به گزارش خبرنگار ایرنا، معماری خانه‌ها و ساختمان‌های قدیمی ایرانی، در فضایی بزرگ و وسیع در یک یا ۲ طبقه، مکانی دلنشین و فرح‌بخش بود، معماری که با صنعتی شدن و نیاز بشر امروز به بلند مرتبه‌سازی، رو به فراموشی رفت. آپارتمان‌سازی و ساختمان‌های چند طبقه، جایگزین معماری سنتی ایرانی شد که رفت و آمد در این ساختمان‌ها را نیازمند استفاده از آسانسور کرد.
تجربه گیر کردن در آسانسور شاید تجربه تلخی باشد هر چند که در اغلب موارد منجر به نجات افراد محبوس در آسانسور شود. تکان‌های شدید و توقف آسانسور در بین طبقات و اضطراب ناشی از حادثه، شاید باعث شود فرد یا افرادی که در آسانسور گیر افتاده اند دیگر برای رفت و آمد از آسانسور استفاده نکنند.
آسانسورهای دستگاه‌های اداری، بیمارستان‌ها و مراکز تجاری که مورد استفاده عموم افراد قرار می‌گیرد باید از نظر رعایت استانداردها توجه ویژه‌ای شود زیرا به دلیل استقاده زیاد همواره در معرض فرسودگی و خرابی هستند.
آسنانسورهای ساختمان های اداری مازندران نیز از این اساس مستثنی نیستند و این روزها حتی آسانسوی نهادهای ارشد استان نیز با تکانه های شدید و به لب رساندن جانتان شما را به مقصد میرسانند. قریب به اتفاق آسانسورهای نهادهای اداری مازندران نه تنها اغلب مواقع خراب هستند، بلکه یا با تکانه های شدید و یا مقصد متفاوت از شما پذیرایی می کنند.
البته وضعیت آسانسور آپارتمان‌های مسکونی کم و بیش به دلیل استفاده کمتر و یا تعمیر و نگهداری مستمر حال بهتری دارند ، اما در همین ساختمان های مسکونی نیز آسانسورهایی هستند که لرزش آنها در حد زلزله است.
اما سوال اینجاست که چند درصد از آسانسور دستگاه‌های اداری، تجاری، خدماتی و امثال آن از استاندارد برخوردار است، چه استانداردهایی باید در احداث آسانسور لحاظ شود و عمده مشکلات آسانسورها چیست؟
تاثیر نگهداری و دانش تخصصی در کاهش حوادث آسانسور
یک مهندس ساختمان درباره استانداردسازی آسانسور ساختمان به خبرنگار ایرنا گفت: افزایش جمعیت جهان و لزوم استفاده از ساختمان‌های بلند مرتبه، باعث شده تا آسانسور یک کالا و یا جابه‌جا کننده افراد در بین طبقات محسوب نمی‌شود، امروز این وسیله پیچیده تکنولوژی، مجموعه‌ای از فناوری‌های نوین است.
مجتبی محمدنژاد افزود: رعایت استاندارد در ساخت، نصب، بهره‌برداری و تعمیر و نگهداری آسانسور در کنار بهره‌مندی از دانش تخصصی در این زمینه، در جلوگیری از حوادث احتمالی آسانسور تاثیرگذار است.
وی با بیان اینکه در ساختمان‌های بیش از سه طبقه با طول مسیر حداکثر ۹ متر باید آسانسور تعبیه شود، تصریح کرد: در ساختمان‌های هشت طبقه، احداث ۲ آسانسور الزامی است.
این مهندس ساختمان درباره تعبیه آسانسور در مراکز بهداشتی و درمانی گفت: در بیمارستان‌های بیش از یک طبقه، وجود حداقل یک آسانسور تخت‌بر الزامی است.
وی خاطرنشان کرد: در ساختمان‌های دارای برق اضطراری، باید حداقل یک آسانسور بتواند از برق اضطراری تغذیه کند و این سیستم هم در هنگام قطعی برق، به شکل خودکار فعال شود.
محمدنژاد نقص فنی در ترمز ، نرمی حرکت آسانسوی و کابل های نگهدارنده را از شایع ترین مشکلات آسانسورها توصیف کرد و گفت: طبق اصول مهندسی آسانسورها باید هر ماه یک بار توسط افراد متخصص بررسی شده تا ایرادات موجود در آن رفع شود.
آمار جدید استاندارد آسانسور تا ۲ هفته دیگر
معاون ارزیابی انطباق استاندارد مازندران درگفت و گو با ایرنا اظهار کرد: نظارت بر آسانسورها از سال ۸۴ بر عهده اداره کل استاندارد گذاشته شده و متعاقب آن و در راستای برون‌سپاری، شرکت‌هایی تایید صلاحیت شدند تا این وظیفه را بر عهده بگیرند.
خدیجه شهمیرزادی با بیان اینکه ۱۹ شرکت بازرسی بر استاندارد آسانسورها در مازندران فعال است، افزود: شرکت های بازرسی ناظر فعالیت شرکت‌های دارای پروانه طراحی و مونتاژ آسانسور هستند و پس از نصب محصول کار نظارت با آنها است.
وی گفت: شرکت‌های بازرسی در مدت پنج روز موظف هستند به درخواست دریافت استاندارد شرکت های مونتاژ رسیدگی کنند و در صورت وجود نقص فنی، نواقص را اعلام کنند تا شرکت طراحی و منتاژ مشکلات را بر طرف کند.
شهمیرزادی تصریح کرد: از حدود ۲ سال قبل با دستور دادستانی برای کنترل بر استاندارد آسانسور ساختمان‌های دولتی، مراکز دانشگاهی، خدماتی، درمانی و دیگر مراکز ورود کردیم، بخشی از ادارات، نواقص را رفع کرده و گواهی استاندارد آسانسور را برای ما ارسال کردند.
وی یادآور شد: از هفته گذشته مجدد مکاتباتی با دستگاه‌های اداری داشتیم تا گواهی استاندارد آسانسور را در مهلت ۲ هفته‌ای برای ما ارسال کنند.
این مسئول خاطرنشان کرد: ۶۰ شرکت دارای پروانه طراحی و مونتاژ آسانسور در مازندران فعال است.
اداره کل استاندارد مازندران وعده داد تا نیمه شهریور ماه اعلام می‌کند که چند درصد از آسانسورهای دستگاه‌های اداری، خدماتی و درمانی از استانداردهای لازم برخوردار است.
برخی آسانسورهای دستگاه‌های اداری به دلیل قدیمی بودن بنا از استاندار لازم برخوردار نیست، تصمیمی هم بر تعویض این آسانسوسرها گرفته نشده است. یکی از نمونه‌های این آسانسورهای قدیمی با لرزش‌های زیاد، مربوط به آسانسور مجتمع اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران در ساری است. آسانسور شورای حل اختلاف در شهرستان ساری هم از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست در حالی که مراجعه‌کنندگان به این ساختمان گاهی باید ۶ طبقه را با این آسانسور طی کنند.
اگرچه مقررات سختی برای ساختمان‌های جدید در رعایت استاندارد آسانسور لحاظ می‌شود اما به نظر می‌رسد ساختمان‌های قدیمی با آسانسورهای غیر استاندارد مورد توجه و رسیدگی قرار ندارند.
افزایش زمان ساخت بنا و استانداردهای آسانسور
معاون عمرانی استاندار مازندران در بحث استانداردسازی آسانسورها و بالابرهای ساختمانی و اداری، به ایرنا گفت: آسانسور یکی از مهمترین اجزاء ساختمان است که مورد استفاده ساکنان واحد مسکونی و یا مراجعه‌کنندگان به مراکز دولتی قرار می‌گیرد و نیازمند اجرای استانداردهای ملی ساختمان است.
مهدی رازجویان اظهار کرد: طبق بخشنامه به همه بخشداری‌ها ابلاغ کردیم از صدور پایان کار برای ساختمان‌هایی که استاندارد آسانسور اخذ نکردند خودداری شود و اگر اطلاعی از صدور پایان کار برای این ساختمان‌ها حاصل شود قطعا با شهردار و مسئول صدور پروانه برخورد جدی خواهد شد.
وی با بیان اینکه گزینه‌های استانداردسازی آسانسور در طول زمان تغییراتی داشته که این تغییرات مثبت است، افزود: اما سازنده‌ای که احداث بنایش افزون بر یک سال طول می‌کشد بر اساس الزاماتی که در بدو امر اعمال می‌شود استانداردهای لازم را لحاظ می‌کند به طور مثال برای چاهک آسانسور ابعاد خاصی مد نظر بود اما الان مساحت این فضا افزایش یافته و اینچنین استانداردهای ساختمان در حال احداث با قوانین جدید مطابق نخواهد بود.
معاون استاندار مازندران گفت: در پروژه‌هایی که احداث بنا به درازا کشیده می‌شود و ممکن است با مشکل تغییر الگوهای استاندارد مواجه شوند اما با این حال هماهنگی‌هایی با اداره کل استاندارد مازندران داشتیم که حداکثر استانداردها لحاظ شود چرا که امنیت و استاندارد حرف اول را می‌زند و نباید نادیده گرفته شود ضمن اینکه سازندگان هم باید دقت کافی در این زمینه داشته باشند.
اهمیت رعایت استانداردهای آسانسور تا آنجاست که پای آتش‌نشانی را هم به میان می‌آورد، امداد و نجات‌هایی در طول ماه برای رها کردن افرادی انجام می‌شود که در آسانسور محبوس می‌شوند.
نقص فنی ۸۰ درصد علت حوادث آسانسور
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری ساری به خبرنگار ایرنا گفت: در زمان امداد و نجات، استفاده از آسانسور ممنوع است چرا که به ویژه در آتش‌سوزی‌ها، چاهک آسانسور می‌تواند نقش یک تنور را ایفا کند و آتش را به داخل آسانسور بکشاند و موجب خفگی کسانی شود که در آسانسور هستند.
علی دومیرکلایی با اشاره به اینکه در ماه حدود ۵۰ حادثه درباره آسانسور داریم، اظهار کرد: در ماه حدود ۲۰۰ عملیات امدادی برای نجات افراد از آسانسور داریم در شهر ساری داریم.
وی با اشاره به اینکه عمده مشکلات آسانسورها دارا نبودن استاندارد، قطعی برق و نقص فنی است، تصریح کرد: نقص فنی که تا ۸۰ درصد حوادث آسانسور را شامل می‌شود به این دلیل رخ می‌دهد که سرویس نگهداری از آسانسورها به درستی یا در زمان مناسب انجام نمی‌گیرد.
این مسئول با بیان اینکه آسانسور ساختمان‌های قدیمی از تکنولوژی و استانداردهای کمتری برخوردار است، ادامه داد: آسانسورهای قدیمی ذخیره برق مناسب ندارند و در زمان قطعی برق اگر بین طبقات باشند در همان مکان متوقف می‌شوند و حادثه رخ می‌دهد اما آسانسورهای جدید چنانچه در زمان قطعی برق بین طبقات باشند این قابلیت را دارند که در یک طبقه بالاتر یا پایین‌تر توقف کنند.
دومیرکلایی درباره استاندارد آسانسورساختمان‌های اداری، اظهار کرد: در این زمینه چندین بار تذکراتی دادیم اما لحاظ کردن استانداردهای آسانسور در حیطه اختیارات ما نیست و نظارت بر این موارد از عهده ما خارج است.
آخرین صحبت‌ها از آسانسور و استانداردهای آن مربوط به سال ۹۵ و معاون عمرانی وقت علی نبیان است. نبیان در خرداد ماه سال ۹۵ در نخستین همایش ایمنی و صنعت آسانسور و پله برقی در ساری گفته بود "ساختمان‌های قدیمی با آسانسورهای قدیمی باید شناسایی شده و نسبت به نوسازی و بازسازی آنها اقدام شود". تدوین دستورالعمل نظارت بر فعالیت فعالان صنعت آسانسور هم یکی دیگر از مواردی است که نبیان در این همایش عنوان و اعلام کرد "این مهم باید در سطح استان مازندران برای ارتقا ایمنی مردم اجرایی شود".
بر اساس اعلام رئیس وقت سندیکای آسانسور و پله برقی مازندران در سال ۹۵ تعداد ۳۰۰ شرکت غیرمجاز در زمینه طراحی و مونتاژ آسانسور فعال بودند در حالی که تعداد شرکت‌های دارای مجوز فقط ۴۷ واحد بود که امسال به ۶۰ واحد رسیده است.
در حال حاضر آمار جدیدی از استانداردسازی آسانسور واحدهای قدیمی و دستگاه‌های اجرایی در دست نیست و به نظر می‌رسد این عنصر مهم و حیاتی در ساختمان‌های امروزی، از اهمیت چندانی برخوردار نیست.