فصل سرد سال و برف و باران در کنار همه زیبایی هایی که برای هر یک از ما دارد، نازیبایی ها، سختی ها و دردهایی را نیز برای افراد بی خانمان دارد، بی خانمان‌هایی که در سرما بدون سرپناه هستند و نیاز به حمایت دستگاه هایی مانند بهزیستی و شهرداری دارند.
جامعه شناسان بر این عقیده‌اند که پدیده کارتن خوابی یکی از ویژگی‌های مشترک تمامی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه محسوب می‌شود اما روند رشد صعودی آن در سالهای اخیر موجبات نگرانی را فراهم کرده است. این پدیده زاییده عواملی همچون رشد بیکاری، بروز مشکلات اقتصادی، افزایش مهاجرت و افزایش تعداد معتادان است.
چند سالی است که در شهرهای بزرگ از جمله تهران و مشهد شهرداری‌ها و نیز ادارات بهزیستی با فعال‌سازی گرمخانه‌ها و مراکز سرپناه (شلترها) اقدام به پذیرش کارتن‌خوابها و افراد بی‌خانمان اعم از زن و مرد نموده و در شب‌های سرد سال با ارائه خدماتی همچون جای گرم برای خوابیدن، غذا و خدمات بهداشتی و درمانی از آنان حمایت می‌کنند.
بهزیستی میزبان افراد بی‌خانمان
مدیر کل بهزیستی استان خراسان رضوی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: جمع‌آوری کارتن خوابها بر عهده نیروی انتظامی و ساماندهی و انتقال آنان به گرمخانه با شهرداری است.
حمیدرضا پوریوسف افزود: در بین افراد جمع‌آوری شده و منتقل شده به گرمخانه ها، کودکان و زنان بی سرپرست، سالمندان و بیماران روانی مزمن بی سرپرست و معتادان به بهزیستی تحویل داده می شوند.
وی ادامه داد: معتادان کارتن خواب با گذراندن شب در گرمخانه ها می توانند از خدمات مراکز گذری، سرپناه و دی.آی.سی (کاهش آسیب) بهزیستی استفاده کنند.
مدیر کل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه این اداره در قبال افراد سالم کارتن خواب مسوولیتی ندارد و این افراد در صورت نیازمند بودن یا از کارافتاده بودن به کمیته امداد امام خمینی (ره) تحویل داده می شوند گفت: بهزیستی موظف به ارائه خدمت به جامعه هدف شامل معلولان، سالمندان، کودکان و زنان آسیب دیده و دختران و زنان در معرض آسیب می باشد.
عزم شهرداری در خدمت به افراد بی‌خانمان
شهردار مشهد نیز با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود با اشاره به پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان مبنی بر احتمال بارش برف و کاهش دمای هوای این شهر به زیرصفر نوشت: با فرض تحقق این پیش‌بینی همکارانم در حوزه‌های مرتبط آماده هستند.
محمدرضا کلایی افزود: وضعیت کارتن‌خوابها و بی‌سرپناهان بسیارسخت‌تر از سالهای قبل شده زیرا به رغم اینکه تعداد گرمخانه‌های شهر چند برابر شده اما بخاطر شیوع کرونا باید از ازدحام در این مراکز جلوگیری شود و هم باید غربالگری را درباره آنها اجرا کرد.
وی ادامه داد: با این حساب بخشی از آنها ممکن است مورد غفلت واقع شوند و از مردم می‌خواهیم در صورت مشاهده آنها یا پناهشان دهند یا با شماره ۱۳۷ اطلاع رسانی کنند.
افزوده شدن ۱۰ گرمخانه جدید
معاون اجتماعی و مشارکت‌های سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد نیز در این باره گفت: با توجه به سردی هوا و با هدف ایجاد سرپناه برای افراد کارتن‌خواب، در نظر است در مناطق ۲، سه، چهار، پنج و هفت مشهد که دارای بیشترین شمار افراد کارتن‌خواب هستند با همکاری شهرداران مناطق، مکان‌یابی برای ایجاد گرمخانه انجام شود.
رضا دانایی افزود: در این راستا طی نیمه نخست آذر ماه جاری ۱۰ گرمخانه در شهر مشهد به بهره‌برداری می‌رسد که تا کنون ۲ مرکز از این تعداد در منطقه ۲ مشهد فعال شده است.
وی ادامه داد: علاوه بر این به دنبال ایجاد ۲ گرمخانه سیار هستیم که در سطح شهر گردش کرده و به کارتن‌خواب‌هایی که علاقه به مراجعه حضوری ندارند، خدمات ارائه دهند.
معاون سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد گفت: تلاش داریم هر هفته دستکم یک گرمخانه در مشهد دایر شود.
وی در خصوص توزیع اقلام بهداشتی و رعایت پروتکلهای بهداشتی در شرایط شیوع بیماری کووید ۱۹ افزود: از جمله دلایل افتتاح با احتیاط هر گرمخانه رعایت کامل و هماهنگی فضا با پروتکلهای بهداشتی است.
دانایی با بیان اینکه تا قبل از شیوع کرونا و در شرایط عادی ظرفیت پذیرش در گرمخانه های شهرداری ۱۵۰ نفرشب بود ادامه داد: هم اکنون با افتتاح ۱۰ مرکز این ظرفیت به چند برابر افزایش می‌یابد.
۲ گرمخانه سیار در راه مشهد
وی با بیان اینکه برخی از افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان از مراجعه به گرمخانه‌ها بنا به دلایلی خودداری می‌کنند گفت: با هدف توسعه و توزیع خدمات برای این افراد و جلوگیری از جاماندن آنها از دریافت خدمات، ۲ گرمخانه سیار آماده راه‌اندازی است.
معاون سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد افزود: در این ارتباط ۲ دستگاه اتوبوس با امکانات و ظرفیت لازم در ساعات شب با مراجعه و تردد در مناطقی که دارای تعداد بیشتر افراد کارتن‌خواب هستند اقدام به شناسایی و ارائه خدمات به آنها می‌نماید.
وی ادامه داد: عزم لازم برای سرپناه دادن به افراد کارتن‌خواب و بی‌خانمان اعم از زن و مرد در کلانشهر مشهد و هماهنگی و مشارکت بین دستگاهها و مجموعه‌ها وجود دارد و اقدامات در این زمینه در حال انجام است.
هفت مرکز سرپناه شبانه بهزیستی
معاون امور پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه مراکز سرپناه شبانه این اداره کل در مشهد پذیرای کارتن‌خوابها و معتادان متجاهر در هوای سرد هستند گفت: این مراکز در مشهد شامل ۲ مرکز زنان و پنج مرکز ویژه اقامت مردان است.
حسین تنهاطلب با بیان اینکه ظرفیت اسمی هر مرکز ۵۰ نفر است افزود: در فصول سرد و تا قبل از شیوع کرونا بیش از این تعداد نیز پذیرش می‌شدند اما با توجه به شیوع کرونا از پذیرش بیش از ظرفیت در مراکز خودداری می‌شود و افراد به سایر مراکز یا گرمخانه‌های شهرداری هدایت می‌شوند.
وی ادامه داد: با توجه به فضای باز و فاصله تختها در مراکز سرپناه شبانه نیازی به کاهش ظرفیت پذیرش نیست زیرا فاصله لازم بین افراد وجود دارد.
معاون اداره کل بهزیستی خراسان رضوی گفت: با هدف پیشگیری از ابتلا به کرونا، اقدامات لازم از جمله ضدعفونی، ارائه حمایت‌های بهداشتی و توزیع اقلام بهداشتی به کارتن خوابها و معتادان متجاهر انجام شده است.
وی افزود: برای معتادان متجاهر و افراد کارتن خواب و در سایر مراکز خدمات دهی به معتادان به ازای هر نفر ۵۰ میلیون ریال پرداخت شده است.
تنهاطلب با بیان اینکه در حال مذاکره و امضای تفاهمنامه با شهرداری مشهد برای اسکان و میزبانی از کارتن‌خوابها هستیم ادامه داد: با توجه به تلاش شهرداری مشهد برای تامین ۱۰ گرمخانه و مشکلات موجود برای تامین زیرساخت برای این تعداد، استفاده از ظرفیت خالی کمپهای ماده ۱۵ در مناطقی مانند توس، خین عرب، اسماعیل آباد برای این منظور در دستور کار است.
افزایش ساعت خدمت در فصل سرما
وی گفت: در فصل سرد سال و با توجه به تاریک شدن زودهنگام هوا ساعت پذیرش با ۲ ساعت زودتر از ۱۸ به ۱۶ هر روز تبدیل می‌شود.
معاون بهزیستی خراسان رضوی افزود: این اقدام با هدف افزایش خدمت‌رسانی به این افراد و جلوگیری از هرگونه سرماخوردگی و ابتلای آنان به بیماری انجام می‌شود.
وی ادامه داد: سرانه خدمت رسانی به این افراد بر اساس آیین‌نامه برای هر نفر ۱۳۰ هزار ریال است که تا ۲۵ درصد قابلیت افزایش دارد.
تنهاطلب با بیان اینکه میانگین سنی مراجعه کنندگان به مراکز سرپناه شبانه ۴۵ سال است گفت: کمترین سن مراجعه کنندگان به این مراکز ۲۶ سال است و مسن ترین آنها نیز ۵۵ ساله است.
وی افزود: از ابتدای شیوع ویروس کرونا برای ضدعفونی این مراکز مبالغی پرداخت شده و دولت قول پرداخت اعتبارات جدید نیز داده است.
معاون بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: سال گذشته هر مرکز ۵۰ میلیون ریال اعتبار دریافت کرد تا به صورت ویژه در حوزه ضدعفونی هزینه کند.
وی گفت: طبق برآورد و پیش‌بینی انجام شده هر مرکز سرپناه شبانه سالانه ۱۵۰ میلیون ریال برای هزینه در حوزه بهداشتی و ضدعفونی جهت مقابله با ویروس کرونا نیاز دارد.
تنها طلب افزود: تاکنون گزارشی از ابتلا به کووید ۱۹ در این مراکز دریافت نشده اما در صورت مشاهده فرد دارای علایم بلافاصله آزمایش لازم گرفته شده و نسبت به قرنطینه وی اقدام می‌شود.