مراد عنادی روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به اظهار نظر توییتری مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا اظهار داشت: موضع وزیر خارجه آمریکا درباره فعال کردن مکانیزم ماشه از ۲۰ سپتامبر به لحاظ مقررات و قواعد بین‌المللی هیچ مبنای قانونی ندارد.
وی با بیان اینکه مواضع این روزهای مقامات آمریکایی ریشه در سیاست یکجانبه‌گرایانه افراطی دولت دونالد ترامپ دارد، گفت: آمریکایی‌ها دوبار در شورای امنیت با ایران زورآزمایی کردند و هر دو بار شکست سختی را متحمل شدند.
این تحلیلگر ارشد مسایل سیاسی و رسانه تصریح کرد: هم زمانی که واشنگتن برای تمدید قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران اقدام کرد و هم زمانی که بحث مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌های ایران را مطرح کرد با ۱۳ رای منفی مواجه شد که در تاریخ شورای امنیت بی‌سابقه است.
مرجع تشخیص صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های ایران شورای امنیت و آژانس هستند
عنادی به اظهارات رییس دوره‌ای شورای امنیت مبنی بر اینکه با توجه به مخالفت ۱۳ عضو، این شورا در «جایگاهی نیست که اقدامات بیشتری» را انجام دهد، اشاره کرد و گفت: مرجع تشخیص صلح و امنیت جهانی بر اساس منشور سازمان ملل متحد شورای امنیت است و شورای امنیت است که باید درباره استفاده یا عدم استفاده از مکانیزم ماشه اعلام موضع کند و موضع آمریکا جایگاهی حقوقی و قانونی ندارد.
وی درباره نقش دیگر نهادهای تخصصی بین‌المللی در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا خاطرنشان کرد: مرجع تخصصی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای کشورها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و علاوه بر ۱۷ گزارش مدیران کل پیشین این نهاد بین‌المللی، مدیر کل جدید آژانس رافائل گروسی ضمن سفر به تهران بر تحت نظارت بودن فعالیت‌های ایران صحه گذاشت.
این کارشناس مسایل سیاسی و رسانه، بیانیه مشترک ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پایان سفر گروسی به تهران را یادآور شد و گفت: این بیانیه به خوبی همکاری مثبت و سازنده بین نهاد تخصصی آژانس و ایران در حوزه هسته‌ای را اثبات کرد بنابراین تمام سازوکارهای حقوقی در نظام بین‌الملل و اعضای شورای امنیت یکپارچه مخالف سیاست‌های ضدایرانی دولت ترامپ هستند.
عنادی، یکجانبه‌گرایی آمریکا در دوره بوش پسر را یادآور شد و گفت: یکجانبه‌گرایی ایالات متحده در دوران ترامپ شکل رادیکال به خود گرفته و در تاریخ معاصر آمریکا کم سابقه است.
وی درباره سابقه تحریم‌های یکجانبه واشنگتن علیه تهران به قانون داماتو اشاره کرد و گفت: آمریکایی‌ها قوانین خودشان را فراسرزمینی تعریف و سعی کرده‌اند مصوبه داخلی خود را به دیگر کشورها هم تسری دهند. الان هم آمریکایی‌ها دنبال همین هستند و تلاش می کنند با تهدید شرکت‌ها به اعمال مجازات، تحریم ها علیه ایران را تشدید کنند.
عنادی گفت: اما واقعیت این است که پیچ تحریم تا حد آخر توسط آمریکا در مقطعی پیش از برجام سفت شده، بنابراین تاریخ مصرف مانور دادن روی تحریم گذشته است.
وی با بیان اینکه چیز جدیدی وجود ندارد که آمریکا بخواهد روی آن تحریم جدیدی را اعمال کند، گفت: توئیت پمپئو درباره فعال کردن مکانیزم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران قبل از اینکه یک دستاورد یا یک سیاست معقولی باشد بیشتر یک مانور است و وی سعی می‌کند با بزرگنمایی و مانور دادن روی این قضیه آنرا در آستانه انتخابات به عنوان یک دستاورد معرفی کند.
این کارشناس مسائل سیاسی و رسانه تصریح کرد: ترامپ به شدت به این مانور سیاسی و انتخاباتی نیاز دارد زیرا باتوجه به شکست در شورای امنیت می‌خواهد فعال کردن مکانیزم ماشه را به عنوان یک پیروزی به رخ رقیب انتخاباتی خود بکشد حتی اگر قرار باشد راسا خودش این اقدام را انجام دهد.
تهدیدهای آمریکا اجماع‌ساز نیست
عنادی با بیان اینکه آمریکا در چارچوب استفاده از ابزار ارعاب و تهدید ممکن است بخواهد دیگر کشورها را هم با خود همراه کند، گفت: این تهدیدها دیگر جواب نمی‌دهد و واشنگتن باید بداند آزموده را آزمودن خطاست.
وی خاطرنشان کرد: سازوکارهای حقوقی و بین المللی از درخواست آمریکا علیه ایران حمایت نمی‌کنند و اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت خیلی صریح مواضع خود را در این باره اعلام کردند.
این کارشناس مسائل سیاسی و رسانه با بیان اینکه تفسیر آمریکا از مفاد برجام یک تفسیر موسع است، خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها معتقدند با اینکه از برجام خارج شده‌اند اما به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت که حق وتو دارد، عضوی از قطعنامه ۲۲۳۱ هستند.
عنادی گفت: آمریکایی‌ها قطعنامه ۲۲۳۱ را جدا از برجام می‌دانند اما بقیه شرکای برجام و اعضای شورای امنیت و خیلی از حقوقدانان معتقد هستند که ۲۲۳۱ مولود برجام و جزء لاینفک آن است و اگر کشوری از برجام خارج شود به طور خودکار از ۲۲۳۱ هم خارج شده است.
وی، خروج آمریکا از برجام را مانع از هر گونه استفاده حقوقی این کشور از این توافق بین‌المللی علیه ایران دانست و گفت: ادعای آمریکایی‌ها درباره برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ از نظر حقوقی مورد قبول نیست و تفسیری یکجانبه از یک توافق بین‌المللی است.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی با بیان اینکه در گذشته هم آمریکایی‌ها اقدامات مشابهی در چارچوب اقدامات پیشدستانه و غیره علیه کشورها انجام داده‌اند، افزود: آمریکایی‌ها همواره برای پیشبرد اهداف سیاسی خود از مفاد منشور ملل متحد تفسیر موسع می‌کنند اما باید بدانند چنین تفسیرهایی دیگر جایی در نظام بین‌المللی و نهادهای حقوقی جهانی ندارد.
عنادی، واکنش منفی چین و روسیه به توئیت پمپئو درباره فعال کردن مکانیزم ماشه در ماه سپتامبر را یادآور شد و گفت: هرچند شرکت‌های چینی یا روس ممکن است مورد ارعاب قرار گیرند اما من تصور می‌کنم چین و روسیه باز هم در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا می‌ایستند کما اینکه مواضع سیاسی آنها تاکنون این موضوع را اثبات می‌کند.
اروپایی‌ها بدشان نمی‌آید مستقل ایفای نقش کنند
وی درباره موضع اروپایی‌ها در قبال درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیزم ماشه نیز تصریح کرد: اروپایی‌ها علاقه‌مند به اتخاذ مواضع مستقل از آمریکا هستند و تمایل دارند در معادلات بین‌المللی نقش مستقلی را ایفا کنند اما سعی می‌کنند با هزینه پایین این کار را به انجام برسانند.
این کارشناس مسائل سیاسی و رسانه، ایفای نقش و اعمال نفوذ آمریکا در اروپا و مسائلی مثل جنگ بوسنی را یادآور شد و گفت: خاطرات جک استراو وزیر خارجه پیشین انگلیس درباره مذاکرات تروئیکای اروپایی با ایران را هم که مطالعه می‌کنید، وی اعتراف می‌کند که جمع‌بندی اعضای تروئیکا این بود که اجازه ندهند آمریکا سکان‌دار ماجرا باشد.
عنادی گفت: الان با توجه به اینکه آمریکا جایگاه سابق را در نظام بین‌الملل ندارد اروپایی‌ها بدشان نمی‌آید نقش‌آفرین باشند و حتی برجام از نفس افتاده را نگه دارند و هرچند کارنامه خوبی در حفظ برجام ندارند و نتوانستند در مقابل یکه‌تازی‌های آمریکا اینستکس را فعال کنند اما به همراه چین و روسیه مایل به حفظ برجام هستند.
وی، سفر اخیر امانوئل مکرون به لبنان بعد از انفجار بندر بیروت را یادآور شد و گفت: سفر رییس‌جمهوری فرانسه به بیروت نشان می‌دهد که اروپا خواهان ایفای نقش در غرب آسیاست.
سفر گروسی به ایران آمریکا را یک گام عقب برد
این کارشناس مسائل بین‌المللی درباره نقش مثبت سفر مدیر کل آژانس به ایران در شکست توطئه‌های ضدایرانی ایالات متحده گفت: فارغ از اینها، سفر گروسی به ایران آمریکا را یک گام به عقب برد و یکبار دیگر نشان داد که ادعاهای واهی مطرح شده از سوی واشنگتن مورد پذیرش جامعه جهانی نیست.
عنادی تصریح کرد: ایران بعد از عمل نکردن طرف‌های برجام به تعهداتشان در چارچوب مفاد همین توافقنامه گام‌هایی را برای کاهش تعهدات برداشت اما به هر حال سازمانی که باید صلح آمیز بودن فعالیت‌های ایران را تایید کند آژانس است که سفر گروسی و بیانیه مشترک حاکی از همکاری و روابط خوب تهران و این نهاد بین‌المللی است.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در پیامی توییتری نوشت: هفته پیش پس از شکست شورای امنیت در ماموریت خود در حفظ صلح و امنیت، آمریکا فرآیند بازگشت ۳۰ روزه تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را اعلام کرد.
به نوشته پمپئو، این تحریم‌ها در نیمه شب ۲۰ سپتامبر (۳۰ شهریور) به وقت گرینویچ باز خواهند گشت.
پمپئو همچنین در توییت دیگری نوشت: اگر هر یک از اعضای شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ای در ادامه کاهش تحریم‌های ایران ارائه دهد، ایالت متحده با آن مخالفت خواهد کرد.
وزیر خارجه آمریکا افزود: در صورت ارائه نشدن هیچ قطعنامه‌ای، تحریم‌های ایران در تاریخ ۲۰ سپتامبر بازگردانده خواهند شد. این نحوه عملکرد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است.
دولت ترامپ پس از پایان دادن به مشارکت خود در برجام، در هفته های اخیر تلاش کرد مانع از پایان یافتن محدودیت تسلیحاتی مندرج در پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت شوند. از این رو ابتدا یک قطعنامه ۱۳ صفحه‌ای ارائه داد که با مخالفت کلی اعضای شورا روبه رو شد، در نتیجه وادار شد مفاد آن را به کلی حذف و در ۴ بند ارائه دهند که هدف اصلی آن تداوم محدودیت تسلیحاتی فعلی ایران بود. این قطعنامه هم نتوانست حد نصاب لازم برای تصویب را به دست آورد به طوری که از ۱۵ عضو شورای امنیت ۱۳ عضو با قطعنامه آمریکا مخالفت کردند.
با تحمل این شکست، مایک پمپئو در ۳۱ مرداد ماه امسال با سفر به نیویورک و حضور در سازمان ملل متحد، به عنوان بالاترین مقام دیپلماسی آمریکا، نامه درخواست فعال‌سازی مکانیسم ماشه را به رئیس شورای امنیت ارائه داد.
با گذشت حدود یک هفته از آن، در نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد به طور رسمی اعلام شد با توجه به نظر مخالف اکثریت قریب به اتفاق اعضا با درخواست آمریکا، اقدام دیگری برای آن نمی‌تواند انجام شود و اینگونه آمریکا بار دیگر در عرصه بین‌المللی با شکست دیگری در برابر ایران مواجه شد.