چابکسوارانی کوچک سوار بر زین مرگ

برادرها و عمویش نیز در کار پرورش اسب هستند؛ انگار اسب و چابکسواری در خون این خانواده مرزنشین رازوجرگلانی عجین شده است.

پدرش می گوید: ۱۱ سالش بود که ساعت ۴ صبح بیدارش می‌کردیم تا با اسبش تمرین کند و خود را برای مسابقات استان های همسایه و در آینده ای نه چندان دور برای زین کردن اسب هایمان در آن سوی مرزها آماده شود.

آتانفس انفاس ادامه می دهد: چابکسوار کوچک ما از اول برای مسابقات تربیت شده بود و همیشه با دست پر از کورس های اسبدوانی گنبد برمی گشت، به گونه ای که در همان ۱۲ سالگی در اولین مسابقه‌ای که شرکت کرد، اول شد و ذوق زده به آغوش خانواده برگشت.

اما این چابکسوار کوچک گاهی اوقات، هوای تاختن در زادگاه خود نیز داشت، زادگاهی که اهالی آن از کودکی روی زین اسب قد می کشند و همیشه تپه های شنی اش شاهد مردمان پیر و جوان، زنان و کودکانی است که با تاخت اسب هایشان به وجد می آیند ولی همچنان پیستی استاندارد و در شان این اسب نجیب و اهالی محروم و قانعش ندارد.

چابکسوار کوچک نیز با این خیال که اسب و شأن اسبداری در این خطه مرزی از رونق نیافتد در یک روز سرد که باران هم زمینش را نمناک کرده بود، اسبش را زین می کند و برای شرکت در مسابقه ای محلی که پیستش پر از چاله بود، آماده می شود.

پژواک صدای جمعیت در دشت پراکنده می شود و یونس فارغ از همه این کمبودها با صدای جمعیت اوج می گیرد؛ اما ناگهان در لابه لای این هورا کشیدن ها اسبش بر زمین می خورد و خود نیز که وزنش کمتر از ۵۰ کیلوگرم است، دردهای اسبش را با خود تقسیم می کند به گونه ای که این بار یونس با دست پر به سمت خانواده نمی تازد بلکه برادر و عمویش با ترس و لرز به سمت او روانه می شوند.

آری چابکسواری که همیشه موجب دلخوشی سوارکاران و پرورش دهندگان اسب ترکمن در رازوجرگلان بود، این روزها فدای پیست غیر استانداردی شده است که هر از چندگاهی شاهد این گونه خسارت های جانی به چابکسوارانش است.

چابکسوار جسوری که تا پیش از این پایش زیر اسب نمانده بود، متاسفانه این روزها سطح هوشیاری اش به زیر ۱۰ درصد رسیده است و سلامتی و بازگشتش به میادین اسبدوانی و افتخار آفرینی دوباره، خواسته دل اهالی مرزنشین و قانع خراسان شمالی است.

عموی این چابکسوار کوچک می گوید: یونس تا به حال در مسابقات چابکسواری بر زمین نخورده بود ولی آن روز که شوق تاختن در زادگاهش را داشت، این بلا سرش آمد؛ پیست این روستا فرسنگ ها با پیست های استاندارد فاصله دارد و چاله ها، پای ثابت این پیست های غیر استاندارد است.

یعقوب انفاس می گوید: بالاخره تقدیر بر این بوده است که چنین اتفاقی بیفتد و بازگشت سلامتی اش نه تنها آرزوی ما بلکه تمامی اهالی خونگرم رازوجرگلان است.

وی با اشاره به اینکه یونس بیمه ای نداشت، گفت: اینجا تنها بحث یونس کوچک ما مطرح نیست بلکه بسیاری از چابکسواران نیز بدون بیمه، بدون آینده و بدون پشتوانه در پیست هایی می تازند که پر از چاله است و از کمترین امکانات بهره مند نیستند.

اسب هایی که در گنبد زین می شود

یکی از چابکسواران دیگر می گوید: اسب های بسیار خوبی در جرگلان پرورش می یابند ولی به دلیل نبود پیست مناسب و  تجهیزات لازم برای مسابقات بین استانی، همیشه مهمان استان گلستان شده و با اسب های خود در کورس های گنبد، تاخته ایم.

وی با بیان اینکه چابکسواران این منطقه از قهرمانان همیشگی مسابقات کورس گنبد کاووس هستند، اظهار داشت: با نبود پیست مناسب،  همه اسب های جرگلان، امکان شرکت در مسابقات را نمی یابند و تنها شمار اندکی از آنها، به این مسابقات راه پیدا می کنند.

این چابکسوار می گوید: جدای از هزینه هایی که مالکان برای نگهداری از اسب ها متحمل می شوند برای انتقال اسب به گنبد و شرکت در مسابقات نیز باید هزینه زیادی برای کرایه حمل و نقل بپردازند و حتی باید چند روز زودتر از آغاز مسابقات اسب ها را به محل برگزاری ببرند تا آمادگی لازم را برای شرکت در مسابقات پیدا کنند.

یکی دیگر از چابکسوران می گوید: جدای از اینکه پیست استانداردی برای تمرین و آمادگی اسب ها در این خطه اسب خیز وجود ندارد، هزینه های نگهداری از اسب ها نیز بسیار بالا رفته است و از سوی دیگر شرکت در مسابقات استان های دیگر هم هزینه های خاص خود را دارد.

کورس ها بدون اطلاع اداره ورزش برگزار می شود

سرپرست اداره ورزش و امور جوانان رازوجرگلان می گوید: این مسابقات محلی معمولا بدون هماهنگی با اداره ورزش و بدون حضور نیروهای امدادی و انتظامی برگزار می شود که پیرو آن متاسفانه شاهد چنین خسارت های جانی هستیم.

ناصر لنگری با اشاره به تغییر رییس هیات سوارکاری شهرستان می افزاید: بارها به بزرگان این اهالی گفته ایم که اداره ورزش در قبال این گونه چابکسواری ها در پیست های غیر استاندارد مسوولیتی ندارد و برگزاری هر گونه مسابقه ای مشروط به داشتن پیستی استاندارد و بیمه چابکسوار است.

وی می افزاید: هم اینک تنها پیست روستای باغلق از برخی استانداردهای لازم برخوردار است و از اهالی می خواهیم برای برگزاری به این پیست مراجعه کنند.

لنگری با بیان اینکه جانمایی مناسبی برای پیست اسبدوانی باغلق انجام نشده است، تصریح  می کند: در واقع یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود بر سر راه تکمیل اجرای آن، مسافت زیاد این طرح با جاده اصلی است و دیگر اینکه این پروژه در مکانی سیل گیر جانمایی شده است.

بخشدار جرگلان خراسان شمالی نیز با بیان اینکه این کورس های اسبدوانی بدون اطلاع دستگاه های متولی برگزار می شود، می گوید: معمولا بسیاری از کورس ها در پیست های غیر استاندار برگزار می شود و دستگاه های اجرایی هیچ‌کدام اطلاعی از برگزاری این گونه مسابقات ندارند.

پولاد نجاهی افزود: بسیاری از پیست هایی که به نام پیست در آن کورس اسبدوانی برگزار می شود از حداقل استانداردها برخوردار نیست و اهالی با کمی صاف کردن زمین با لودر در آن مسابقات برگزار می‌کنند.

وی یادآور شد: جدای از اسبدوانی مردمان این منطقه علاقه خاصی به کشتی محلی نیز دارند و همیشه کشتی های خود را در زمین های خاکی و بدون هیچ استانداردی برگزار می کنند و متاسفانه همیشه شاهد اینگونه صدمات جانی هستیم.

شهرستان مرزی راز و جرگلان در ۱۵۰ کیلومتری شمال بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی واقع است و افزون بر ۵۰ واحد خصوصی تولید و پرورش اسب در این شهرستان فعالیت دارند. این شهرستان خاستگاه اصیل ترین اسب ترکمن شناخته شده و شمار اسب‌های اصیل ترکمن در آن به ۷۰۰ سر می‌رسد.