به گزارش ایرنا، با گذشت یک هفته، همچنان درگیری در قره‌باغ، منطقه مورد مناقشه بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان که برای چندمین بار در سال‌های اخیر دستخوش تنش شده، ادامه دارد؛ درگیری که در کنار اختلافات مرزی و قومی میان این دو جمهوری، محملی برای وزن‌کشی برخی کشورهای منطقه‌ای نیز شده است.
در همین زمینه همکاران دفتر اداره کل پژوهش و بررسی‌های خبری ایرنا در میزگرد «درگیری قره‌باغ، چشم‌انداز آینده و بازیگران منطقه‌ای» تلاش کردند ضمن بررسی آخرین تحولات این درگیری، به بررسی ریشه‌ها، چشم‌انداز آینده و به ویژه رویکرد ایران و دیگر طرف منطقه‌ای در این بحران بپردازند.
ترسیم شرایط ایران و بازیگران بحران قره‌باغ
در این نشست «سیدعلی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه، با اشاره به افت و خیز روابط ترکیه با ارمنستان ابراز کرد که «برخی رسانه‌ها در ترکیه به دنبال این هستند که با فشارهای تبلیغاتی، از یک سو روابط ایران و ارمنستان را به هم بزنند و از سوی دیگر آذربایجان را نسبت به ایران بدبین کنند تا با منفعل کردن ایران، نفوذ کشورمان در قفقاز را محدود سازند.»
وی در تشریح این بحث خود توضیح داد: برخی چهره‌های نزدیک به دولت ترکیه طی روزهای اخیر در TRT (تلویزیون ترکیه) مواضع ضدایرانی مطرح کرده و از جمله مدعی شده‌اند با این که جمهوری آذربایجان مسلمان است، تهران از ارمنستان حمایت می کند. همچنین ادعا کرده اند روسیه از طریق ایران و دیگر کشورها برای ارمنستان سلاح می‌فرستد، در حالی که روسیه اعلام کرده محموله ارسالی به این کشور ۵۰۰ تن مصالح ساختمانی بوده است. در واقع آنها می‌خواهند با اعمال همه این فشارها، ایران را در منگنه قرار داده و وجهه ایران در سطح منطقه را با این محور که «چرا از آذربایجان حمایت نمی‌کند؟» مخدوش سازند. برخی بازیگران تحولات قصد دارند با این روش روابط ایران و ارمنستان را به چالش کشیده و از سوی دیگر آذربایجان را نسبت به ایران بدبین کنند و با منفعل کردن ایران، نفوذ کشورمان در قفقاز را محدود کنند.
«شعیب بهمن» کارشناس مسائل منطقه نیز با بیان این که برخی رسانه‌های ترکیه و جمهوری آذربایجان آشکارا با حمایت رژیم صهیونیستی به ایران‌ستیزی دامن می‌زنند، افزود: بسیاری از چهره‌های معروف این دو کشور و نیز رسانه‌های مشهور مانند «ینی‌شفق» به ایران می‌تازند و مطالبه غیرواقعی از ایران ایجاد می‌کنند تا از یک سو با پنهان کردن دلایل واقعی جنگ، افکار عمومی را از آن منحرف کنند و در وهله دوم پای ایران را به این مناقشه باز کنند.
وی در مورد پاسخ به این سوال محوری که «آیا ایران در مقطع فعلی باید به جانبداری از یک سو بپردازد یا به نحو دیگری وارد عمل شود؟» گفت: جانبداری ما در این بحران، هیچ چیزی را تغییر نمی‌دهد؛ نه در افکار عمومی جمهوری آذربایجان تاثیر مثبتی خواهد داشت و نه وزن ژئوپلیتیک ایران شایسته ورود به این بازی است. از همین رو ایران با توجه نفوذ تاریخی، فرهنگی و تمدنی در منطقه قفقاز و مجاورت با آذربایجان و ارمنستان، تنها کشوری است که وارد جانبداری نشده است، حال آنکه بیشترین ظرفیت حل مشکل را دارد. لذا به جای این که در تله جانبداری از طرفین بیافتد، باید تمرکزش را بر «توقف» جنگ قرار دهد و با ابتکار دیپلماتیک، بعد از متوقف کردن جنگ، وارد پروسه حل و فصل موضوع شود.
این کارشناس مسائل روسیه، اصابت خمپاره به مناطق مرزی ایران، انتقال تروریست‌ها به نوار مرزی، نفوذ پهپاد صهیونیستی به نقاط مرزی و دامن زدن به مسائل قومیتی را از جمله آسیب‌های این درگیری برای کشورمان دانست و با اشاره به پیچیدگی این مناقشه گفت: جمهوری آذربایجان بر حق تاریخی و مالکیتش بر قره باغ تکیه دارد و ارمنستان هم از زاویه «حق تعیین سرنوشت» بر این منطقه ادعا دارد، به همین دلیل این پرونده پیچیده ای دارد که جانبداری بخصوص مسلحانه از طرفین درگیری کمکی به حل مشکل نمی کند.
نقش‌آفرینی تروریست‌ها در بحران قره‌باغ
در بخش دیگری از این میزگرد، سیدعلی قائم مقامی به نقش‌آفرینی برخی شبه نظامیان ترکیه در درگیری قره‌باغ پرداخت و با اشاره به گسیل تروریست‌ها از سوریه به مناطق درگیری در قفقاز گفت: برخی شبه نظامیان نیز در ترکیه که از قبل هم در جمهوری آذربایجان نفوذ داشتند در جنگ قره‌باغ به عنوان گروه شبه نظامی کنار ارتش ترکیه در جمهوری آذربایجان شرکت و فعالیت دارند. این افراد در شمال سوریه هم فعال بوده‌اند.
اگر لشگر ایران نبود، باکو سقوط می‌کرد
در ادامه این نشست شعیب بهمن با اشاره به فضاسازی‌های رسانه‌ای برای تحریک افکار عمومی داخل ایران توضیح داد: درست است که مردم جمهوری آذربایجان شیعه‌اند، اما منازعه قره‌باغ مناقشه اسلام و مسیحیت یا شیعه- مسیحیت نیست. بلکه از ابتدا یک نزاع سیاسی و ارضی بوده و مذهبی و دینی جلوه دادن این نزاع، بازی مصنوعی دیگران است.
وی با تاکید بر این که باید به تبلیغات ضدشیعی دولت باکو و سرکوب جریان‌های شیعی در جمهوری آذربایجان توجه کرد، متذکر شد: مگر در اوایل دهه ۹۰ ایران ورود مستقیم نظامی به منطقه نداشت؟ اگر لشگر ایران نبود، ارمنی ها تا باکو پیش رفته و آن را تصرف کرده بودند. ما در آن مقطع حدود ۳۰ شهید و تعداد زیادی مجروح دادیم. آقای حیدر علی‌اف به خاطر رشادت در جنگ قره‌باغ به آقای نوعی اقدم نشان شجاعت جمهوری آذربایجان را اهدا کرد. اما چه کسانی انگ مداخله به ایران در آذربایجان زدند؟ اسناد اینها موجود است، اما چرا در رسانه ها مطرح نمی شود؟ موضوعی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
متن کامل این نشست به زودی در خبرگزاری ایرنا منتشر خواهد شد.