این ورزشکاران در رشته‌های پرتاب دیسک، دوی سرعت، پرش طول، پرتاب نیزه، ووشو، کشتی، بسکتبال، جودو و هندبال، هر کدام چهره‌های مهمی شدند، اما شکوفایی این ورزشکاران از یک جا شروع می‌شد، از "مدرسه "، همان‌جایی که سرشار از استعدادهای ورزشی است.
گاهی مسابقات درون مدرسه‌ای آنقدر جذابیت داشت که یک طرف میدان مسابقه در مدرسه، ممکن بود کل یک تیم ورزشی چهارمحال و بختیاری باشد و حتی یک یا ۲ مدرسه شاکله اصلی برخی از رشته ورزشی از جمله بسکتبال یا هندبال استان را رقم بزند.
در شهرکرد ۲ یا ۳ مدرسه در رشته بسکتبال، یکی دو مدرسه در رشته هندبال، در فارسان و لردگان رشته‌های فوتبال، کشتی و رزمی، در کیار و بروجن رشته دوومیدانی، والیبال و شنا، در بن رشته جودو ، در سامان در رشته توپی و اردل و کوهرنگ نیز در فوتبال مدارس ، از جایگاه خاص در معرفی استعدادهای ورزشی برخوردار بودند.
حتی در شهری مانند هفشجان، ورزشکاران دانش‌آموز در رشته کشتی موفق به حضور پررنگ در مسابقات ملی می‌شدند یا در فرخشهر در رشته وزنه‌برداری نیز دانش‌آموزان خود را در سطح کشور مطرح می‌کردند.
حالا سوال اینجاست، که آیا مانند گذشته برخی از مدارس می‌توانند منبع اصلی پیدایش ورزشکاران پایه باشند، یا با رویکرد سبک زندگی جدید در خانواده‌ها آیا کم تحرکی دانش‌آموزان و چاقی برخی از دانش‌آموزان واقعیت دارد؟
برای یافتن این پرسش‌ها، خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) مرکز چهارمحال و بختیاری به مناسبت هفته تربیت بدنی، میزگردی تخصصی به عنوان "سواد حرکتی، استعدادیابی ورزشی و اصول تغذیه در دانش‌آموزان" را با حضور ۲ کارشناس ورزشی برگزار کرد.
خدایار قاسم‌پور، به عنوان دانش‌آموخته مقطع دکترا و معاون آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری و رییس هیات بسکتبال معتقد است که منبع اصلی استعدادهای ورزشی همچنان آموزش و پرورش است و داوود سجادی دهکردی رییس هیات دوومیدانی شهرستان شهرکرد نیز بر این عقیده است، آموزش و پرورش برای بروز و ظهور استعدادهای پایه، باید برنامه مسنجمی‌تری داشته باشد.
پررنگ شدن نقش آموزش و پرورش در استعدادیابی ورزشی ایران
معاون تربیت‌بدنی و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری در این میزگرد با اشاره به اینکه جمعیت دانش آموزی در شرایط کنونی در سطح کشور ۱۴ میلیون نفر و در استان ۱۲۰ هزار نفر است، گفت: بحث ورزش در آموزش و پرورش از دیرباز همواره مطرح بوده است و نقش پررنگی برای آموزش و پرورش در معرفی استعدادهای ورزش باید قائل شد.
خدایار قاسم‌پور در خصوص فقر حرکتی و سواد حرکتی افزود: تمامی دانش‌آموزان مکلف به انجام فعالیت‌های ورزشی در ساعات مشخص شده هستند و در مدرسه تحت عنوان زنگ تربیت بدنی فعالیت ورزشی دارند.
وی در رابطه با سواد حرکتی اظهار داشت: هدف اصلی آموزش و پرورش افزایش فعالیت ورزشی در کنار آموزش سواد حرکتی در مدارس ابتدایی و متوسطه است.
به گفته وی، بحث آموزش تنها مختص به یادگیری حروف الفبا، ریاضی، جبر و خواندن و نوشتن نیست، بلکه مساله‌ای که امروزه از آن تحت عنوان مدل سواد آموزی مدرن یاد می‌شود، سواد حرکتی از جمله روش‌ها و آموزش‌هایی است که به همان اندازه نیازمند دانش‌آموزان توجه است.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: آموزش و پرورش وظیفه دارد تا فعالیت‌های اولیه و اساسی را به دانش آموزان آموزش دهد و دانش‌آموزان را با آن آشنا کند و این خود یک ماموریت بسیار گسترده در حوزه تربیت بدنی و آموزش و پرورش است تا این سواد را میان دانش‌آموزان ابتدایی ترویج دهد و دانش‌آموزان را به عنوان یک سفیر سلامت معرفی کند.
قاسم‌پور در ادامه اظهار داشت: امروزه به دلیل نداشتن تحرک لازم، نسل جدید دایره حرکتی و فعالیت کمتری نسبت به نسل پدران و دهه‌های پیشین خود دارند، البته این نقص ناشی از زندگی‌های آپارتمان‌نشینی و ماشینی‌شدن جوامع است که کم‌تحرکی‌ها را ناخواسته به وجود آورده است و مانع از یادگیری حرکات اولیه یا همان سواد حرکتی شده است.
وی افزود: هدف آموزش و پرورش، تربیت یک انسان تک ساحتی و تقویت آنها تنها در مباحث آموزشی و در نهایت منجر به کسب رتبه تک رقمی پزشکی در کنکورهای سراسری نیست، بلکه دانش‌آموزان باید در ۶ ساحت از لحاظ بُعد اجتماعی، روانی و جسمی تربیت شوند و یکی از مهمترین این ساحت‌ها، ساحت جسمی و بدنی است که در کنار تربیت دانش‌آموز در دوران ابتدایی در حوزه ورزش و تربیت‌بدنی نیز پیگیری می‌شود.
کاهش وجود فقر حرکتی در مدارس دخترانه
قاسم‌پور در رابطه با فقر حرکتی و الگوهای استعدادیابی ورزشی در مدارس دخترانه گفت: اگر چه از گذشته همواره پسران بیشتر از دختران به ورزش پرداخته‌اند، اما در آموزش و پرورش از لحاظ عدالت آموزشی، هیچ ممنوعیت و محدودیتی برای فعالیت‌های ورزشی دانش‌آموزان دختر و پسر وجود ندارد.
به گفته وی، چهار ساعت درس تربیت‌بدنی در برنامه هفتگی هر دانش‌آموزی گنجانده شده است تا آنها را به انجام فعالیت‌های ورزشی در ساعات مربوطه زیر نظر ۷۰۰ دبیر متخصص تربیت بدنی در مدارس ملزم کند.
بر این اساس دانش‌آموزانی که سنجش BMI آنها در محدوده طبیعی بین ۱۵ تا ۲۵ هستند، تشویق خواهند شد و دانش‌آموزانی که با چاقی و اضافه وزن روبه‌رو باشند، توسط مراقبین بهداشت با خانواده‌های آنها تماس گرفته می‌شود و آموزش‌ها و نکات مورد نیاز را به آنها ابلاغ خواهند کرد و در نهایت میثاق‌نامه‌ای با والدین بسته می‌شود تا وضعیت تغذیه فرزندانشان را جدی بگیرند.این کارشناس ورزش دانش‌آموزی، در رابطه با برنامه‌هایی که برای افزایش تحرک و پویایی دانش‌آموزان دختر در مقاطع ابتدایی و راهنمایی در نظر گرفته شده است، گفت: با وجود شرایط اقتصادی حاضر در جامعه، اعتبارات آموزش و پرورش نیز تا حدی دستخوش تغییر و کاهش قرار گرفته است، با این وجود آموزش و پرورش طرح‌هایی را برای توسعه فعالیت‌های ورزشی دانش‌آموزان دختر در نظر گرفته است.
به گفته وی،ایمن‌سازی فضای مربوطه و مهیا کردن تجهیزات مورد نیاز برای تمام دانش‌آموزان مدارس دخترانه در ساعت‌های تربیت بدنی فراهم شده است.
قاسم‌پور تصریح داشت: یکی دیگر از برنامه‌هایی که آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان در نظر گرفته است، حیاط گویا است، بدین صورت که برای همان چند دقیقه‌ای که دانش‌آموز بعد از پایان کلاس درس در هنگام زنگ تفریح در حیاط مدرسه است بتواند برنامه ورزشی داشته باشد.
به گفته وی، در این زمینه بر روی زمین و کف حیاط مدرسه، زمین بازی طراحی شده است تا در همان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان استراحت و تفریح در مدرسه بتوانند، ورزش کنند.
وی در رابطه با وضعیت و الگوهای استعدادیابی در مدارس گفت: تا پیش از شیوع ویروس کرونا،۲۶مهرماه تا ۲ آبان‌ماه همزمان با هفته تربیت‌بدنی، المپیادهای درون مدرسه‌ای نیز آغاز می‌شد و طبق ساختار فدراسیون ورزش دانش‌آموزی این المپیادهای درون مدرسه‌ای در تمام مدارس کشور برگزار می‌شد، اما امسال متاسفانه به دلیل شیوع ویروس کرونا، برگزاری این مسابقات انجام نشده است.
قاسم‌پور در رابطه با نقش آموزش و پروش در شناسایی، آموزش و استعداد یابی دانش‌آموزان استان تصریح داشت: ۲ ساعت آموزش درس تربیت بدنی در هفته و در بخش‌های دیگر فوق برنامه گنجانده شده است و مهمترین فعالیت‌هایی که در ساعات فوق برنامه به صورت معمول در سطح کلاس‌ها برگزار می‌شود، بحث المپیادهای درون مدرسه‌ای است.
طرح مربی‌یار و داوریار به دانش‌آموزانی که مستعدند از سنین پایین‌تر آموزش داده می‌شود و این نشان می‌دهد چه استعدادهایی در ورزش دانش‌آموزی وجود دارد و همین موجب شده که بیشتر فدراسیون‌ها خاستگاه استعدادیابی خود را در آموزش و پرورش بدانند و تاکنون میان بسیاری از هیات‌ها از جمله هیات والیبال، تنیس، بدمینتون، فوتبال و بسکتبال استان تفاهمنامه‌هایی منعقد شده و فعالیت‌های مستمری برای استعدادیابی در مدارس انجام شده است.به گفته وی، همچنین در مسابقات بین کلاسی نیز افراد نخبه و مستعد شناسایی می‌شوند و در عضویت تیم ورزشی مدرسه قرار می‌گیرند و سپس در مسابقات منطقه شرکت می‌کنند تا از بین این دانش‌آموزان استعدادهای ورزشی شناسایی می‌شود.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در تمام مسابقات دانش‌آموزی، طبق تفاهمنامه‌ای منعقد شده با فدراسیون‌ها ورزشی،تیم استعدادیابی عازم می‌شود و هیات‌های مربوطه بر عملکرد و رکورد ثبت شده دانش‌آموزان نظارت دارند، سپس با رکوردهای کشوری، آسیایی یا جهانی مقایسه می‌شود و وضعیت دانش‌آموزان به عنوان یک استعداد ارزیابی خواهد شد تا این ورزشکاران جذب تیم‌های ملی پایه شوند.
وی افزود:در سال گذشته در استان بیشتر دانش‌آموزان در این المپیادها در سطح مدرسه شرکت کردند و دانش‌آموزان توانمند و مستعد توسط دبیران تربیت بدنی و انجمن‌های ورزشی شناسایی شدند، اما این بار هم مانند بحث سفیران سلامت در مدارس، بحث استعدادیابی به خود دانش‌آموزان محول شد، چرا که تجربه ثابت کرده است آموزش به هم‌سالان تاثیر بیشتری خواهد داشت و این یک اصل مهم در آموزش است.
قاسم‌پور گفت:دانش‌آموزانی که پیشتر دوره دیده‌اند یا تجربه ورزشی و فعالیت تربیت بدنی بیشتری داشته‌اند، به عنوان مسوول انجمن رشته ورزشی خاص مدرسه در نظر گرفته می‌شوند تا با کمک و راهنمایی‌های دبیر تربیت بدنی و مدیر مدرسه، تیم‌های کلاسی و مدرسه‌ای را تشکیل دهند، سپس افراد مستعد در این مسابقات به صورت معمول در شهرستان‌ها و مرحه استانی و مسابقات قهرمان کشوری و فدراسیون ورزشی دانش‌آموزان شرکت داده می‌شوند.
وی عنوان کرد: طرح مربی‌یار و داوریار به دانش‌آموزانی که مستعدند از سنین پایین‌تر آموزش داده می‌شود و این نشان می‌دهد چه استعدادهایی در ورزش دانش‌آموزی وجود دارد و همین موجب شده که بیشتر فدراسیون‌ها خاستگاه استعدادیابی خود را در آموزش و پرورش بدانند و تاکنون میان بسیاری از هیات‌ها از جمله هیات والیبال، تنیس، بدمینتون، فوتبال و بسکتبال استان تفاهمنامه‌هایی منعقد شده و فعالیت‌های مستمری برای استعدادیابی در مدارس انجام شده است.
معاون آموزش و پرورش استان گفت: بحث استعدادیابی تنها تا قبل از دوره دیپلم خلاصه نمی‌شود، بلکه آموزش و پرورش در نظر دارد دانش‌آموز بعد از پایان سال‌های تحصیلی در مدرسه، بتواند همچنان آن استعداد را پرورش دهند و جذب باشگاه‌های ورزشی شود یا به عنوان یک مربی با سواد، ورزش را دنبال کند.
رییس هیات بسکتبال استان در رابطه با جذابیت ورزشی استان عنوان کرد: چهارمحال و بختیاری با قرار گرفتن در ارتفاع ۲ هزار و ۶۰۰ متری از سطح دریا دارای تابستان‌های خنک، هوای پاک و بدون ترافیک و نرخ خدمات پایین دارد و همه این شرایط، یک استان بی‌نظیر برای میزبانی تیم‌های بزرگ را فراهم کرده است.
به گفته وی، چهارمحال و بختیاری از لحاظ فضاهای ورزشی در رتبه‌های برتر کشور است و اقدامات بیشتری نیز در این خصوص در حال انجام شکل‌گیری است، نمونه آن ارائه طرح اردوبام ورزشی در استان با کمک‌ها و حمایت‌های اداره ورزش و جوانان است.
قاسم‌پور طرح‌ها و برنامه‌هایی مشترک بین دانشگاه علوم پزشکی استان و آموزش و پرورش را به عنوان یک تعامل بسیار سازنده دانست و گفت: هر ۲ ارگان اهداف مشترک، تعالی و بزرگی را دنبال می‌کنند، چرا که افراد اگر در سلامت باشند هزینه‌های زیاد بیمه و هزینه‌های درمانی کاهش می‌یابد.
به گفته وی، در بحث بهداشت و درمان هر ساله دانش‌آموزان ابتدایی غربالگری می‌شوند و در مقطع ششم ۲بار در سال سلامت دهان و دندان دانش‌آموزان بررسی می‌شود.
وی گفت: توزیع قرص آهن و قرص‌های ویتامین D و به صورت کلی توزیع مکمل‌یاری در تمامی مقاطع راهنمایی، متوسطه و ابتدایی در مدارس دخترانه انجام می‌گیرد.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت:از اقدامات دیگر که امسال در حال انجام است، بررسی و محاسبه وضعیت وزن و قد (BMI) تمامی دانش‌آموزان در مدارس است.
قاسم‌پور گفت:بر این اساس دانش‌آموزانی که سنجش BMI آنها در محدوده طبیعی بین ۱۵ تا ۲۵ هستند، تشویق خواهند شد و دانش‌آموزانی که با چاقی و اضافه وزن روبه‌رو باشند، توسط مراقبین بهداشت با خانواده‌های آنها تماس گرفته می‌شود و آموزش‌ها و نکات مورد نیاز را به آنها ابلاغ خواهند کرد و در نهایت میثاق‌نامه‌ای با والدین بسته می‌شود تا وضعیت تغذیه فرزندانشان را جدی بگیرند.
وی ادامه داد: وضعیت سلامت دانش‌آموزان روستایی و مناطق عشایری نیز در حال بررسی است، چرا که زیر ساخت‌هایی برای بررسی فعالیت‌ها و در نظر گرفتن رژیم‌های غذایی این افراد، مورد نیاز است.
معاون تربیت بدنی و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش استان در خصوص پروژه کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان که امسال به صورت سراسری در کشور و استان‌ها برگزار می‌شود، افزود:بر اساس مطالعه کاسپین در جوامع توسعه یافته، مساله چاقی کنترل می‌شود و ما نیز موظف هستیم که در آغازین سال‌های تحصیل در مدارس ابتدایی، زمانی که شخصیت اولیه دانش‌آموز در حال شکل‌گیری است، این مفاهیم را با اجرای برنامه‌هایی برای او نهادینه کنیم.
به گفته وی، در حوزه آموزش و پرورش در واقع میثاق اجرای این برنامه‌ها سند تحول بنیادین است که همواره از اهمیت بالایی برخوردار است و شالوده این سند، تربیت دانش‌آموزانی هم‌تراز با نظام مقدس جمهوری اسلامی است.
قاسم‌پور گفت: برنامه آموزش و پرورش در سال تحصیلی جاری، کاهش سه درصدی مشکل اضافه وزن و چاقی دانش آموزان است.
چاقی و کم تحرکی در دانش آموزان مشهود است
از سوی دیگر برخی از کارشناسان حوزه ورزش از جمله داوود سجادی دهکردی، معتقدند مهمترین رکن استعدادهای ورزشی در کشور آموزش و پرورش است اما برخی از دانش آموزان با اضافه وزن روبرو هستند.
رییس هیات دوومیدانی شهرکرد و کارشناس ورزش در چهارمحال و بختیاری گفت: مهمترین مشکل برخی از دانش‌آموزان توجه نکردن به تغذیه سالم و مفید آنان است.
داوود سجادی در این میزگرد افزود:در تحقیقات صورت گرفته، مشخص شده است که مشکل عمده چاقی برخی از دانش‌آموزان و به صورت کلی جامعه تغذیه غیر اصولی است.
مهیا کردن یک رژیم یا بشقاب غذایی و تهیه یک برنامه ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی و وزن دانش‌آموزان توسط کارشناسان باید جدی گرفته شود.به گفته وی،در کنار تغذیه و خوراک، عمل چربی‌سوزی نیز از سوی دانش‌آموزان باید صورت گیرد که گاهی در مدارس به آن توجه جدی نشده است.
وی گفت:دانش‌آموز به همان اندازه که انرژی و کالری را از طریق خوردن و آشامیدن کسب می‌کند، به همان مقدار نیز باید کالری بسوزاند.
این باشگاه‌دار چهارمحال و بختیاری گفت:دانش‌آموزان زمانی که وارد مدرسه می‌شوند، متاسفانه فاقد کنترل تغذیه هستند و طی ارزیابی‌هایی که بر روی برخی از دانش‌آموزان صورت گرفته است درباره تغذیه آنها در خانه چندان توجهی از سوی والدین صورت نگرفته است.
وی تصریح داشت:در گذشته مصرف بسیاری از مواد غذایی مانند فست فودها از لحاظ فرهنگی هنوز در میان مردم رواج پیدا نکرده بود در نتیجه پذیرفتن و مصرف کردن این خوراکی‌ها سخت بود، در حالی که امروزه این مواد غذایی و خوراکی‌ها به طرز چشمگیری بین مردم و به خصوص جوانان و نوجوانان رواج پیدا کرده است.
نویسنده کتاب " گلف دیسک "افزود:مصرف زیاد کالری و از طرفی شیوع ویروس کرونا و نبود زیرساخت برای انجام فعالیت‌های ورزشی،دانش آموزان را دچار کم تحرکی کرده است.
این کارشناس ادامه داد: در سیستم‌های آموزشی مانند مدرسه، برخی از دانش‌آموز پس از پایان کلاس خوراکی و تغذیه از قبل آماده یا خریداری شده را مصرف می‌کند در حالی که فعالیت ورزشی یا بدنی پس از مصرف خوراکی مصرف شده انجام نمی‌گیرد و این معضل اصلی چاقی و اضافه وزن است.
سجادی گفت: مشکل چاقی و اضافه وزن در جامعه امروزی رفع شدنی است و تنها نیاز به فرهنگ‌سازی تغذیه در محیط خانواده و مدرسه دارد.
وی در پایان میزگرد پیشنهاد داد:مهیا کردن یک رژیم یا بشقاب غذایی و تهیه یک برنامه ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی و وزن دانش‌آموزان توسط کارشناسان باید جدی گرفته شود.
به گزارش ایرنا،چهارمحال و بختیاری با وجود بیش از ۹۷۹ هزار نفر جمعیت حدود ۲۱۰ هزار دانش آموز در ۱۰ شهرستان دارد.