حاشیه نشینی به عنوان یکی از مظاهر تغییرات نامبارک اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، در نیم قرن اخیر به شدت گسترش یافته است و بحران های نظیر بیکاری، فقر، خشکسالی روز به روز به ساکنان حاشیه شهرها می افزاید.
بر اساس اظهارات تقی رستم وندی رییس سازمان امور اجتماعی کشور در سال ۹۸ تعداد ۱۱ میلیون نفر در کشور حاشیه نشین بودندکه با درنظرگرفتن زندگی هشت میلیون نفر در بافت های فرسوده و تاریخی، در مجموع ۱۹ میلیون نفر از ۶۰ میلیون نفر جمعیت شهری در مناطق حاشیه نشین و بافت‌های فرسوده به سر می بردند.
این در حالی است که شدت گرفتن مشکلات اقتصادی، بالا رفتن تورم سرسام آور در بخش مسکن، تعداد بیشتری از ساکنان شهرهای بزرگ را به حاشیه شهرها کشانده و به معضلات این مناطق بیش از پیش دامن زده است.
شهر کرمان نیز به عنوان مرکز این ستان پهناور کویری، از هجوم حاشیه نشینان در امان نمانده است و مناطق مسکونی حاشیه این شهر با شتاب زیادی وسعت پیدا کرده اند.
۲۹ مهرماه خبرگزاری ایرنا کرمان طی گزارشی با عنوان طعم آهک سهم ساکنان شهرک صنعتی کرمان، به فعالیت کوره های آهک پزی در منطقه شهرک صنعتی کرمان پرداخت و آلودگی زیست محیطی ناشی از فعالیت این واحدهای تولیدی آهک را برای ساکنان شهرک مخاطره آمیز و دردسر ساز دانست.
در بازدید میدانی خبرنگار ایرنا از این شهرک و کوره های آهک پزی آن، توصیف وضعیت ساکنانی که در نزدیکی این واحدها آلاینده زندگی می کنند، بسیار سخت بود و به قول یکی از ساکنان آنها در قعر جهنم زندگی می کردند.
ساکنان این شهرک سرو صدای بلند و مهیب تخلیه بار سنگ آهک و ناراحتی تنفسی و پوستی ناشی از گردو غبار و بوی نامطبوع این واحدهای تولیدی را مشکل اصلی خود برای زندگی در این محل بیان می کردند، هر چند مسائل آسیب زای دیگری هم در این شهرک به چشم می خورد که زیر گرد و غبار آهک پنهان شده است که در جای خود جداگانه باید مورد بررسی قرار بگیرد.
ساکنان شهرک صنعتی و کوره داران هر کدام طرف مقابل را مقصر وضعیت فعلی و مشکلات زیست محیطی می دانستند، اگر چه در این بین صاحبان کوره های آهک پزی عنوان می کردند که در صورت واگذاری زمین و محل مناسب برای ادامه فعالیت با جابجایی کوره های موافق هستند.
البته بحث جابجایی کوره های آهک پزی که به دلیل فعالیت سنتی از آلایندگی صوتی و زیستی زیادی برخوردار هستند از سالهای قبل مطرح بوده است که به گفته کوره داران شهرک صنعتی تنها در حد حرف و وعده باقی مانده بود.
شهرک صنعتی هدف نخست مسئولان برای ساماندهی
پنجشنبه ششم آذر استاندار کرمان به همراه جمعی از مسئولان استان از شهرک صنعتی کرمان بازدید کردند و از نزدیک در جریان مشکلات این ناحیه از شهر از جمله فعالیت کوره های آهک پزی قرار گرفتند.
استاندار کرمان در این بازدید با بیان این مطلب که شناخت نسبی از محلات حاشیه‌نشین کرمان وجود دارد، گفت: پیشنهاداتی به اقتضای منطقه ارایه شده که از هفته آینده بطور موضوعی بررسی برای ساماندهی این محلات آغاز می‌شود.
علی زینی‌وند افزود: در شهر کرمان با اقدامات فرمانداری، دستگاه قضایی و دفاتر تسهیلگری، شناخت نسبی از محلات شهرنشینی وجود دارد و فرمانداری با دسته‌بندی آنها، پیشنهادات را نیز آماده دارد.
وی با بیان اینکه هر یک از محله‌های شهر و حاشیه‌ای اقتضاهای خودشان را دارند و به صورت موضوعی باید برای آنها تصمیم‌گیری شود، اظهارداشت: برخی از مشاغل مزاحم نیز باید تعیین تکلیف شوند.
استاندار کرمان ادامه داد: تا جایی که بتوانیم به صورت موضوعی و محله‌ای به مناطق ورود کنیم تا در نهایت به سمت ساماندهی آنها برویم.
زینی وند گفت: اراده ساماندهی این مناطق در استان وجود دارد و نمایندگان، دادگستری، شهرداری، دستگاه‌های مرتبط پای کار هستند و طی یک تا دو هفته آینده به صورت موضوعی جلسات مرتبط با این مناطق حاشیه‌ای برگذار می‌شود.
وی تصریح کرد: حاشیه‌نشینی طی چند دهه شکل گرفته و با یک جلسه و یک ماه حل نمی‌شود آن را حل کرد، روند را باید به گونه‌ای تعریف کنیم که در بازه زمانی چند ساله ساماندهی مناطق انجام شود که البته نیاز به اعتبارات ملی، حضور خیران، بنیاد مشکن و همکاری شهرداری دارد.
استاندار کرمان تاکید کرد: استانداری کرمان آمادگی لازم برای اجرای طرح های ساماندهی حاشیه شهر کرمان از جمله انتقال کوره های آهک پزی را دارد.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی نیز در این بازدید گفت: با مجموعه اقدامات برنامه ریزی و اجرا شده در راستای رفع مشکلات مناطق حاشیه نشین کرمان باید بتوانیم جمعیت ۱۲۰ هزار نفری ساکن حاشیه این شهر را با همت مسئولان ساماندهی کنیم.
محمدرضا پور ابرهیمی افزود: اقدامات خوبی طی سال های اخیر به عنوان مراحل اولیه در بخش زیرساختی فراهم شده و هماهنگی هایی با وزارت راه و شهرسازی طی سال گذشته و ابتدای سال جاری به منظور ساماندهی معضل حاشیه نشینی در شهر کرمان در دستور کار قرار گرفت.
وی با اشاره به برنامه های استاندار کرمان در راستای رفع معضل حاشیه نشینی در شهر کرمان تصریح کرد: ما نیز در این راستا کمک و همراهی می کنیم تا محله به محله و منطقه به منطقه بتوانیم با برنامه ای مخصوص آن منطقه مشکلات حاشیه نشینی در شهر کرمان را رفع کنیم.
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشکلات مناطق حاشیه شهر کرمان از جنس مختلف هستند و ما با مشکلات متعددی روبرو هستیم افزود: در مکان هایی که موضوع تصرف اراضی دولتی مطرح است به گونه و در مکان هایی که تغییر کاربری در اراضی اتفاق افتاده باید به شیوه دیگر برخورد شود.
وی تصریح کرد: اعتبارات بازآفرینی شهری به منظور ساماندهی معضل حاشیه شهر کرمان پیگیری شده و امکان جذب آن در این مناطق وجود دارد.
تعیین زمان سه ماهه دستگاه قضایی برای جابجایی واحدهای تولید آهک شهرک صنعتی
حال پس از حدود ۴۰ روز از انتشار گزارش ایرنا کرمان از مشکلات کوره های آهک پزی شهرک صنعتی کرمان و سه روز بعد از بازدید مسئولان عالی رتبه استان از این شهرک، رییس کل دادگستری استان کرمان از ضرب الاجل سه ماهه به صاحبان کوره های آهک پزی برای انتقال به محل جدید خبر داد.
یدالله موحد نماینده عالی قوه قضائیه در استان روز گذشته (سه شنبه) در شورای پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان کرمان با موضوع پیگیری و ساماندهی مشکلات حاشیه نشینی گفت: مهلت تعیین شده برای انتقال کوره های آهک پزی قطعی است، و پس از مهلت، تمامی کوره های موجود در منطقه به محل تعیین شده جدید در دشت زحمتکشان منتقل خواهد شد.
وی افزود: فعالیت کوره های آهک پزی در شهرک صنعتی و در جوار منازل مسکونی و فضاهای عمومی، تهدیدی برای سلامت و بهداشت عمومی به شمار می رود و تداوم فعالیت این کوره ها را در حالی شاهد هستیم که موضوع انتقال آنها از سال ۱۳۹۶ همواره مطرح بوده اما تاکنون نتیجه ای در پی نداشته است.
وی تاکید کرد: دستگاه قضایی براساس نظر کارشناسان حوزه های اجرایی و مدیریتی، مهلت سه ماهه ای برای انتقال کوره های آهک پزی از شهرک صنعتی را تعیین کرده که با گذشت دو ماه از این فرصت، تا یک ماه آینده باید تمام این کوره ها به محل جدید تعیین شده در دشت زحمتکشان منتقل شوند.
رییس دادگستری استان کرمان با اشاره به صدور احکام قضایی لازم برای برخورد با فعالیت کوره های آهک پزی در شهرک صنعتی تصریح کرد کرد: ظرفیت های قانونی و امکانات لازم برای انتقال کوره های آهک پزی وجود دارد اما به نظر می رسد اهتمام جدی در این زمینه وجود ندارد.
وی با اشاره به این مطلب که اطلاع رسانی لازم درباره انتقال کوره های آهک پزی به طورکامل انجام شده است و در پایان مهلت تعیین شده هیچ عذر و بهانه ای پذیرفته نخواهد شد، گفت: مدیران در زمینه انتقال کوره های آهک پزی باید جدی باشند و این کار به دلیل منفعت عمومی باید انجام شود و در این زمین صراحت قانونی نیز وجود دارد.
موحد ادامه داد: ضمن شناسایی و برخورد با سرشبکه های تصرف اراضی دولتی در حاشیه شهر، باید برای افراد و خانواده های محرومی که ناچار به سکونت در فضاهای غیرایمن و آلونک های ساخته شده در اراضی تصرفی هستند، براساس یک برنامه مشخص تامین مسکن از سوی حاکمیت اقدام کرد و سپس نسبت به سوی تعیین تکلیف اراضی دولتی تصرفی در این منطقه پیش رفت.
وی اظهار داشت: یکی از وظایف حاکمیت این است که برای افراد بی بضاعت در قالب برنامه های عملیاتی مناسب زمینه اسکان را فراهم کرده و وضعیت موجود را ساماندهی کند که این اقدام در شهرک صنعتی کرمان باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.
عالی ترین مقام قضایی استان کرمان با اشاره به حمایت دستگاه قضایی از سازمان های مسئول در زمینه رفع تصرف اراضی ملی و تخریب آلونک های ساخته شده در این اراضی براساس ضوابط قانونی، عنوان کرد: براساس پیگیری های دستگاه قضایی یک هکتار از اراضی دولتی از سوی راه وشهرسازی به منظور تامین مسکن محرومان در شهرک صنعتی به کمیته امداد واگذار خواهد شد تا نسبت به ساخت مسکن محرومان در این منطقه اقدام کنند.
وی تاکید کرد: دستگاه های مسئول در کاهش جرم و آسیب های اجتماعی باید نسبت به انجام وظایف خود در زمینه ساماندهی وضعیت کنونی شهرک صنعتی اقدام کنند، گفت: برخی از اقدامات نظیر جمع آوری و ساماندهی معتادان، تعیین تکلیف افراد فاقد هویت و بهبود ارائه خدمات شهری در منطقه در قالب برنامه های کوتاه مدت دنبال می شود و بخشی از اقدامات مورد نیاز نیز در قالب برنامه های میان مدت و بلند مدت پیگیری می شود.
وی افزود: فعالیت کوره های آهک پزی در شهرک صنعتی به عنوان یکی از صنوف آلاینده و کانون های ایجاد حرارت از نظر قانونی توجیه ندارد و باید در اسرع وقت ساماندهی شوند.
معاون امور عمرانی استانداری کرمان نیز در این نشست گفت: با برگزاری چهار نشست تخصصی، زمینه لازم برای انتقال کوره های آهک پزی واقع در شهرک صنعتی کرمان به دشت زحمتکشان فراهم شده است.
سید مصطفی آیت اللهی موسوی با اشاره به این مطلب که انتخاب زمین ۷۰ هکتاری در دست زحمتکشان به منظور انتقال کوره های آهک پزی بر اساس توجه به مسائل زیست محیطی و نزدیکی آن به خدمات زیربنایی مورد نیاز انجام شده است، افزود: در فاز دوم نیز ۷۰ هکتار زمین برای انتقال کوره های جدید پیش بینی شده که در صورت نیاز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
خبرگزاری ایرنا کرمان ضمن به فال نیک گرفتن ساماندهی وضعیت کوره های آلاینده آهک پزی در شهرک صنعتی کرمان، پیگیری خود را برای اطلاع رسانی و به سرانجام رسیدن این انتقال در قالب خبر و گزارش ادامه خواهد داد.