محمدعلی امیرفخریان روز جمعه در نشست کارگروه توسعه صادرات خراسان رضوی در بررسی آخرین وضعیت پیشرفت اجرایی راه‌آهن خواف- هرات که قرار است نیمه آبان ماه امسال به صورت رسمی افتتاح شود افزود: زیرساختهای مورد نیاز برای مبادلات کالا بعد از افتتاح طرح راه‌آهن خواف – هرات کامل نشده است و طرح احداث گمرک نیز پیشرفت زیادی نداشته و موقعیت نامناسبی نیز برای گمرک پیش بینی شده است.
وی ادامه داد: احداث گمرک در سنگان با توجه به ظرفیتهایی که این منطقه دارد می‌تواند مزیتهای اقتصادی زیادی برای خراسان رضوی داشته باشد.
رییس اداره بازرگانی خارجی خراسان رضوی گفت: با توجه به جایگاه و اهمیتی که راه آهن خواف – هرات دارد و باید در نیمه آبان ماه امسال به بهره برداری برسد تاکنون دو نشست متوالی در قالب کمیته پایش برای این مهم برگزار و آخرین وضعیت راه‌آهن و پیگیری برای آماده شدن آن برای افتتاح بررسی شده است.
امیر فخریان افزود: براساس بررسی‌های انجام گرفته، نزدیکی راه‌آهن به واحدهای تولیدی و فرآوری سنگ آهن، فاصله سنگان تا مرز کمتر از ۵۰ کیلومتر، توافق با افغانستان برای انجام مراودات کالایی به محض افتتاح طرح از مزیتهای آن به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: ذخیره معادن سنگ آهن در هرات به ۱.۲ میلیارد تن برآورد شده است که میتوان با استخراج سنگ آهن از این معادن در هرات و انتقال آن از طریق ریل، نسبت به فرآوری در سنگان و صادرات آن اقدام کرد.
معاون فنی اداره کل راه آهن شرق نیز در این نشست گفت: طرح خواف – راه آهن به دو بخش برون مرزی و داخلی تقسیم می‌شود که ۷۶ کیلومتر از آن در داخل خاک ایران و ۶۰ کیلومتر از آن نیز در قسمت برون مرزی و در خاک افغانستان قرار دارد.
گنج بخش افزود: ساخت راه آهن خواف – هرات در داخل خاک ایران ۹۶ درصد و ساختمان اصلی در دست ساخت در ایستگاه شمتیغ ۸۰ درصد پیشرفت افیزیکی دارد و مساحت این ساختمان هزار و ۵۰۰ مترمربع است و قابلیت استقرار امکاناتی مانند قرنطینه انجام امور گمرکی و سنجش استانداردهای کالا را دارد.
وی ادامه داد: ساخت خط ریلی خواف- هرات در بخش برون مرزی و در خاک افغانستان نیز ۸۵ درصد پیشرفت اجرایی دارد و کار نصب خطوط و ۳۰ کیلومتر از جوشکاری خطوط نیز به اتمام رسیده است.
معاون فنی اداره کل راه آهن شرق هم با بیان این که ساخت ساختمانهای اصلی در مرز شمتیغ توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل ایران در حال انجام است افزود: هماهنگی‌های لازم برای استقرار امکانات موقت گمرکی انجام گرفته و انجام مواردی که مورد نظر گمرک است نیز پیگیری می‌شود.
گنج بخش افزود: در شمتیغ و سنگان نیاز به شبکه آب داریم در شمتیغ باید مجوز حفر چاه و در سنگان باید امتیاز برخورداری از آب سوی دستگاه‌های اجرایی مربوطه صادر شود.
نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست با تاکید بر توسعه صادرات به کشورهای اوراسیا گفت: فضای سیاسی برای صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا فراهم است و نباید صادرات خراسان رضوی را به چند کشور محصور کرد.
محمود سیادت افزود: در حوزه راه‌آهن رقابتی بین چند کشور در افغانستان ایجاد شده است و ایران و ازبکستان و ترکمنستان در حال بهره گیری از سهم ریلی خود از خاک کشور افغانستان هستند لذا در این راستا باید کمیته ویژه فعال سازی راه آهن خواف – هرات متشکل از افرادی زبده و توانمند تشکیل شود تا با در نظر گرفتن همه جوانب بهره برداری سریعتر از این خط ریلی را دنبال کنند.
ساخت راه‌آهن خواف - هرات در قالب چهار قطعه در مجموع به طول ۱۹۳ کیلومتر از سال ۱۳۸۶ آغاز شده است. این مسیر ریلی شهر هرات را واقع در غرب افغانستان به شبکه ریلی ایران متصل می‌کند.
پیش‌بینی شده با تکمیل و بهره‌برداری این خط آهن سالانه دو میلیون تن کالا و ۲۰۰ هزار مسافر جا به جا شود.
دو قطعه از مسیر خط آهن خواف - هرات به طول ۷۷ کیلومتر از خواف تا مرز افغانستان در خاک ایران، از چندی پیش آماده بهره‌برداری است.
اتصال ریلی خواف به هرات در کنار ساخت راه‌آهن چابهار - زاهدان - مشهد در مسیر اقتصادی کریدور جنوب به شمال از طرحهای کلیدی در شرق ایران و نویدبخش توسعه و رونق اقتصادی منطقه است که بهره‌برداری آن بستر مناسبی برای شکوفایی هرچه بیشتر ارتباطات بین‌المللی فراهم می‌کند.
راه‌آهن خواف - هرات سبب احیای جاده باستانی ابریشم از طریق ریلی و اتصال چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود و در توسعه و پیشرفت منطقه و کشور افغانستان، تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای اکو و افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و همچنین از طریق ایران به ترکیه و اروپا نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
همچنین افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی نیاز مبرم به دسترسی به آبهای آزاد دارد و در این راستا اتصال ریلی به شبکه راه‌آهن ایران برای آن کشور اثرات اقتصادی بسیار به دنبال دارد. افغانستان امسال با تکمیل مسیر راه آهن خواف – هرات به آبهای آزاد و دیگر کشورهای خاورمیانه متصل می‌شود.
ایران بزرگترین شریک تجاری افغانستان محسوب می‌شود و حتی در شرایط کرونایی نیز مرزهای کشورمان برای مبادلات تجاری با افغانستان باز بوده است.