در حالی که هشدار گوترش در خصوص اعلام وضعیت اضطراری آب و هوایی در کانون توجه رسانههای اروپایی و آمریکایی قرار گرفته، اما بررسی رسانههای منطقه غرب آسیا و آفریقا نشانه نبود دغدغه جدی در میان این رسانهها و حتی مقامات و کارشناسان کشورهای قاره سیاه و خاورمیانه در خصوص تغییرات اقلیمی است.
کشورهای فقیر آفریقا که همواره مورد تاکید سازمان ملل در کمکرسانیهای اضطراری به ویژه در بحرانهای جهانی از جمله اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی و بحران همهگیری «ویروس کرونا» بودهاند، با توجه به منابع ناچیز و در برخی موارد عدم برخورداریها، نگاهشان به اروپاییها است.
این در حالی است که آلمان از کمک ۵۰۰ میلیون یورویی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی به کشورهای نیازمند خبر داده، بریتانیا ماه گذشته اعلام کرد که قصد دارد تا در راستای تحقق اهداف زیست محیطی و مقابله با گسترش تشدید آلودگی هوا، طرح توقف فروش خودروهای با موتور احتراق داخلی را ده سال زودتر از موعد اجرا کند.
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در پنجمین سالگرد توافق آب و هوایی پاریس و در کنفرانس اقلیمی سازمان ملل که شنبه گذشته با میزبانی سازمان ملل، فرانسه و بریتانیا و مشارکت کشورهای عضو توافق اقلیمی پاریس به صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، گفت که کشورش تقریباً ۵۰۰ میلیون یورو برای حمایت از کشورهای فقیرتر برای اجرای سیاستهای دوستدار آب و هوا متعهد شده است.
«بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس پیشتر گفته بود که طرح توقف فروش خودروهای با موتور احتراق داخلی ۲۰ سال دیگر اجرا میشود، اما به نوشته «فایننشال تایمز»، زمان آن یک دهه جلو افتاده است؛ بر این اساس، دولت بریتانیا گفته که قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ میلادی فروش خودروهای «هیبرید» (نیمه برقی) را به طور کامل جایگزین خودروهایی با موتور احتراق داخلی کند.
«اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا نیز از توافق اخیر ۲۷ کشور اتحادیه اروپا برای بالا بردن سطح حفاظت از آب و هوا ابراز خوشحالی کرد. به گفته وی، این نشانه شروع برای حفاظت از آب و هوا در تجارت و در سطح جامعه است. پس از مذاکرات طاقت فرسا، سران کشورهای اروپایی توافق کردند که میزان انتشار گازهای گلخانهای در کشورهای خود را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۱۹۹۰ تا ۵۵ درصد کاهش دهند.
براساس گزارشی که موسسه تحقیقاتی « IHS مارکیت» منتشر کرده تا سال ۲۰۵۰ انتظار میرود که بین ۶۰ تا ۸۰ درصد خودروها در جهان برقی باشند (که این شامل خودروهای احتراق هیبرید، پلاگین هیبرید و تمام الکتریک میشود) و پیشبینی میشود که همچنان تا آن زمان چیزی حدود ۱.۹ میلیارد خودروی احتراق داخلی در جادههای جهان مشغول تردد باشند.
طبق توافق پاریس، کشورهای صنعتی به منظور امکان دادن به کشورهای فقیر جهت حذف تدریجی زغال سنگ، نفت و گاز و روی آوردن آنها به سامانههای انرژی جایگزین، متعهد شدند با یک بسته مالی به کشورهای در حال توسعه و در حال ظهور کمک کنند و از سال ۲۰۲۰ برای این منظور سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار جمعآوری شود. ایالات متحده آمریکا، چین و چندین اقتصاد بزرگ دیگر با این موضوع موافقت کردند که با روی کار آمدن دولت «دونالد ترامپ»، واشنگتن از این توافق خارج شد و آن را با چالشهای جدی مواجه کرد.
دبیر کل سازمان ملل در سخنرانی خود خواستار آن شد که تا رسیدن به وضعیت متعادل در شرایط آبوهوایی، وضعیت اضطراری در کشورها اعلام شود. او همچنین از سران کشورها و دولتها خواست، به وعدههای خود برای کاهش انتشار «گاز کربنیک» (CO۲) عمل کنند.
رهبران اتحادیه اروپا پس از انجام گفت وگوهایی طولانی به توافقی دست یافتند تا بر اساس آن انتشار گازهای گلخانهای را در این اتحادیه تا ۱۰ سال دیگر حداقل به میزان ۵۵ درصد در مقایسه با سطح سال ۱۹۹۰ میلادی کاهش دهند.
نکته حائز اهمیت و مورد بحث در این ارتباط این که کشورهای آفریقایی به دنبال شیوع ویروس کرونا و نگرانیهای فزاینده از وضعیت اقتصادی خود، از کشورهای دیگر از جمله چین خواسته بودند تا آنها را از پرداخت بدهیهایشان معاف کنند؛ آنچه که «پاپ» رهبر کاتولیکهای جهان بر ضرورت بخشش بدهیهای کشورهای قاره سیاه از سوی دیگر کشورهای جهان به ویژه اروپاییها تاکید و رئیس جمهوری فرانسه هم خواستار بخشش کل بدهیهای دولتهای آفریقایی به اعضای اتحادیه اروپا شد.
شاید بیش از هر چیز دیگری همچون تغییرات اقلیمی از نظر مجموعه چالشهایی که غرب آسیا و نیز آفریقا به ویژه در موضوع صحرای غربی با آنها مواجه است، دولتهای منطقه و آفریقایی به مساله آب و هوایی به عنوان یک دغدغه جدی نگاه نمیکنند.
در رسانههای منطقه و فرانسویزبان حوزه آفریقا تنها به نقل و بازتاب اظهارات گوترش دبیرکل سازمان ملل بسنده و در مواردی هم نکاتی برجسته شده است؛ از جمله، «اسپوتنیک عربی» به نقل از دبیرکل سازمان ملل نوشته که گوترش از کشورهای پیشرفته جهان خواسته تا به تعهد خود مبنی بر تامین سالانه یکصد میلیارد یورو برای کمک به کشورهای در حال توسعه به منظور کاهش خسارات ناشی از تغییرات اقلیمی عمل کنند.
«الجزیره» هم در گزارشی نوشت که دبیرکل سازمان ملل در افتتاحیه کنفرانس اقلیمی سازمان ملل که به صورت مجازی برگزار شد، با هدف از سرگیری تلاشها برای مقابله با گرمتر شدن کره زمین، خواستار اعلام وضعیت اضطراری آب و هوایی شد.
اگر چه بخش عربی «دویچه وله» و «آناتولی»، «ان.اچ.کی»، «دیلی موشن»، نشریه الکترونیکی «سبق»، «شارجه ۲۴»، «السوسنه»، «عکاظ» و ... اظهارات گوترش در خصوص مساله آب و هوایی را پوشش دادهاند، اما جای خالی اظهار نظر کارشناسی و یا دولتهای منطقه در این باره خالی است.
یکی از موارد برجسته در میان رسانههای عربی اشاره «الخلیج پست» به رفتار دولت جدید آمریکا به مساله آب و هوایی است که نوشته رئیس جمهوری بعدی ایالات متحده به دنبال این است که کشورش نقش رهبری جهانی را در مبارزه با گرم شدن کره زمین به عهده بگیرد.
نگاه کمرنگ به مساله آب و هوایی در رسانههای منطقه از جمله عربی شاید نشان از اهمیت کم این مساله برای کشورهای حوزه غرب آسیا و از سوی دیگر آفریقایی داشته باشد.