اسب ترکمن خراسان شمالی مجال تاخت را در استان همسایه می‌جوید

امروزه اسبدوانی و سوارکاری یکی از ورزش ها و تفریحات سالمی است که با صنعت و اشتغال آغشته است و با گردش مالی بالا در دنیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است اما اکنون فارغ از هر صنعت و کسب درآمدی دل مرزنشینان خراسان شمالی تنها به تماشای تاخت اسب ها در پیستی ناتمام خوش است، پیستی که به علت کمبودها ناتمام مانده و سوارکاران ترکمن بخش جرگلان را برای کورس گذاری و دیده شدن به استان های همجوار،  از جمله گلستان کشانده است.

بارها شنیده ایم که اسب و اسبداری در میان ترکمنان جرگلان از ارزش والایی برخوردار است و شاهد این مدعا خیل تماشاگرانی است که با شور و شوقی وصف ناشدنی بر روی تپه های شنی اطراف این پیست ناتمام نشسته و نظاره گر شیهه و تاخت اسب هایی می شوند که هنوز فرصت تاختن در مسیری استاندارد را نیافته اند.

بخش مرزی جرگلان، به عنوان خاستگاه اصیل ترین نژاد اسب ترکمن، هر ساله در فصول بهار و پاییز و یا در مناسبت هایی چون هفته دولت، عید قربان و هفته وحدت شاهد برگزاری مسابقات اسبدوانی چابکسواران این خطه، به شکلی سنتی است و داستان عشق و علاقه این منطقه ترکمن نشین به برپایی کورس های اسبدوانی به پیستی ختم می شود که ساخت آن از سال ۸۴ آغار شد، اما در غبار فراموشی گم شد.

کلنگ ساخت پیست اسبدوانی روستای باغلق در شهرستان مرزی رازوجرگلان، که آن روزگار هنوز بخشی در تابعیت بجنورد بود، حتی قبل از تفکیک خراسان شمالی از خراسان بزرگ بر زمین زده شد و بعدها تجدید نیز شد ولی این کلنگ زنی ها پس از گذشت سالیان به نتیجه مطلوبی نینجامیده است.

اسب هایی که در گنبد می تازند

یکی از سوارکاران جرگلانی با بیان اینکه اسب های پرورش یافته جرگلان در گنبد می تازند، گفت: اسب های بسیار خوبی در جرگلان پرورش می یابند ولی به دلیل نبود پیست مناسب و مهیا نبودن تجهیزات لازم برای مسابقات بین استانی، همیشه مهمان استان گلستان شده و با اسب های خود در کورس های گنبد تاخته ایم.

رامین قهرمانی با بیان اینکه چابکسواران این منطقه از قهرمانان همیشگی مسابقات کورس گنبد کاووس هستند، اظهار داشت: با نبود پیست مناسب،  همه اسب های جرگلان، امکان شرکت در مسابقات را نمی یابند و تنها شمار اندکی از آنها، به این مسابقات راه پیدا می کنند.

وی که در ماه جاری قهرمان ششمین دوره کورس اسبدوانی گنبد شده است، افزود: جدای از هزینه هایی که مالکان برای نگهداری از اسب ها متحمل می شوند برای انتقال اسب به گنبد و شرکت در مسابقات نیز بیش از ۲ میلیون ریال کرایه حمل و نقل باید بپردازند و حتی باید چند روز زودتر از آغاز مسابقات اسب ها را به محل برگزاری ببرند تا آمادگی لازم را برای شرکت در مسابقات پیدا کنند.

یکی دیگر از چابکسوران گفت: جدای از اینکه پیست استانداردی برای تمرین و آمادگی اسب ها در این خطه اسب خیز وجود ندارد، هزینه های نگهداری از اسب ها نیز بسیار بالا رفته است به گونه ای که هر کیلو جو حداقل ۴۰ هزار ریال است و از سوی دیگر شرکت در مسابقات استان های دیگر هم هزینه های خاص خود را دارد.

 امید یزدانی افزود: خیلی حس خوبی است وقتی قهرمانی را در شهرستان و استان خود کسب کنی ولی هم اکنون به لحاظ مالی حضور در مسابقات گنبد و آق قلا نیز برای کسب نام آوری برای استان سخت شده است.

وی خاطرنشان کرد: واقعا حیف است که چابکسوران جرگلان و اسب های این منطقه که در سرعت و استقامت بی نظیرند باید در جایی دیگر عرض اندام کنند زیرا همه می دانند که برگزاری مسابقات در منطقه خود و البته در پیست استاندارد، می تواند چه نقشی در ایجاد انگیزه برای پرورش اسب و سوق یافتن جوانان به سوی این ورزش آبا و اجدادی داشته باشد.

در خراسان شمالی اسبدوان داریم ولی سوارکار نداریم

مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه صنعت اسب و سوارکاری خراسان شمالی نیز در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگرچه در استان و به طور ویژه در بخش جرگلان اسب های خوبی پرورش یافته و می یابند ولی هنوز حتی یک سوارکار پرش با اسب و یا اسبی در رده های ملی در منطقه وجود ندارد.

عبدالجلیل غیادی یادآور شد: اگرچه رشته اسبدوانی تا حدودی در این منطقه نفس می کشد ولی این صنعت هم برای گسترش و پویایی نیازمند پیستی استاندارد است.

وی افزود: نبود سوارکار حرفه ای در استان نشانگر این است که متولیان ورزشی با وظایف خود آشنا نیستند و آموزش ها گسترش نیافته است به گونه ای که خراسان شمالی و بطور ویژه بخش جرگلان به دلیل نبود آموزش های لام توسط نیروی انسانی متخصص در راستای تولید و پرورش اسب تنها مبادرت به خام فروشی اسب های خود، آن هم با قیمتی بسیار پایین تر از قیمت اصلی آن کرده است.

عضو انجمن ملی نژادی اسب با بیان اینکه فدراسیون سوارکاری کشور به ۹۰ درصد وظایف قانونی خود عمل نمی کند، تصریح کرد: ۱۰ درصد کارهایی هم که فدراسیون انجام می دهد برای باشگاه های معروف در کلانشهرها است به گونه ای که حتی دوره آموزشی ساده و پایه در استان های کوچکی چون خراسان شمالی برای ورزشکاران و فعالان سوارکاری برگزار نمی شود.

وی افزود: در حقیقت فدراسیون سوارکاری در چند سال اخیر بیشتر مساله هویت بخشی و DNA اسب ها را پیگیری کرده است در حالی این اقدامات حتی جزو وظایف آیین نامه ای این فدراسیون هم نیست.

وجود هزار و ۶۰۰ سر اسب در خراسان شمالی

سرپرست هیات سوارکاری خراسان شمالی نیز با بیان اینکه هزار و ۶۰۰ سر اسب در استان وجود دارد، اظهار داشت: اکثر مربیان این حوزه ورزشی در استان مدرکی مبنی بر گذراندن دوره های آموزشی کورس و مسابقات ندارند، بلکه بیشتر بر حسب تجربه در این رشته فعالیت دارند به گونه ای که هم اکنون در استان فاقد مربی درجه ۳ رشته سوارکاری هستیم.

مصیب اکبرزاده افزود: نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی حرفه‌ای و تامین مربی در استان تدابیر لازم اندیشیده شده است تا به صورت مجازی دوره های مربی گری با اساتید مجرب کشوری برگزار شود.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون ۳۰۰ سر اسب در شهرستان بجنورد و حومه آن وجود دارد، خاطرنشان کرد: تعدادی از این اسب ها زیر نظر سازمان جهاد کشاورزی استان است و هیات سوارکاری برای تعدادی از آنها نیز شناسنامه صادر کرده است ولی همه آنها فاقد بیمه هستند.

اکبرزاده با بیان اینکه خراسان شمالی فاقد پیست سوارکاری استاندارد است، افزود: هم اکنون یک پیست سوارکاری در نزدیکی روستای «لنگر» بجنورد برای استفاده ورزشکاران رشته سوارکاری توسط سپاه حضرت جوادلائمه (ع) در حال ساخت است.

وی در خصوص تکمیل پیست اسبدوانی باغلق جرگلان نیز گفت: اگرچه تکمیل پیست سوارکاری باغلق نقش ویژه ای در انگیزه بخشی سوارکاران این منطقه دارد ولی به علت دوری از مرکز استان، استقبال چندانی از آن پیست سوارکاری نخواهد شد.

جانمایی نامناسب برای پیست اسبدوانی باغلق

معاون توسعه ورزشی اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی نیز اظهار داشت: با توجه به اینکه در سال های گذشته جرگلان تنها منطقه پرورش اسب بود، ساخت پیست اسبدوانی روستای باغلق نیز در این منطقه جهت آغاز شد ولی هم اکنون شاهد پرورش اسب در سایر شهرستان های استان نیز هستیم به گونه ای که باید پیستی ساخته می شد تا برای همه استان قابل دسترسی و استفاده باشد.

محمد بروحی با بیان اینکه جانمایی مناسبی برای پیست اسبدوانی باغلق انجام نشده است، تصریح کرد: در جانمایی این پیست اسبدوانی، مطالعات لازم صورت نگرفته است زیرا که این پیست از نزدیکترین روستا حداقل سه کیلومتر فاصله دارد و انتقال امکاناتی همچون انشعابات آب، برق و گاز به آن هزینه های زیادی می طلبد.

وی افزود: در واقع یکی از مهمترین مشکلات موجود بر سر راه تکمیل اجرای آن، مسافت زیاد این طرح با جاده اصلی است و دیگر اینکه این پروژه در مکانی سیل گیر جانمایی شده است.

برای تکمیل پیست جرگلان ۱۰ میلیارد ریال تامین اعتبار می شود

مدیرکل ورزش و جوانان خراسان شمالی نیز با بیان اینکه قرار است، برای اجرای پیست باغلق ۱۰ میلیارد ریال تامین اعتبار شود، گفت: بعد از تفکیک استان خراسان شمالی از خراسان بزرگ، ساخت پیست اسبدوانی باغلق جرگلان از شهرداری راز به اداره کل ورزش استان واگذار شد و با توجه به اعتبارات تخصیص یافته تا حدودی پیست به شرایطی قابل استفاده رسید به گونه ای که سازه های استقرار تماشاچیان و جایگاه ویژه تقریبا ساخته شده است.

کوروش بهادری با بیان اینکه این پروژه هم اکنون بیش از ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد،  افزود: در سال های اخیر اعتباری به آن شکل برای این طرح تخصیص نیافته است و تنها اعتباری جزیی برای تکمیل حفاظ های پیست اختصاص پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه در سال های ۹۷ و ۹۸ نیز تامین اعتبار فقط برای تکمیل سکوها، زیرسکوها و انبار علوفه اسب ها صورت گرفت، خاطرنشان کرد: اگرچه مانعی برای برگزاری مسابقات در این پیست وجود ندارد ولی منابعی برای کامل کردن خدمات جانبی و انشعابات آن وجود ندارد و امسال قرار است با همکاری فرمانداری و سازمان برنامه و بودجه استان، ۱۰ میلیارد ریال اعتبار برای تکمیل پیست سوارکاری تامین شود.

شهرستان مرزی راز و جرگلان در ۱۵۰ کیلومتری شمال بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی واقع است و افزون بر ۵۰ واحد خصوصی تولید و پرورش اسب در این شهرستان فعالیت دارند. این شهرستان خاستگاه اصیل ترین اسب ترکمن شناخته شده و شمار اسب‌های اصیل ترکمن در آن به ۷۰۰ سر می‌رسد.