزاداری‌ها با جمعیت زیاد برگزار شده است. در محیط‌های بسته‌ای که کولر روشن است رطوبت وجود دارد و این رطوبت میزان سرایت ویروس را زیاد می‌کند. در چنین شرایطی حتی اگر افراد ماسک نیز بزنند باز احتمال انتقال ویروس وجود دارد. از همه مهم‌تر اینکه در اشک چشم ویروس وجود دارد و کسانی که گریه می‌کنند و دست خود را به همه‌جا می‌زنند خطرناک هستند و می‌توانند ویروس را به دیگران انتقال بدهند. توصیه ما این است که عزاداری‌ها به منزل افراد منتقل شود و هرکسی قصد داشت برای محرم عزاداری کند در منزل خود این کار را انجام بدهد.
ویروس کرونا به چه میزان در فصل پاییز و زمستان خطرناک‌تر خواهد شد؟
هنگامی که ما عضو یک جامعه هستیم علاوه‌بر اینکه مسئولیت فردی داریم، نسبت به دیگر اعضای جامعه نیز دارای مسئولیت هستیم.در اغلب کشورهای جهان اعضای جامعه با احساس مسئولیت اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی موفق شده‌اند بحران کرونا را کنترل کنند. با این وجود به دلیل طولانی شدن مدت زمان شیوع این ویروس، ادامه این وضعیت برای همه جهانیان خسته و کسل‌کننده شده است. این وضعیت در همه کشورهای درگیر با این بیماری وجود دارد. جامعه ما نیز از این وضعیت مستثنا نیست. اوج بیماری شاید کاهش پیدا کرده باشد اما همچنان روزانه جان انسان‌ها را می‌گیرد و افراد را مبتلا می‌کند.در شرایط کنونی بسیاری از مردم بدون‌توجه به پروتکل‌های بهداشتی در مراکز تجمع حضور پیدا می‌کنند یا در رستوران‌ها غذا می‌خورند. بدون‌شک این وضعیت علاوه براینکه برای خود افراد خطرناک است برای دیگر اعضای جامعه نیز خطرآفرین است. به همین دلیل در شرایط کنونی بنده حضور در رستوران‌ها و مراکز خرید و پرخطر را اقدامی غیرمسئولانه می‌دانم. هر ساله در فصل پاییز شاهد شیوع آنفلوآنزا هستیم. این در حالی است که پاییز امسال متفاوت‌تر خواهد بود و تلفیقی از ویروس کرونا و آنفلوآنزا را شاهد خواهیم بود. خوشبختانه آنفلوآنزا دارای واکسن است. به شهروندان توصیه می‌کنیم جهت پیشگیری، واکسن آن را برنند. اما کرونا فعلا هیچ واکسنی ندارد و باید در پاییز دقت بیشتری داشته باشیم. از سوی دیگر بسیاری گمان می‌کنند کرونا تمام شده و به همین دلیل از ماسک استفاده نمی‌کنند.بدون‌شک این عامل نیز در تشدید بحران کرونا در کشور تأثیرگذار بوده است. هر چه تعداد بیمار مبتلا بیشتر شود به همان اندازه علائم ویروس کرونا متفاوت می‌شود. در ابتدا که ویروس در چین تظاهر پیدا کرد، تب و سرفه از علائم اصلی برشمرده می‌شد اما به‌تدریج با گسترش در سایر نقاط دنیا، نشانه‌های دیگری همچون نشانه‌های پوستی هم از خود نشان داد. بنده معتقدم تنها راه مقابله و پیشگیری با این ویروس، حفظ فاصله‌گذاری فیزیکی، استفاده از ماسک و حتی‌الامکان نرفتن به مراکز پرتجمع است.
آیا این احتمال وجود دارد که با پایان فصل گرما موج جدید و خطرناک‌تری از کرونا در کشور به وجود بیاید؟
بله، این احتمال وجود دارد. با این وجود همه‌چیز به رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط مردم بازمی‌گردد. ویروس کرونا بدون‌حساب‌وکتاب و غیرقابل پیش‌بینی است. به علت اینکه مردم در ماه‌های گذشته فاصله‌گذاری‌های فیزیکی را کاملا رعایت کردند آمار مبتلایان پایین‌تر آمده، اما در حال حاضر برخی مردم فکر می‌کنند کرونا تمام شده و به همین دلیل به زندگی عادی خود برگشته‌اند. ویروس کرونا همچنان یک ویروس پابرجاست و هیچ کشوری در سراسر دنیا نتوانسته است این بیماری را به‌طور کامل درمان و از بین ببرد و ممکن است تا سالیان سال هم با ما همراه باشد. تنها چیزی که توانسته در سراسر دنیا این بیماری را کنترل کند فقط فاصله‌گذاری فیزیکی است. این روزها شاهد هستیم که خانواده‌ها در سایه غفلت از ویروس کرونا و جدی نگرفتن آن، به دورهمی و دید و بازدید پرداخته‌اند و سپس در مراجعه به پزشک، تست کرونای آنان مثبت اعلام شده است. در شرایط کنونی ما اصلاً نمی‌دانیم در پائیز و زمستان با وجود آنفلوآنزا چه بلایی قرار است سر جامعه بیاید. باید خودمان را برای گرفتاری‌های بیشتر آماده کنیم. هیچ چیزی در دنیا معلوم نیست؛ اینکه آیا همه بگیرند مصونیت پیدا می‌کنند یا بعد از مدتی مصونیت از بین می‌رود. به همین دلیل مردم باید پروتکل‌های بهداشتی را اجرا کنند.