ایران تنها حامی جمهوری آذربایجان در سخت ترین شرایط بوده است

 محمدلی در این گزارش مشروح  مربوط به روابط باکو و تهران و حمایت های جمهوری اسلامی ایران از جمهوری آذربایجان پس از استقلال ملی این کشور ، افزود : بدون درس آموختن از تاریخ، نمی توان به پیشرفت های جدید دست یافت. اگر نخستین جنگ قره باغ را فراموش می کردیم و از درس های آن نتیجه گیری نمی کردیم، آیا اکنون می توانستیم به آزادی اراضی اشغال شده دست می یافتیم؟  

  نویسنده جمهوری آذربایجان خاطر نشان کرد  : در زمان جنگ اول قره باغ بی ثباتی بر کشور حاکم بود و حاکم شدن حیدر علی اف در اواسط سال 1993 میلادی در جمهوری آذربایجان  به تدریج به بی ثباتی پایان داد. اما دشواری ها از میان برداشته نشد.

 وی  افزود : در این روزهای سخت ، حمایت سیاسی و معنوی کشورهای  خارجی از جمهوری آذربایجان خیلی اندک  و آن هم  فقط در حرف بود ولی  ایران تنها کشوری بود که به جمهوری آذربایجان خواه در دوره حاکمیت ائلچی بیگ و خواه در حاکمیت حیدرعلی اف کمک کرد.

   محمدلی یادآور شد: حمایت های جمهوری اسلامی ایران در آن دوره تنها شامل کمک های نظامی نبود، بلکه نخجوان که در محاصره بسر می برد، به امید جمهوری اسلامی ایران باقی مانده بود.

  به نوشته وی " الدار ابراهیم اف" نماینده مجلس ملی جمهوری آذربایجان  که اصالتا به نخجوان تعلق دارد، این شرایط را اینگونه یادآوری می کند:  "تنها مکانی که ما در آن سال های دشوار به آنجا روی می آوردیم، ایران بود. در صبحگاهان با دیدن خودروهای  باری حامل آرد و سایر محصولات غذایی ارسال شده از ایران ، خوشحالی مان حد و حدودی نداشت."

  این گزارش همچنین خاطرات مرحوم "وفا قلی زاده" مشاور سیاست خارجی ریاست جمهوری در دوره ابوالفضل ائلچی بیگ و حیدر علی اف را  مورد اشاره قرار داده است . نویسنده در کتاب "افق های آینده" در باره کمک های ایران به جمهوری آذربایجان در جنگ قرهباغ در سال های 1992 و 1993 نوشت: " در آن سال های پرمشقت ، گاز ایران خانه هایمان را گرم می کرد. سربازانمان که در جنگ با ارمنستان زخمی شدند، در بیمارستان های ایران معالجه شدند. اتوبوس های دریافت  شده از ایران، بحران در حمل و نقل را از میان برداشت. ما باید به ایران فقط به دیده برادر بنگریم و با آن همکاری کنیم."

نویسنده سایت خبری "ملی تی وی" در ادامه این گزارش نوشت : حد و حدود حمایت های ایران در تاسیس اردوگاه و ارایه کمک های انسان دوستانه به هم تبارانمان که از قرهباغ می آمدند و در اشغال زنگیلان آواره شده بودند، به قدر کفایت بوده است که خود موضوع مقاله دیگری است.

  محمدلی  افزود: پیشنهاد می کنم نمایندگان رسانه ها کتاب "حیدر علی اف و شرق" را که با کمک سفارت ایران و وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان منتشر شده است، بیابند و بخوانند. منظورم از یادآوری این مطالب این است که نمایندگان رسانه هایمان با انتشار بررسی نشده صحبت های چایخانه ای و مقالات سفارشی و اطلاعات تحریف شده و تصاویر و ویدئوهای مونتاژی ، به توسعه پویای روابط ایران و جمهوری آذربایجان ضربه می زنند.

وی نوشت : طی سال های طولانی، ما روزنامه نگاران ، سیاست همسایگی ایران با ارمنستان را به درستی ارزیابی نکرده ایم. دائم به مقالات مغرضانه و مملو از بهتان علیه ایران بطور گسترده پرداخته ایم و در این جنگ 44 روزه قرهباغ ، سیاست همسایگی ایران با ارمنستان به کل دنیا و به غرب اثبات کرد که تلاش ارمنستانِ محروم مانده از حمایت سیاسی برای انتقال  جنگ قرهباغ به سطح دینی ، کار درستی نیست و ارمنستان بجز پاکستان و ترکیه و جمهوری آذربایجان با  سایر کشورهای مسلمان روابط نزدیک دارد، از جمله با جمهوری اسلامی ایران و ایران به این ترتیب  سیاست ارمنستان برای ایجاد رویارویی دینی را خنثی کرد.

 محمدلی در باره  موضع جمهوری اسلامی ایران در جنگ اخیر در قره باغ نوشت :  سخنان صریح سید علی خامنه ای رهبر معظم ایران در زمان اوج جنگ قره باغ را به یاد بیاوریم که گفت " ارمنستان باید تمامی اراضی اشغالی را به جمهوری آذربایجان بازپس دهد. قره باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است و آذربایجان در آزادسازی اراضی خود حق دارد."

  بنابه این گزارش  رییس جمهوری ایران نیز موضع قاطعانه و اصولی به نمایش گذاشت و گفت :" تامین تمامیت ارضی، حق ملت آذربایجان است." 

  این نوع اظهارات و پیام ها از طرف ایران، برای نخستین بار نیست. بیایید سفر رسمی سال  گذشته محمد باقری  رییس ستاد کل نیروهای مسلح به باکو را به یاد بیاوریم. او در دیدار با الهام علی اف رییس جمهوری آذربایجان، قره باغ را سرزمین همیشگی آذربایجان نامیده و نظر رییس جمهوری آذربایجان را به موضع ثابت تهران در این باره جلب کرده و گفته بود: " ایران از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت می کند و پس از این نیز حمایت خواهد کرد. تغییر مرزها با زور قابل قبول نیست. ایران در این مساله همواره در کنار آذربایجان است."

محمدلی نوشت : در جنگ 44 روزه در قره باغ  ارتش جمهوری آذربایجان توانست  دوباره کنترل بر  132 کیلومتر مرز با ایران در امتداد رود ارس رابطور کامل برقرار کند و علی اف در تبریک مردم  جمهوری آذربایجان و ایران به این مناسبت گفت: " همانند سایر بخش های مرزهای ایران – جمهوری آذربایجان ، این بخش نیز مرز دوستی و برادری خواهد بود."

  وی در ادامه این گزارش افزود: به عنوان یک روزنامه نگار باور دارم که در آنجا گذرگاه گمرکی گشوده خواهد شد و رفاه مادی اهالی هردوطرف خیلی ارتقاء خواهد یافت. آن روز زود خواهد آمد. 

  محمدلی همچنین دلیل نوشتن این گزارش خود را ، انتشار مطلبی در شماره 21 نوامبر 2020 روزنامه "استار" چاپ ترکیه با عنوان "ایران هم مردود و هم یکی از بازندگان اصلی جنگ قره باغ شد"، اعلام کرد و  نوشت : نویسنده این مقاله ، روزنامه نگار سئویل نوری اوا ( از روزنامه نگاران پان ترکیست تابلودار جمهوری آذربایجان که سال هاست به ترکیه مهاجرت کرده ) است. باور نمی کنم که امروز هیچ نماینده رسانه ای در کشورمان که با مقالات مربوط به ایران آشنایی دارد و بطور عمیق می تواند آنها را تحلیل کند، با این مقاله سئویل خانم هم عقیده باشد. سئویل خانم می نویسد: " در رسانه های اجتماعی شاهد ده ها ویدئو درباره عبور سلاح و مهمات از مرز ایران به ارمنستان بودیم. برغم این، ایران هیچ یک را تکذیب نکرد."

نویسنده سایت خبری "ملی تی وی" جمهوری آذربایجان با رد مطالب مغرضانه منتشره در روزنامه "استار" چاپ ترکیه ، پیام اخیر رییس جمهوری آذربایجان به مردم این کشور را خاطر نشان کرد که علی اف در آن گفت : " من این را می دانم که چرا ( ارامنه) نمی توانند از طریق ایران سلاح بیاورند. به این علت که، ایران کشور دوست و برادر ماست. به این علت که ایران با درنظر گرفتن خواهش ما، فضای خود را بست. به این علت که،  ایران نخواست آنها بیایند آذربایجانی ها را بکشند."

  در ادامه این گزارش آمده است : بیایید به مقالاتی که واقعیات درباره ایران را منعکس کردند، نظری بیاندازیم. "پوبلیکا" که از سایت های خبری رسمی جمهوری آذربایجان است، می نویسد: " رحیم نوعی اقدم، ژنرال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران  نیز گفته است که ارمنستان به قره باغ تروریست ها آورده است و ما آماده مبارزه با آنها هستیم. اگر باکو برای گرفتن کمک از ایران درخواست کند، رزمنده هایمان همواره برای نبرد در طرف آذربایجان آماده اند." این را هم بیان کنم که ژنرال نوعی اقدم در جنگ نخست قره باغ علیه ارامنه با شجاعت جنگیده است. او از طرف حیدر علی اف با لوح افتخار و شمشیر نمادین تقدیر شده است.  کبیری، ژنرال بازنشسته ایران نیز درباره حضور افسران و سربازان ایران در جنگ نخست قره باغ گفته است : " من خودم شخصا در آموزش سربازان جمهوری آذربایجان در جنگ نخست قره باغ شرکت داشته ام. در دوره ریاست جمهوری مرحوم حیدر علی اف ، به هشت هزار نفر سرباز در آذربایجان آموزش داده ام. به همراه من 150 نیروی داوطلب ایران در جنگ ها شرکت کرده اند. »

محمدلی افزود: این واقعیتی است که گذشته نزدیک آذربایجان را منعکس می کند و امروز آذربایجان دارای ارتش قوی 100 هزار نفری است که در میان کشورهای جامعه مشترک المنافع (بعد از ارتش روسیه ) قوی ترین محسوب می شود. جمهوری آذربایجان به خیلی از کشورها کمک می کند و پول وام می دهد. منظورم از نوشتن این مطالب آن است که همکاران روزنامه نگارم وقتی درباره دین اسلام و مسلمانان دنیا از جمله جمهوری اسلامی ایران مطلب می نویسند، اطلاعات کافی تهیه کنند و حقایق تاریخی را تحریف نکنند. در مقابل اطلاعات ساختگی مونتاژ شده ، اغوا نشوند و به آلت دست نیروهای بدخواه تبدیل نشوند که نزدیکی کشورهایمان را نمی خواهند.

 در پایان این گزارش اضافه شد: امروز ایران برای مشارکت در بازسازی سرزمینهای آزاد شده جمهوری آذربایجان از اشغال نیروهای ارمنی در قره باغ  آماده است. این آمادگی را اسحاق جهانگیری ، معاون اول رییس جمهوری ایران در نوزدهمین اجلاس نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بیان کرده است.  به گفته اسحاق جهانگیری ، ایران می تواند به این منظور از ظرفیت های اقتصادی خود بخصوص در زمینه ترانزیت انرژی استفاده کند.  می خواهم این مقاله را با سخنان سید عباس موسوی، سفیر ایران در باکو درباره آتش بس قراباغ کوهستانی به پایان ببرم که تاکید کرد: « آذربایجان و ارمنستان با کمک روسیه و براساس طرحی که قبلا ایران داده بود، به توافق خوبی رسیدند. ایران با رضایتمندی از این فرایند استقبال می کند.»