تغییر سبک عزاداری محرم و مشاغلی که رونق دارند

اعتقادات مذهبی مردم ایران در طول سال جاری است، اما در برخی ماه‌ها مانند ماه رمضان یا محرم و صفر، فوران گرایش‌های مذهبی را شاهد هستیم. محرم در مازندران حال و هوای دیگری دارد، مازندرانی‌ها بخشی از تولیدات کشاورزی و محصولات باغی خود را نذر سیدالشهدا(ع) کرده‌اند و هر ساله با پختن غذای نذری و توزیع بین عاشقان امام حسین (ع) از عزاداران پذیرایی می‌کنند.

برخی روستاهای مازندران شهرت ویژه‌ای در زمینه پذیرایی از عزاداران حسینی دارند. در شهر سورک میاندورود درِ خانه‌ها باز است و میزبانان اگرچه رهگذران را نشناسند، اما برای پذیرایی آماده است و از هر رهگذری تقاضا دارند که وارد خانه‌شان شوند و بتوانند به سهم خود، محرم را زنده نگه دارند.

با شیوع کرونا، سبک عزاداری‌های امسال متفاوت شده و اگرچه خبری از پذیرایی، دسته‌روی، علم‌گردانی و مواردی از این دست به شکل سال گذشته و سال‌های قبل از آن نیست، اما محرم همچنان زنده است و دل عاشقان اباعبدالله حسین (ع) در عزای آن امام بزرگوار و یاران باوفایش می‌تپد.

 مردم دل در گرو ائمه و اهل بیت(ع) دارند، اما کرونا باعث شده که نتوانند مانند سبک و سیاق گذشته در عزاداری‌های محرم شرکت کنند، مساجد و تکایا به شکل محدودتری با رعایت فاصله اجتماعی، پذیرای عزاداران حسینی هستند.

در مقابل مسجد جامع ساری، دکه‌ای برای فروش محصولات فرهنگی و مذهبی دائر است، زن مسن "کنیز رضا" نام دارد و معتقد است که مردم امسال خانه خود را به حسینیه تبدیل کرده‌اند.

در فروشگاه‌های وسایل مذهبی و ویژه محرم، افراد از تیپ‌ و طبقه مختلف قابل مشاهده هستند، هر کسی به طریقی می‌خواهد دین خود را نسبت به محرم امسال ادا کند، یکی صلوات شمار می‌خرد دیگری به دنبال پرچم است.

پرچمی بالای سر خانم فروشنده آویزان است، خریدار که زن جوان با تیپ امروزی است قیمت پرچم را سوال می‌کند، فروشنده می‌گوید این پرچم دست‌دوز و به قیمت ۵۰ هزار تومان است.

خریدن پیراهن مشکی برای مردان و شال و روسری یا چادر مشکلی برای خانم‌ها از اقداماتی است که در آستانه محرم انجام می‌شود. برخی خانواده‌ها نذر می‌کنند فرزندشان سالم به دنیا بیاید و در عزای امام حسین (ع) پیراهن مشکی بر تن فرزند خود کنند.

خرید پیراهن مشکی برای بچه‌ها از کارهایی است که رونق دارد.

زن و شوهر جوانی، فرزند پسر خود را به بازار آورده‌اند تا برایش پیراهن مشکی بخرند، پسر یکی از لباس‌ها را می‌پوشد، یک لباس دیگر را هم به تن می‌کند، از دومی خوشش آمده و این را می‌توان در نگاهش دید.

شاید تصور کنیم که با شیوع کرونا و کاهش شکل رسمی برگزاری مراسم عزاداری، برخی مشاغل مرتبط با محرم آسیب دیده اما بخش زیادی از این تصور اشتباه است. اگرچه کرونا مانع شده تا نذورات به شکل سنتی ادا شود اما تغییر شکل رفتاری در این زمینه را شاهد هستیم.

مردی پا به سن گذاشت وارد فروشگاه وسایل مذهبی می‌شود، پرچم می‌خواهد و فروشنده پرچم‌های مختلفی به او نشان می‌دهد، پرچم سبز نمی‌خواد، پرچم قرمز و مشکی را می‌خرد.

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند.
فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4

وسایلی که زود فروش رفت

یک فروشنده پرچم و وسایل مذهبی در ساری به خبرنگار ایرنا گفت: تصور می‌کردیم محرم امسال به دلیل شیوع کرونا و کم شدن برگزاری مراسم عزاداری، وسایل مذهبی اعم از پرچم و لوح های فشرده مداحی و وسایل اینچنینی فروش نرود اما اینطور نشد. 

احسان خلیلی با بیان اینکه هرچه وسایل برای محرم آورده بودیم خیلی زود فروش رفت، اظهار کرد: اکنون با کمبود برخی وسایل مرتبط با محرم مواجه هستیم، مردم برای خرید مراجعه می‎‌کنند و ما هم که برای خرید بار مجدد تماس می‌گیریم تولیدکنندگان هم اعلام می‌کنند که جنس ندارند.

وی با اشاره به اینکه فروش پرچم بسیار زیاد شده است، تصریح کرد: مردم خانه‌های خود را به حسینیه تبدیل کرده‌اند و با نصب پرچم در سر در خانه سعی می‌کنند به نوعی سهم خود را در عزاداری ادا کنند.

خلیلی ادامه داد: در کنار کارم، مداحی هم اجرا می‌کنم و شاهد هستم که خانواده‌ها با برای اعضای خانه خود که شاید سه نفر باشند مداح دعوت کرده و در خانه‌های خود، روضه برگزار می‌کنند.

نذر توزیع کتاب مذهبی

برخی بانوان میل دارند برای حضور در مراسم عزاداری از چادر مشکی استفاده کنند هرچند که در طول سال از پوشش مانتو استفاده کرده باشند. خرید چادر مشکی در ایام محرم هم از سنت‌هایی است که هنوز پابرجاست.

فروشنده فروشگاه حجاب در ساری به خبرنگار ایرنا گفت: سال گذشته روزانه حداقل ۶ چادر مشکلی می‌فروختیم اما امسال فروش چادر مشکی کمتر شده ولی همچنان مخاطبان خود را دارد.

مهدیه آردی افزود: بانوان امسال بیشتر روسری و شال مشکی خریدند و البته خرید بیشتر برای بچه‌ها بود.

محصولات فرهنگی هم مخاطبان خود را دارد، برخی با خریدن پرچم و پیشانی بند، مشغول عزاداری هستند برخی هم با توزیع اقلام فرهنگی مانند کتاب.

فروشنده فروشگاه کتاب‌های مذهبی به خبرنگار ایرنا گفت: امسال به دلیل شیوع کرونا، برخی خانواده‌ها نتوانستند برای فرد متوفی مراسمی برگزار کنند به همین دلیل کتاب‌های کوچک دعا، تک‌برگ‌های آیت‌الکرسی و موارد اینچنینی بیشتر فروش رفت.

سکینه اسدی خاطرنشان کرد: مردم این کتاب‌ها را خریداری کرده و به نیت اموات و درگذشتگان خود، به مساجد هدایا کرده و یا در هیات‌های عزاداری توزیع می‌کنند.

اگرچه در محرم امسال کرونا باعث شده مردم آنگونه که می‌خواهند نتوانند به عزاداری بپردازند و نذری توزیع کنند اما ارادت خود به امام حسین (ع) را به شکل دیگری بروز داده‌اند تا محرم را زنده نگه دارند.