نشست رسانه‌ای انجمن صنفی شرکت ها و موسسات فیلمسازی ایران (آیفیک) با موضوع صدور مجوزهای نمایش خانگی و مشکلات صنعت نمایش خانگی در دوران کرونا، با محوریت توقف چندماهۀ صدور مجوز برای مجموعه‌های نمایش خانگی با حضور سید امیر پروین حسینی رئیس هیئت مدیره آیفیک ، مهدی کوهیان مشاور حقوقی آیفیک و اهالی رسانه به گفت وگو پرداختند.
امروز دعوا بر سر قدرت است
در ابتدای این نشست سید امیر پروین حسینی رئیس هیئت مدیره آیفیک با گلایه از توقف طولانی مدت صدور مجوز برای تولیدات نمایش خانگی با اشاره به تبعات این توقف بیان کرد: برای هر پروژه سریال و نمایش خانگی به صورت متوسط ۲۰۰ نفر درگیر کار می‌شوند که بر این تعداد در مرحلۀ توزیع و پخش کار هم افزوده می‌شود، در نتیجه توقف این فرایند مساوی با بیکاری و بی‌درآمدی این افراد است؛ افرادی که حتی بیمه‌ای ندارند و این شرایط وضعیت زندگی را برایشان سخت می‌کند.
وی ادامه داد: تا امروز چند ماه است که که روند صدور مجوز قطع و کار ما تعطیل شده است؛ در این شرایط سرمایه‌گذارانی که پولی را آورده‌اند (و سرمایه سالم و سلامتی جمع شده است) ناامید و منصرف می‌شوند چرا که زمانی که پروانه کار نداشته باشید عملا نمی‌توانید کار کنید؛ به این شکل سرمایه گذار از ادامه کار منصرف شده و سرمایه‌اش را به جای دیگری (بورس و ساختمان سازی و ...) منتقل می‌کند.
امروز دعوا بر سر قدرت است و در این جنگ قدرت که هرکسی بر سر این که قدرت در دست چه کسی باشد، بحث می‌کند کسی حواسش نیست که این موضوع چه عواقب و پیامدهای نامطلوبی را به صنعت نمایش خانگی می‌زند و این بلاتکلیفی چه تبعاتی را ایجاد کرده است.
در سایر کشورها بحث صدور مجوز وجود ندارد، اصولی وجود دارد که فیلمساز و تهیه کننده باید به آن پایبند باشند که در صورت عدم تعهد با آنان برخورد می‌شود؛ ضمن این که در این کشورها صنوف مسئول مجوز دادن به افراد برای فعالیت در آت حوزه مشخص هستند؛ موضوعی که در کشور ما هم در حوزه کاری سایر صنوف وجود دارد همچنان که مثلا اگر کسی خواهان گشودن یک طلافروشی است به این صنف مراجعه کرده و مجور مربوطه را اخذ می‌نماید. پروین حسینی افزود: باید کاری کرد و جز خود ما کسی دلش برای ما نمی سوزد. چرا که این من هستم که با ۲۰۰ خانواده که مشکل بیکاری و بی‌درآمدی دارند، مواجهه‌ام و نباید فراموش کنیم که بیکاری تبعاتی حتی بدتر از بی‌درآمدی دارد.
وجود قانونِ بد از بی‌قانونی بهتر است
مهدی کوهیان مشاور حقوقی آیفیک با اشاره به موارد قانونی که مغایر با وضعیت بلاتکلیف صدور مجوز برای شبکه نمایشش خانگی هستند، بر لزوم مطالبه‌گری نقش رسانه‌ها در این میان تاکید کرد و گفت: قانونگذار در بند (ب) مادۀ ۹۲ قانون برنامۀ ششم توسعه صراحتا می‌گوید که سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط باید ظرف یکسال مجوزها و تصدی‌گری‌ها را آماده کرده و در اختیار بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد قرار دهند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در بحث تغایر قانونی وضعیت موجود با اسناد مکتوب شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود کرده و این مطالبه را در سال جهش تولید داشته باشد که چرا به وضعیت تولید آثار فرهنگی ضربه وارد شده است.
وی افزود: در سال جاری که سال جهش تولید است دوستان در هر دو مرجع (سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگی و ارشاد اسلامی) باید نسبت به این بیکاری که موجب آن شده‌اند پاسخگو بوده و بدانند که با این وضعیت ضربه بزرگی به فیلمسازی زده‌اند. حتی در شرایط موجود و شرایطی که کرونا ایجاد کرده و سینماها را به تعطیلی کشانده است، سینمایی‌ها هم باید به این حوزه سینمای خانگی بیایند چرا که این شکل از کار در شرایط کنونی مناسب تر است اما تعطیلی در این حوزه خود مزید بر علت مشکلات شده است.
هرجای دنیا اگر چنین شرایط و وضعیتی ایجاد می‌شد یک پرونده قضایی برای کسانی که چنین شرایطی را ایجاد کرده و باعث استمرار آن شده بودند، تشکیل می‌شد.
کوهیان تصریح کرد: البته در این شرایط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس پاسخگو است اما صدا وسیما همین میزان هم پاسخگو نیست. در حقیقت از سال ۱۳۶۸ که قانون اساسی تغییر کرد صدا و سیما قانون جدیدی ندارد؛ ارشاد دست‌کم قانون دارد و این بهتر از نبودن آن است چرا که به عقیده‌ام وجود قانون بد از بی‌قانونی بهتر است.
پروین حسینی در تاکید این نکته افزود: بدترین ضربه‌ای که در سال جهش تولید می‌توانست رخ دهد همین توقف تولید در کار ما بود که با هیچ منطق، تجربه و عقلی توجیه ندارد.
نباید چرخ را دوباره اختراع کنیم
پس از آن کوهیان در پاسخ یکی از خبرنگاران که از کم و کیف راه چاره سوال کرد، گفت: ما نباید چرخ را دوباره اختراع کنیم؛ اروپا در این زمینه تجربه‌ای طولانی دارد و با این تجربه آنان امروز به سمت تنظیم‌گری رفته‌اند؛ مسیری که ما هم باید در پیش بگیریم. در ایران هم نهادهای تنظیم‌گر داریم و صنوف باید به سمت این تنظیم‌گری بروند.
در سال‌های آینده رشد پرسرعت برنامه‌ها و پلتفرم‌های نوین دیگر زمان و هزینۀ پروسۀ اخذ مجوز را به دلیل کثرت فیلم‌نامه‌ها برنمی‌تابد و اساسا کسانی که بخواهند غیرقانونی کار کنند دنبال مجوز نخواهد بود؛ در نتیجه این شیوه کنونی راه به جایی نخواهد برد و نیاز است که بر آن بازنگری صورت گیرد.
پروین حسینی هم در پاسخ یکی از اهالی رسانه یادآور شد: وقتی قانون وجود داشته باشد، آدم‌های بی‌صلاحیت در پست‌های تخصصی کار نمی‌کنند؛ سال‌هاست که مدیران کارها را به پسران، برادران و فامیل و آشناهایشان می‌سپرند در حاالی که اگر قانون حضور داشته باشد این اتفاق رخ نخواهد داد.
وقتی صنف حضور دارد، پای کار ایستاده و این پای کار بودنش بدون منعفت شخصی است، گزینه مناسبی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا افراد غیرحرفه‌ای وارد کار نشوند؛ قانون و صنف به نفع همه است (البته به جز بخش کوچکی که از بی‌قانونی سود می‌برند) و جلوی رانت و فساد را می‌گیرد. البته طبیعی است که در اقدام به هر شیوه درست و راه صحیحی، عده‌ای به مخالفت با آن برمی‌خیزند. کوهیان هم در تاکید این مطلب افزود: خود این نظام صدور مجوز، بهانه‌ای برای ایجاد فساد است؛ چرا که در این تعطیلی صدور مجوز، امروز مجوز سریال در شبکه نمایش خانگی خرید و فروش می‌شود.
در فکر ارتقای کیفیت تولیدات نمایش خانگی هستیم
پروین حسینی در ادامه و در پاسخ به این سوال اهالی خبر که علت توقف صدور مجوز را پرسیدند گفت: وزارت ارشاد به ما گفتند که چون مجوز زیاد صادر کرده‌ایم، صدور مجوز را برای مدتی و با هدف تنظیم بازار متوقف می‌سازیم. اما ما این توجیه را باور نمی‌کنیم چرا که تقاضای بازار آنقدر زیاد است که حتی تولیداتی که کیفیت بالایی نداشته‌اند در این مدت توسط پلتفرم‌ها خریداری شده است. به نظر می‌رسد که نیرو و ماجرایی جلوی این اتفاق را گرفته است.
در ادامه یکی از خبرنگاران از کیفیت پایین برخی از تولیدات شبکه نمایش خانگی گلایه کرد و با مخاطب قراردادن مسئولین آیفیک، این پرسش را مطرح ساخت که تا چه اندازه به کیفیت این تولیدات توجه و اهتمام ورزیده می‌گردد؛ پروین حسینی در پاسخ به این سوال گفت: این موضوع کاملا درست است که در این سالها خلایی در باب تعیین کیفیت این آثار وجود داشت و نیاز بود که این تولیدات رتبه بندی شده و به عنوان الگویی برای کارهای دیگران مطرح شوند.
بر این اساس طرح جشنواره‌ای را مطرح ساختیم که در آن کارها رده بندی شوند و همانند جریان سینما با یک رتبه بندی کیفی ،کارهای بهتر را مشخص سازیم؛ اما روند اخذ مجوز همین جشنواره نیز بی دلیل یکسال به طول انجامید؛ البته در این مسیر از ما خواسته شد تا متولی برگزاری جشنواره یاس شویم که قبول نکردیم چرا که خروجی جشنواره های دولتی به دلیل ملاحظات بسیاری که دارند آنچنان که باید نیستند.
وی افزود: باید بگویم که همچنان در فکر ارتقای کیفیت تولیدات نمایش خانگی هستیم ولی موانع بروکراتیک و مشکلاتی که کرونا بر آن افزوده، موانعی هستند که بر سر راه ما بوده است.
صندوق بیمه بیکاری برای همه اهالی هنر تاسیس شود
پروین حسینی در انتها و در اشاره به بیکار ننشستن انجمن صنفی شرکت ها و موسسات فیلمسازی ایران (آیفیک) تصریح کرد: ما دائما درحال مکاتبه برای بهبود این وضعیت هستیم و هفته‌ای نیست که برای مشکلات بچه‌ها نامه‌نگاری نکنیم و پیگیر نباشیم اما باید توجه داشت که راه حل همه کارها مکاتبه نیست و باید راه‌کارهای دیگر هم رفت.
در انتهای این جلسه مشاور حقوقی آیفیک، مهدی کوهیان با اشاره به مبلغ بزرگ (۱۵۰ میلیارد تومانی) مالیات تهیه کنندگان به سازمان تامین اجتماعی در سال گذشته که صرف مخارج خود هنرمندان و فعالان این حوزه نمی‌شود، بیان کرد: پیشنهاد ما این است که صندوق بیمه بیکاری برای همه اهالی هنر با توجه به همین پولی که از طریق هنرمندان به عنوان مالیات پرداخته می شود تاسیس و آیین نامه این صندوق سریعتر نوشته شود.
با تشکیل چنین صندوقی می‌شود منابع را مدیریت و از تمامی فعالان این عرصه حمایت کرد.