محمد صفایی‌دلویی روز پنجشنبه در آستانه مراسم افتتاح رسمی این خط ریلی در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: اجرای طرحهایی مانند خط ریلی خواف - هرات نقش مهمی در توسعه صادرات و مبادلات کالاهای کشورمان دارد.
وی ادامه داد: همچنین راه‌آهن خواف - هرات نقش موثری در نزدیکتر نمودن ایران به بازارهای هدف ایفا می‌کند لذا باید از این فرصت در جهت رونق صادرات محصولات تولید داخل حداکثر بهره را گرفت.
نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: راه‌اندازی این خط ریلی و اتصال آن به راه‌آهن در دست ساخت گناباد- بیرجند- زاهدان- چابهار نیز موجب سرعت و سهولت دسترسی بازرگانان ایرانی به کشورهای آسیای میانه، افغانستان و هند شده و هزینه فعالیت آنها را کاهش می‌دهد.
وی صادرات کشورمان به افغانستان را هم از منظر صدور کالاهای غیرنفتی پراهمیت توصیف و بیان کرد: در حالی که حجم صادرات پارسال ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپایی ۵۰۰ میلیون دلار بود، طی همین مدت سه میلیارد دلار کالا از کشورمان به افغانستان صادر شد.
صفایی‌دلویی افزود: بر همین اساس با افتتاح رسمی و فعالیت عملیاتی مسیر ریلی خواف - هرات، اهمیت و حجم مبادلات اقتصادی ایران و افغانستان افزایش خواهد یافت.
وی ادامه داد: همچنین ویژگیهایی همچون مقرون به صرفه بودن و ایمنی بالای حمل و نقل ریلی در مقایسه با دیگر سامانه‌های حمل بار و انتقال مسافر، توسعه خطوط راه‌آهن را به یک نقطه قوت در امور زیرساختی کشور و اجرای طرحهای زیربنایی و عمرانی تبدیل کرده است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: بر این اساس، گسترش خطوط حمل و نقل ریلی مورد توجه خاص نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز قرار دارد.
راه‌آهن ۲۲۵ کیلومتری خواف - هرات در قالب چهار قطعه ساخته شده که سه قطعه آن توسط کارشناسان ایرانی اجرا شده و زیر بار حمل و نقل قرار گرفته است.
این مسیر ریلی امروز ۲۰ آذر ماه طی مراسمی با حضور ویدیوکنفرانسی مسوولان بلندپایه ایران و افغانستان بطور رسمی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
مرکز شهرستان ۱۵۰ هزار نفری خواف در فاصله ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است. این شهرستان ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد.
خراسان رضوی از سمت شرق ۳۰۲ کیلومتر مرز مشترک با جمهوری اسلامی افغانستان دارد که در حوزه شهرستانهای "تربت‌جام، تایباد و خواف" این استان واقع است.
پیشینه
راه‌آهن خواف - هرات که سبب احیای "جاده ابریشم" از طریق ریلی و اتصال خط آهن چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود، نه تنها در توسعه منطقه و کشور دوست و همسایه افغانستان نقش مستقیم دارد بلکه تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای عضو سازمان همکاریهای اکو، افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و آغازی برای ایجاد یک کریدور بین‌المللی در مسیر شرق به غرب و شمال به جنوب بازرگانی جهان را در پی دارد.
همچنین مسیر ریلی خواف - هرات در کنار "راه‌آهن در دست ساخت چابهار- زاهدان- بیرجند - مشهد" در مسیر کریدور بین‌المللی تجارت جهانی، نویدبخش رونق و توسعه اقتصادی برای کشورهای منطقه است.
طراحی و اجرای راه‌آهن ۲۲۵ کیلومتری خواف - هرات که تاکنون برای ایران ۲۰ هزار میلیارد ریال هزینه یا سرمایه‌گذاری در بر داشته و همچنین برای آن "گذرگاه شمتیغ" به عنوان دومین پایانه مرزی بین ایران و افغانستان پس از دوغارون، در شهرستان خواف ساخته و تجهیز شده است، در قالب تعهد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مشارکت در بازسازی کشور دوست و همسایه شرقی یعنی افغانستان از سال ۱۳۸۶ آغاز شد.
۷۸ کیلومتر از مسیر ریلی خواف – هرات در قالب دو قطعه در داخل خاک ایران توسط مهندسان و کارشناسان کشورمان اجرا شده است. ۶۶ کیلومتر نیز به عنوان قطعه سوم این مسیر ریلی از نقطه صفر مرزی "شمتیغ" شهرستان خواف تا ایستگاه "روزنک" افغانستان ادامه یافته است.
متولی ساخت قطعات سوم و چهارم این مسیر ریلی که قطعات یکم تا سوم آن به طول ۱۴۴ کیلومتر تا ایستگاه روزنک روز ۲۰ آذر ۱۳۹۹ بهره‌برداری شد کشور افغانستان است، تا راه آهن خواف – هرات را به مزارشریف و مرز آن کشور با ازبکستان امتداد دهد. قطعه چهارم این خط ریلی مرکب از دو بخش شامل ۸۵ کیلومتر است که بر اساس وعده دولت افغانستان عملیات اجرایی آن همزمان با افتتاح راه آهن خواف – هرات توسط پیمانکاری از کشور قزاقستان آغاز خواهد شد.
هم‌اینک ۴۰ درصد حجم واردات کشور افغانستان از طریق پایانه مرزی دوغارونِ شهرستان تایباد صورت می‌گیرد لذا فعالیت مسیر ریلی خواف – هرات شمار ۱۸۰ هزار دستگاه کامیونی را که سالانه از طریق دوغارون بین ایران و افغانستان کالا حمل می‌کنند به میزان ۵۰ درصد کاهش داده و نه تنها هزینه حمل و نقل بار را کمتر می‌کند بلکه انتظار می‌رود بر حجم مبادلات اقتصادی بین دو کشور به میزان قابل توجهی بیافزاید.
پیش‌بینی می‌شود در سال نخست فعالیت مسیر ریلی خواف - هرات، سه میلیون تن بار و کالا و در سال نهایی افق این طرح، شش میلیون تن بار و کالا از طریق آن بین ایران و افغانستان جابه‌جا شود. با بهره‌برداری این مسیر خط آهن، سالانه یک میلیون مسافر از همین طریق بین دو کشور ایران و افغانستان رفت و آمد خواهند کرد.
گرچه همه کنترلهای مربوط به سرعت و انتقال بار در این مسیر ریلی انجام و به پایان رسیده اما فعالیت بخش مسافربری راه آهن خواف – هرات هنوز نیازمند هماهنگیهای دوجانبه نهایی بین ایران و افغانستان در خصوص فروش بلیت و جابه‌جایی مسافر است.
پیش از افتتاح رسمی، نخستین محموله صادراتی جمهوری اسلامی ایران شامل ۵۰۰ تن سیمان با هدف بررسی مشکلات و نقاط قوت خط ریلی خواف - هرات روز ۱۲ آذر ماه جاری با استقبال گرم مسوولان افغانستان، با قطار باربری از خواف به هرات حمل شد.