به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از ای‌بی‌سی، پس از تائید آزمایش واکسن کووید –۱۹ روی اولین داوطلبان انسانی، گام بعدی نحوه توزیع صدها میلیون دُز واکسن در سراسر جهان است.
این مهم باید در حالی انجام شود که شرایط مناسب برای نگهداری واکسن ها فراهم باشد و واکسن ها زیر منفی ۷۰ درچه سانتیگراد نگهداری شود.
در واقع، هزاران جعبه ویژه که دمای داخلی قطب جنوب در فصل زمستان را حفظ می کند، باید به مکان های منتقل شوند که به دلیل گرمای هوا، بستنی در سایه آب شده و میوه و سبزیجات خراب می شود.
این کار ساده ای نیست، به ویژه وقتی این مساله درنظر گرفته شود که یک چهارم از همه محصولات تازه استرالیا که باید در دمای کمی بالاتر از صفر درجه سانتیگراد نگهداری شود، به دلیل ناکامی در تامین محیط سرد از بین می رود.
کارشناسان لجستیک این چالش ها را بزرگ و بی سابقه می دانند.
«روبرتو پرز فرانکو» عضو مرکز زنجیره تامین و تدارکات دانشگاه دیکین استرالیا توزیع واکسن کووید – ۱۹ در سراسر جهان را با بیش از ۷۰ سال پیش مقایسه کرد و گفت: این بزرگترین اقدام تدارکاتی در جهان از زمان جنگ جهانی دوم است.
از میان واکسن های کووید – ۱۹ که احتمالا در سال ۲۰۲۱ و بعد از آن توزیع می شود، اولین موردی که شاید سخت ترین شرایط برای ذخیره و حمل و نقل را داشته باشد، اولین واکسنی است که برای مصرف انسانی مورد تائید قرار می گیرد.
سیستم توزیع محصولات در دمای پایین به «زنجیره سرد» معروف است.
یک زنجیره سرد شکسته نشده باید از زمانی که واکسن از خط تولید در شرکت فایزر در آمریکا و بلژیک تولید می شود تا وقتی که برای واکسناسیون یخ آن آب می شود، حفظ شود. اگر این زنجیره شکسته شود، ممکن است واکسن خراب شده و یا حتی به باکتری آلوده شود.
سال آینده، اگر واکسن فایزر چراغ سبز استرالیا را دریافت کند، اولین محموله ۱۰ میلیون دُزی در جعبه های بسته بندی شده با یخ خشک به این کشور منتقل می شود. به محض خارج کردن واکسن از این جعبه ها و آب شدن یخ آن، باید ظرف چند روز استفاده شود.
از فرودگاه، این جعبه ها به مکان هایی منتقل می شود که شرکت فایزر آن را مکان توزیع دولتی می خواند.
دولت استرالیا هنوز اعلام نکرده که این مکان ها کجاست، اما در انگلیس کشوری که این واکسن هفته گذشته برای استفاده اورژانسی مورد تائید قرار گرفت، واکسن از بیمارستان ها توزیع می شود.
شرکت فایزر سه راه برای ذخیره واکسن پیشنهاد داده است: نگهداری دُزها در جایی که بتوان آن را برای ۱۵ روز نگهداشت، انتقال دُزها به فریزرهایی با دمای بسیار پایین که قابلیت حفظ آن برای شش ماه وجود داشته باشد و ذخیره دُزها در یخچال های معمولی جایی که تا پنج روز دوام آورد.
اما سرد نگهداشتن محصولات سرد در کشوری بزرگ و گرم چون استرالیا بسیار سخت و دشوار است.
محصولی که از طریق زنجیره سرد مسافتی طولانی از شمال به جنوب یا شرق به غرب را طی می کند، از یک شرکت حمل و نقل کالا به دیگری منتقل می شود.
هر زمان که محصول در کامیون جدیدی بارگیری می شود یا تغییری در نحوه حفظ آن روی می دهد، از یک نقطه کنترل عبور می کند و این همان جایی است که اشتباه رخ می دهد. در این نقطه است که مشکل دمایی به وجود می آید.
حمل و نقل واکسن هایی با اهمیت زمانی در استرالیا که در دمای نسبتا پایینی نگهداری می شود، حتی زمانی که پای همه گیری در میان نیست، امر غیرمعمولی نیست.
به گفته «هرمیون پارسونز» از دانشگاه دیکین، صنعت حمل و نقل دارویی استرالیا تجربه انتقال حجم واکسن مورد نیاز برای همه گیری را ندارد.
وی تاکید کرد واکسن هایی که در حال حاضر به استرالیا منتقل می شوند، لازم نیست زیر منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شوند.
در همین حال، در یک دوره ۱۵ روزه برای نگهداری واکسن ها، جعبه ها باید دستکم دو بار با یخ خشک پر شوند که عملیات سخت و خطرناک است.
کار با یخ خشک که دی اکسید کربن متراکم شده است، می تواند باعث سرمازدگی شود. این ماده به صورت گاز دی اکسید کربن تبخیر می شود که در صورت تجمع در فضای کوچک ممکن است سمی باشد.
پر کردن دوباره جعبه ها همچنین به مهارت نیاز دارد. شرکت فایزر توصیه می کند که جعبه ها بیش از دو بار در روز باز نشود و ظرف یک دقیقه بسته شود حتی زمانی که با یخ سرد دوباره پر می شود.
کشورهای دیگر علاوه بر استرالیا نیز با چالش های مشابهی در زمینه توزیع واکسن فایزر روبه رو هستند.
قرار است در صورت تائید، ۱۰۰ میلیون دُز از این واکسن به آمریکا، ۲۰۰ میلیون به اتحادیه اروپا و ۴۰ میلیون به انگلیس فرستاده شود.
شرکت فایزر قصد دارد در سال جاری، ۵۰ میلیون دُز واکسن در سطح جهانی توزیع کند و ۱.۳ میلیارد دُز نیز برای توزیع در سال آینده در نظر گرفته است.
یک مساله دیگر تامین یخ سرد است. همچنین ذخیره آن بسیار سخت است، بدان معنا که نمی توان این ماده را از قبل ساخت.
در این میان، استرالیا درمورد دسترسی به دیگر واکسن های کووید –۱۹ که نیازی به ذخیره در دمای پایین ندارند، مذاکره کرده است.
یکی از این شرکت مدرناست که واکسن آن باید در دمای منفی ۲۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود (دمای یک فریزر خانگی حدود منفی ۱۸ درجه سانتیگراد است.)
واکسن دیگر مربوط به آکسفورد و آسترازنکا است که در شرایط استاندارد منجمد شده پایدار است. البته هیچ کدام هنوز برای استفاده ایمن ارزیابی نشده اند.
توزیع واکسن فایزر ممکن است از اماکن مرکزی در شهرهای بزرگ مناسب باشد که بیمارستان های آن فریزرهای بسیار سرد دارند
جعبه های فایزر حاوی یک هزار آمپول است که در هر آمپول، پنج دُز نگهداری می شود. بدین ترتیب برای هر جعبه پنج هزار دُز موجود است. اگر جبعه ای برای بیش از یک دقیقه باز شود، آمپول ها باید منجمد و سپس ظرف پنج روز مصرف شوند.
این مساله باعث می شود انتقال جعبه های به شهرهای کوچک، تجربه ای غیرمحتمل شود، زیرا ممکن است تعداد کافی برای واکسینه شدن در این شهرها به ویژه کادر بهداشتی، افراد سالمند و دیگر گروه های آسیب پذیر زندگی نکنند.
با این حال، واکسن آکسفورد ممکن است به مناطق دوردست و در کامیون سرد استاندارد منتقل شود.
در همین حال، «اوغور شاهین» و همسرش «اوزلم تورچی» سازندگان واکسن بیونتک در مصاحبه ای که دویچه وله با آنها انجام داد، حمل و نقل این واکسن را چالشی بزرگ برشمردند و گفتند که انتقال چنین مقادیر زیادی واکسن در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد، بسیار دشوار است.
این دو تاکید کردند که واکسن فعلی ما در منفی ۷۰ درجه قابل انتقال است و سپس می توان آن را در دو تا هشت درجه به مدت پنج روز ذخیره کرد، بدان معنا که تدارکات، کار آسانی نیست اما امکان عملی شدن آن وجود دارد.
سازندگان این واکسن افزودند: اکنون در حال تولید نسل دوم واکسن هستیم که بسیار پایدارتر خواهد بود و حتی ممکن است در دمای اتاق نیز منتقل شود، با این وجود تا اواسط سال آینده در دسترس نخواهد بود، به همین دلیل است که باید تا آن زمان محدودیت های خاصی در تدارکات داشته باشیم.