به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه ایرنا، اگرچه تاکنون انتقال ویروس کرونا از طریق قطرات تنفسی، به عنوان مهمترین راه آلودگی کووید ۱۹ شناخنه شده است اما پایداری این ویروس در سایر مایعات بدن مانند اشک، بزاق، شیر مادر، مایعات جنسی و مدفوع حتی پس از بهبود بیماری، این پرسش را مطرح می کند که آیا راه های دیگری برای انتقال این ویروس وجود دارد؟ طول دوره عفونت زایی فرد مبتلا به کووید ۱۹ و امکان انتقال عفونت او به دیگران چند روز است و آیا ویروس کرونا می تواند از طریق آلوده کردن مواد غذایی و خوردن و آشامیدن، افراد مختلف را آلوده کند؟
بررسی این مسائل از نظر انتقال بیماری از افراد به ظاهر سالم یا فرد بیمار به مردم در سطح جمعیت اهمیت دارد. چراکه مردم بیشتر به مهمترین جنبه بیماری که به صورت علایم تنفسی ظاهر می شود، توجه می کنند و ممکن است اطلاعات کافی در مورد سایر علایم یا آلوده بودن سایر نمونه های بیمار به غیر از قطرات تنفسی نداشته باشند.
سوالات دیگری نیز در این زمینه مطرح است همچون اینکه آیا ویروس تنها در دستگاه تنفسی وجود دارد و از طریق سرفه، عطسه و... باعث بیمار شدن سایر افراد می شود و آیا ویروس می تواند از طریق انتقال خون، تغذیه نوزاد با شیر مادر یا تماس با ادرار و مدفوع بیمار نیز منتقل شود؟
دکتر محمدمهدی فیض آبادی میکروب شناس و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران در این خصوص به خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا، می گوید: مطالعات جدید انستیتو مطالعات تکمیلی و تحقیقات پزشکی هند نشان می دهد که میزان حضور ویروس در نمونه های بالینی کاملا متفاوت است.
وی تصریح کرد: طبق این تحقیقات، بیشترین حضور ویروس در نمونه های تنفسی شامل مجاری و کیسه های هوائی ریه (۹۳ درصد)، خلط (۷۲درصد) و مجاری بینی (۶۲ درصد) دیده می شود اما در سایر نمونه ها مانند سواب حلق (۳۲درصد)، مدفوع (۲۹درصد) و خون نیز (یک درصد) حضور ویروس کرونا تایید شده است.
فیض آبادی ادامه داد: حضور ویروس در سایر نمونه های بیمار مانند خون، مدفوع، اشک و... ممکن است به معنای توانایی عفونت زایی شخص برای افراد دیگر جامعه باشد، هرچند این مساله هنوز در دست بررسی است.
وی گفت: نکته مهم تحقیقات انجام شده آن است که آزادسازی ویروس کرونا در مایعات بدن ممکن است حتی پس از منفی شدن نتیجه آزمایش سواب بینی بیمار اتفاق بیفتد، یعنی هنگامی که فرد به ظاهر سالم است، می تواند ناقل ویروس باشد.
درگیری گوارشی افراد مبتلا به کرونا ۲ تا ۳۵ درصد
رییس انجمن میکروب شناسی کشور تصریح کرد: بر اساس گزارشات در ۲ تا ۳۵ درصد از افراد مبتلا به کووید۱۹ درگیری دستگاه گوارشی مشاهده می شود. افرادی که دچار علایم گوارشی مانند اسهال می شوند، معمولا طول دوره طولانی تری از زمان بروز علایم تا پاکسازی کامل ویروس از بدن دارند.
فیض آبادی افزود: در این افراد ممکن است حتی ۲۲ روز پس از ابتلا به بیماری، ویروس در مدفوع دیده شود در حالی که آزادسازی ویروس در نمونه های تنفسی کمتر بوده و تا ۱۸ روز گزارش شده است.
به گفته استاد دانشگاه ساساری ایتالیا، یک فرضیه وجود دارد که هرچه از زمان ابتلای فرد به بیماری کووید۱۹ می گذرد، حضور ویروس در نمونه های گوارشی مثل مدفوع بیشتر و در نمونه های تنفسی کم رنگ تر می شود.
وجود ژنوم کرونا در خلط و مدفوع بیمار تا سه هفته پس از بهبودی
این استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران اظهار داشت: نکته جالب اینکه ممکن است حتی پس از بهبودی کامل علایم بالینی، ژنوم ویروس تا بیش از سه هفته در نمونه های خلط و مدفوع وجود داشته باشد.
فیض آبادی تاکید کرد: بنابراین قبل از اینکه یک فرد بهبودیافته به عنوان بیمار غیرعفونی تایید شود باید پایداری ویروس در نمونه مدفوع او نیز چک شود. چرا که حضور طولانی مدت ویروس در مدفوع بیماران در بیشتر مطالعات گزارش شده است.
احتمال آزادسازی ویروس کرونا از طریق ادرار ۱۲ روز
فیض آبادی با اشاره به مطالعات جدید انستیتو مطالعات تکمیلی و تحقیقات پزشکی هند تصریح کرد: مطالعات این مرکز در مورد ادرار بیماران مبتلا به کووید نشان می دهد که هفت تا ۱۲ روز پس از عفونت همچنان احتمال آزادسازی ویروس در ادرار بیمار وجود دارد.
وی گفت: بنابراین حضور ویروس در نمونه های ادرار و مدفوع بیماران از این نظر حائز اهمیت است که بررسی احتمال انتقال بیماری از طریق خوردن و آشامیدن مواد غذایی آلوده به ادرار و مدفوع بیماران کووید۱۹، سرنخ‌هایی برای دانشمندان فراهم کند.
نباید ماهیت گسترده انتقال ویروس کرونا نادیده گرفته شود
این متخصص میکروب شناسی می گوید: اگرچه هنوز انتقال بیماری کووید از طریق خون و فرآورده های خونی تایید نشده است اما حضور ژن های این ویروس در نمونه پلاسمای افراد بدون علامت نگرانی ها در رابطه با انتقال خون را افزایش داده است.
فیض آبادی تصریح کرد: طبق تحقیقات جدید این موضوع که ویروس کرونا از طریق سیستم بینایی یا ترشحات آن منتقل شود، هنوز هم در هاله ای از ابهام قرار دارد. البته درست است که احتمال انتقال بیماری کووید از طریق اشک ناچیز است اما نباید ماهیت گسترده انتقال این ویروس جدید را نادیده گرفت.
وی با بیان اینکه، هنوز اطلاعات کافی در مود انتقال ویروس از طریق تغذیه با شیر مادر یا تماس با ترشحات واژینال در هنگام زایمان وجود ندارد، تصریح کرد: البته در تعدادی از بیماران مبتلا، حضور ویروس حتی پس از بهبودی در مایع منی در آقایان گزارش شده که ممکن است مطرح کننده راه انتقال جنسی این بیماری در آینده نزدیک باشد.
استاد دانشگاه ساساری ایتالیا بیان کرد: به طور کلی می توان از تحقیقات اخیر دانشمندان این نتیجه را گرفت که اگرچه تاکنون انتقال تنفسی و تماس با ترشحات آن شناخته شده‌ترین راه انتقال این ویروس است اما با توجه به شیوع گسترده این ویروس و حضور آن در نمونه های بالینی مختلف افراد مبتلا، شناسایی راه های دیگر انتقال این بیماری نیازمند مطالعات بیشتر و البته رعایت اصول کامل فاصله گذاری در زندگی اجتماعی و در تماس با افراد مشکوک یا مبتلا تا قبل از شناسایی دقیق راه های دیگر انتقال است.