روشهای شیمی درمانی باعث کاهش سرعت رشد تومور سرطانی و نجات جان افراد میشود، اما این داروهای قدرتمند سلولهای سالم و سرطانی را با هم تحت تأثیر قرار میدهند.
به تازگی محققان مقالهای در مجله Nano Letters به چاپ رساندند که در آن جزئیات مربوط به ساخت نانوژلهای مبتنی بر DNA را تشریح کردهاند.
نانوژلهایی که محتویات دارویی خود را درون سلولهای سرطانی آزاد میکند و تأثیرات آن بر سلولهای طبیعی به حداقل میرسد و عوارض جانبی دردناک و ناراحت کننده داروی شیمیدرمانی به حداقل میرسد.
هنگامی که داروهای شیمیدرمانی وارد بدن میشوند، در کل بدن پخش میشوند. از آنجا که بسیاری از این داروها برای همه سلولها سمی هستند، کوچک شدن تومور مورد نظر میتواند با عوارض جانبی نامطلوبی مانند ریزش مو، مشکلات دستگاه گوارش و خستگی همراه باشد.
نانوژلهای ساخته شده از DNA یکی از راههای انتقال این داروها است، اما این نانوژلها نیز وارد همه سلولها میشوند.
تیانهو لی، تکپنگ لوه و همکارانشان معتقدند که نشانگرهای زیستی-پروتئینها یا سایر اجزای موجود در سلولهای سرطانی و همتایان سالم آنها میتوانند در شکستن یک نانوژل نقش داشته باشند و باعث شوند نانوژل محتویات خود را درون سلولهای سرطانی رهاسازی کند.
یک نشانگر زیستی به نام FEN۱، آنزیمی ترمیم کننده که انواع خاصی از DNA را قطع میکند، در مقادیر بیشتری در سلولهای سرطانی در مقایسه با سلولهای سالم وجود دارد. محققان میخواستند ببینند آیا آنها میتوانند نانوژل DNA ویژهای طراحی کنند که بهطور خاص توسط FEN۱ در سلولهای سرطانی تخریب شود.
پژوهشگران برای ساخت نانوژلهای DNA از ساختارهای DNA ویژهای استفاده کردند که FEN۱ میتوانست آنها را تشخیص داده و برش دهد. محققان با استفاده از سیستمهای فاقد سلول، دریافتند که نانوژلهای مبتنی بر DNA توسط FEN۱ تجزیه میشوند اما سایر آنزیمها یا ترکیبات ترمیم کننده DNA قادر به تجزیه آنها نیستند.
وقتی سلولهای زنده در معرض نانوژلهای مبتنی بر DNA قرار گرفتند، سلولهای سالم FEN۱ کافی برای تجزیه آنها نداشتند، اما سلولهای سرطانی این کار را انجام دادند.
هنگامی داروهای شیمیایی دوکسروبیسین و وینورلبین در نانوژل قرار داده شدند، سلولهای سرطان پستان انسان با سرعت بالاتری از سلولهای سالم بافت پستان از بین رفتند.
بر اساس گزارش ستاد توسعه فناوری نانو، یافتههای محققان نشان میدهد این نانوژلهای مبتنی بر DNA میتوانند داروها را با انتخابپذیری بالا وارد سلولهای سرطانی کنند و عوارض جانبی را کاهش دهند.
محققان معتقداند که نانوژلها همچنین میتوانند بهعنوان کاوشگر آنزیم نشانگر زیستی مورد استفاده قرار گیرند و به پزشکان کمک میکند تا در مقایسه با روشهای فعلی، سرطان را بهطور مستقیم تشخیص دهند.