«هاینز گارتنر» روز یکشنبه (۹ شهریور ۱۳۹۹) در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: آمریکا با ریاکاری وانمود می‌کند که طرف برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است در حالیکه دو سال پیش از این توافق خارج شد و تاکید کرد که در آن مشارکت ندارد.
وی اقدام «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه ترامپ برای فعال کردن مکانیسم ماشه را خلاف برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توصیف کرد و در این باره توضیح داد: اولا آمریکا طرف مشارکت کننده در برجام نیست و دوما فرآیند به‌کارگیری مکانیسم ماشه پیچیده و با اقدامات واشنگتن بسیار متفاوت است.
گارتنر با تاکید بر اینکه آمریکا به دلیل خروج از برجام مشارکت کننده در این توافق نیست، افزود: اقدام کاخ سفید خلاف موازین بین‌المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل می باشد که واشنگتن به آن رای داده است.
وی با بیان این مطلب نتیجه گرفت که آمریکا فقط تلاش می‌کند تا برجام را نابود کند.
او در پاسخ به سووالی درباره ادعای مایک پمپئو برای بازگشت تحریم‌های شورای امنیت در ۲۰ سپتامبر هم گفت که این تفسیر آمریکاست و شمارش معکوسی در کار نیست.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: شمارش معکوس برای مکانیسم ماشه تنها زمانی آغاز می‌شود که اعضای برجام مراحل شکایت از این توافق را گذرانده باشند.
وی یادآور شد که بند ۳۶ برجام به روشنی فرآیند مشخصی را برای شکایت طرف ها از اجرای این توافق تبیین کرده است.
رئیس کمیته مشورتی سیاست‌های استراتژیک و امنیتی نیروهای مسلح اتریش، تهدید آمریکا را توخالی توصیف کرد اما افزود که واشنگتن اعضای شورای امنیت سازمان ملل را تحت فشار قرار خواهد داد تا آنها را مجبور به پذیرش کند.
وی با اشاره به مخالفت سایر اعضای دائم و رئیس دوره‌ای شورای امنیت با طرح آمریکا بعید دانست که کاخ سفید در پیشبرد این طرح موفق شود.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد که در صورت عدم مشارکت طرفهای باقی‌مانده در برجام با طرح جعلی آمریکا، توطئه کاخ سفید نقش برآب خواهد شد.
به گزارش ایرنا، دولت ترامپ پس از پایان دادن به مشارکت خود در برجام، بر آن شد تا مانع از پایان یافتن محدودیت تسلیحاتی مندرج در پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت شود. از این رو ابتدا یک قطعنامه ۱۳ صفحه‌ای ارائه داد که با مخالفت کلی اعضای شورا روبه رو شد، در نتیجه وادار شد مفاد آن را به کلی حذف و در ۴ بند ارائه دهد که هدف اصلی آن تداوم محدودیت تسلیحاتی فعلی ایران بود.
این قطعنامه هم نتوانست حد نصاب لازم برای تصویب را به دست آورد و نیازی به وتوی چین و روسیه نبود. هرچند این دو کشور متحد ایران به این قطعنامه رای منفی دادند.
با تحمل این شکست، پمپئو در ۳۱ مرداد ماه امسال با سفر به نیویورک و حضور در سازمان ملل متحد، به عنوان بالاترین مقام دیپلماسی آمریکا، نامه درخواست فعال‌سازی مکانیسم ماشه را به رییس شورای امنیت ارائه داد.
با گذشت حدود یک هفته از آن، در نشست روز سه‌شنبه گذشته شورای امنیت سازمان ملل متحد به طور رسمی اعلام شد با توجه به نظر مخالف اکثریت قریب به اتفاق اعضا با درخواست آمریکا، اقدام دیگری برای آن نمی‌تواند انجام شود و اینگونه آمریکا بار دیگر در عرصه بین‌المللی با شکست دیگری در برابر ایران مواجه شد.
توافق ایران و آژانس اقدامی هوشمندانه بود
گارتنر در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز گفت: پذیرش ایران برای دسترسی به بازرسان آژانس از دو مکان این کشور اقدامی هوشمندانه بود.
وی متذکر شد که ادعاهای مطرح شده مبنی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در این دو مکان مربوط به پیش از سال‌های ۲۰۰۳ است.
بر همین اساس این استاد دانشگاه بازگشایی پرونده اتمی ایران را که به لطف برجام بسته شده بود تصمیمی دشوار برای طرف ایرانی خواند، اما افزود این مساله حاشیه‌ای می‌توانست کش‌دار شود.
وی در همین پیوند ضرورت استقلال و بی طرفی آژانس بین المللی انرژی اتمی را به رغم فشارهای آمریکا و اسرائیل مورد تاکید قرار داد و افزود: اینک ایران و اتحادیه اروپا باید روی حفظ برجام متمرکز شوند و طرف اروپایی از اینستکس (سازوکار ویژه مالی ایران و اروپا) برای دور زدن تحریم‌های آمریکا به نحو مطلوب بهره برداری کند.
گارتنر در پاسخ به سئوالی درباره آینده برجام هم گفت که این مساله تاحدی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بستگی دارد. «جو بایدن» اگر به عنوان رئیس جمهوری آمریکا انتخاب شود، وعده داده که به برجام باز می‌گردد؛ اما شروطی را مطرح خواهدکرد که باید درباره آن با ایران مذاکره کند.
وی افزود: نظر من این است که برجام نباید دستکاری شود.
او با بیان اینکه برجام بهترین توافق کنترل تسلیحات در تاریخ است هشدار داد که دستکاری این توافق هرج و مرج ایجاد می‌کند.
این استاد دانشگاه پیشنهاد کرد که در صورت پیروزی بایدن در انتخابات، برجام طبق آنچه توافق شده اجرا و مسائل مورد اختلاف دو طرف جداگانه مذاکره شود. وی تاکید کرد که این مذاکرات نباید به عنوان بخشی از برجام دیده شود چون به گفته او نمی‌توان مسائل رفتاری را در یک توافق کنترل تسلیحات اضافه کرد.
گارتنر درباره احتمال پیروزی ترامپ در انتخابات هم گفت: در آن صورت به نظرم کل خاورمیانه ملتهب شده، ایران ممکن است از برجام خارج شود، آمریکا و اسرائیل جنجال به راه بیندازند و ایران را به حمله نظامی تهدید کنند.
این استاد دانشگاه با فرض بیشتر بودن شانس پیروزی بایدن در انتخابات پیشنهاد کرد که اینک به نفع ایران است به تدریج به تعهداتش وفق برجام بازگردد تا به جو بایدن و طرفهای اروپایی در راستای حفظ این توافق کمک کند.
جمهوری اسلامی ایران در دو سال گذشته تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرفهای این توافق به تعهداتشان، حفظ کند اما با توجه به ناتوانی طرفهای اروپایی به تعهدات برجامی، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد.
بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
ایران بارها اعلام کرده است که اگر سایر طرفهای باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.