سیدمحسن حسینی روز شنبه در نشست خبری به مناسبت پنجم دی روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی، اظهار داشت: کل اعتبار صندوق توسعه ملی برای اجرای پروژه های زهکشی اراضی گلستان، سه هزار میلیارد ریال است که ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال آن در اختیار سازمان جهاد کشاورزی استان به عنوان مجری طرح قرار گرفت.
به گفته وی شرکت آب منطقه‌ای گلستان این اعتبار ۵۰۰ میلیارد ریالی را بر اساس اولویت بندی طرح های اثربخش که دارای پیشرفت فیزیکی بیش از ۳۵ درصد هستند هزینه خواهد کرد.
وی بیان کرد: علاوه بر این، مطالعه زهکشی ۷۸ هزار هکتاری غرب گنبدکاووس و شمال رودخانه گرگان‌رود (منطقه دیگچه و اراضی پایین دست سد وشمگیر و شمال آق قلا ) به پایان رسیده و در انتظار تخصیص اعتبار است.
به گفته حسینی، این شرکت برای تکمیل پروژه های زهکشی در ۱۲۰ هزار هکتار از اراضی استان به سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.
مطالعه برای اجرای پروژه های زهکشی ۴۵۰ هزار هکتار اراضی شمال و غرب گلستان انجام شده و اجرای ۲۸۰ هزار هکتار آن در اولویت قرار دارد که این طرح در ۱۲۰ هزار هکتار توسط شرکت آب منطقه و بقیه توسط سازمان جهادکشاورزی اجرا می شود.
ایده اجرای پروژه زهکشی اراضی گلستان ۱۵ سال قبل توسط شرکت آب منطقه ای گلستان برای اصلاح خاک، رفع ماندابی آب از اراضی در راستای بهبود عملکرد زراعت، بهبود اقتصاد بهره برداران و جهش تولید مطرح شده بود.
خلیج گرگان نیاز به متولی دارد
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در ادامه بر ضرورت احیای خلیج گرگان اشاره کرد و گفت : این پهنه آبی برای فرار از خشکسالی و دیگر مشکلات به ردیف اعتباری مستقل در بودجه کشور احتیاج دارد.
وی اظهار داشت: در راستای احیای خلیج گرگان، شرکت آب منطقه ای گلستان لایروبی رودخانه های منتهی به این پهنه آبی را شتاب می‌دهد.
خلیج گرگان سال‌هاست که گرفتار چالش‌هایی از جمله کمبود آب برای تجدید حیات آبزیان، شکار بی رویه، لایروبی نکردن کانال های آبرسان، افزایش تعداد آب بندان و مزارع پرورش ماهی در بالا دست شده و این عوامل بر بحرانی شدن شرایط منطقه افزوده و ضرورت تلاش برای حل آن را جدی تر کرده است.
بر اساس داده های سازمان نقشه برداری کشور بیش از ۲۷ درصد از وسعت ۴۰۰ کیلومتر مربعی خلیج گرگان در سال های اخیر خشک شده و کم توجهی به آن امکان بیشتر شدن این محدوده را تشدید کرده است.
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.
خلیج گرگان با کارکرد اقتصادی و اکولوژیکی در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی، جذب پرندگان مهاجر و حفظ چرخه زیست دریای خزر دارای اهمیت بوده و در معیشت جوامع محلی نیز اثرگذاری مستقیم و نقش مهمی دارد.
خلیج گرگان یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر نیز هست و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.
این پهنه آبی از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی - غربی است.
۶۰۰ کیلومتر از رودخانه های پیر گلستان نیاز به لایروبی دارد
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در ادامه گفت: اکنون ۶۰۰ کیلومتر از رودخانه های پیر استان نیازمند لایروبی است که اجرای این طرح به ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار احتیاج دارد.
به گفته وی از خرداد پارسال تاکنون ۴۰۰ کیلومتر از رودخانه های پیر استان گلستان لایروبی شد.
حسینی ادامه داد: گلستان ۲ هزار و ۸۵۰ کیلومتر رودخانه دارد که حدود هزار و ۸۰۰ کیلومتر آن را رودخانه پیر از جمله گرگان‌رود، قره سو و اترک تشکیل می دهد.
گلستان با دارا بودن حوضه های آبریز گرگان‌رود، قره سو، اترک سفلی، شرق خلیج گرگان و نکارود علیا دارای ۴۵ رشته رودخانه به طول ۲ هزار و ۸۵۰ کیلومتر است که عملیات جریان آب و هدایت سیلاب های کل حوضه های آبریز استان را منابع پذیرنده مانند خلیج گرگان و دریای خزر انجام می‌دهند.
رشد ۴ درصدی بودجه شرکت آب منطقه ای گلستان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در ادامه به افزایش اعتبار این شرکت در بودجه سال آینده اشاره کرد و گفت: اعتبارات این شرکت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، سه هزار و ۱۴۰ میلیارد ریال است که نسبت به اعتبار فعلی هزار و ۹۳۰ میلیارد ریالی حدود چهار درصد بیشتر شد.
وی با اشاره به تخصیص ردیف اعتباری مستقل برای سد میرداماد در بودجه ۱۴۰۰ گفت: این سد ظرفیت تامین آب شرب ساکنان شهرستان ۴۰۰ هزار نفری گرگان را دارد.
به گفته وی برای مطالعه و اجرای سد میرداماد با ظرفیت ذخیره سازی ۱۳ میلیون متر مکعب آب، ۴۰ میلیارد ریال در بودجه ۱۴۰۰ پیش بینی شده است.
وی اضافه کرد: ساکنان گرگان سالانه به ۳۲ میلیون مترمکعب آب شرب نیاز دارند.
تامین بخشی از نیاز آب شرب شهر گرگان و شهرهای کردکوی، بندرگز و گمیشان تا سال ۱۴۲۰ و تامین آب حوزه صنعت، کنترل سیل و بهبود کشاورزی گلستان از جمله اهداف ساخت سد میرداماد است.
محل ایجاد سد میرداماد (شصت‌کلاته) در بالادست روستای سیدمیران و در فاصله حدود پنج کیلومتری جنوب غرب شهر گرگان است و آب آن از رودخانه ای به همین نام تامین می شود.
رودخانه شصت کلاته به طول تقریبی ۴۳ کیلومتر از دامنه‌های شمالی کوه قل‌بلاغ گرگان سرچشمه گرفته و با عبور از دره‌ها و جنگل‌های کوه جوزبند و سیراب نمودن روستای سید میران به دشت گرگان و مازاد آن به رودخانه قره‌سو می‌ریزد.
مشکلات کشت برنج به روش سنتی در گلستان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در ادامه به کمبود آب بخش کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: زراعت سنتی برنج به جز گیلان و بخشی از مازندران، در سایر استان ها سنتی ممنوع است.
وی با اشاره به این که ۱۵ هزار هکتار از اراضی گلستان به صورت نسق زیر کشت برنج می رود گفت: اجرای روش نوین مانند توسعه خشکه‌کاری، از جمله راهکاری ادامه کشت این محصول در استان است.
به اعتقاد کارشناسان کشت سنتی هر هکتار شالی به ۲۲ هزار مترمکعب آب نیاز دارد که با توجه به خشکسالی سال های اخیر امکان تامین این میزان آب وجود ندارد.
در شالیزارهای استان گلستان ارقامی چون دم سیاه، سنگ طارم، هاشمی، ندا، شیرودی و فجر کشت می شود.
کاهش باران در گلستان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان در ادامه با اشاره به کاهش ۲۸ درصدی بارش باران استان از مهر تا سی آذر سال جاری نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل گفت: در این بازه زمانی بارش ۹۷ میلی متر باران در ایستگاه‌های باران سنجی استان ثبت شد.
وی ادامه داد: در ۱۴ سد مخزنی استان گلستان با ظرفیت ذخیره سازی ۲۹۰ میلیون مترمکعب، اکنون ۶۸ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده درحالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۷۸ میلیون متر مکعب بود.
به گفته وی، بیشترین آبگیری با ۷۰ درصد مربوط به تالاب سدآلاگل، ۴۶ درصد تالاب سد آلماگل، ۴۱ درصد سد اینچه برون، ۲۹ درصد سد دستغیب آق قلا، ۲۳ درصد هرکدام از سدهای کرند و نگارستان علی آباد، ۲۱ درصد سد گلستان، ۱۶ درصد سد بوستان، ۱۵ درصد سد چمران کلاله، ۱۳ درصد سد کوثر گرگان، چهار درصد سد وشمگیر و ۲ درصد سد دانشمند گنبدکاووس است.
مطابق داده‌های شرکت آب منطقه ای گلستان در این استان از ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب در دسترس شامل یک میلیارد و ۲۱۰ میلیون متر مکعب آب زیرزمینی و ۸۸۸ میلیون متر مکعب آب سطحی، ۸۴ درصد به بخش کشاورزی، ۱۰ درصد برای شرب و سه درصد هم برای هر یک از حوزه های صنعت و محیط زیست در نظر گرفته می شود.
آب مورد نیاز استان گلستان در افق ۱۴۰۴ برای بخش‌های شرب و بهداشت، محیط زیست، صنعت، خدمات و نیز کشاورزی حدود ۶ هزار و ۵۰۰ میلیون متر مکعب پیش بینی می‌شود در حالیکه توانمندی استان کمتر از این میزان و در حد ۲ هزار و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است.
گلستان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت در ۳۳ شهر و حدود هزار و ۷۵ روستا دارد.